تمامی نکات کلیدی در مشاوره حقوق و دستمزد کار

در گذشته قرارداد کار صرفاً جنبه خصوصی داشت و مفاد آن تابع توافق طرفین بود؛ اما نابرابری طرفین قرارداد و همچنین برخی عوامل عقیدتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی منجر به دخالت دولت‌ها در رابطه کارگر و کارفرما گردید. این اتفاق موجب شد تا رابطه کار به‌جز جنبه حقوق خصوصی، جنبه حقوق عمومی هم داشته باشد. درگذر زمان با تغییر و تحول حقوق کار، نقش حقوق عمومی از حقوق خصوصی پررنگ‌تر شد.

یکی از مباحث بسیار مهم در روابط کارگر و کارفرما، میزان دستمزد کارگر است؛ پایه دستمزد کارگران همه‌ساله ازجانب وزارت کار اعلام می‌شود و برای کلیه کارفرمایان لازم‌الاجراست. علاوه‌بر دستمزد، مزایای دیگری مانند عیدی، پاداش، پایه سنوات و حق سنوات به کارگر تعلق می‌گیرد. در ادامه این مقاله، به بررسی انواع کار و حقوق و دستمزد آن‌ها می‌پردازیم، همچنین کارشناسان حقوقی لامینگو با مشاوره حقوق و دستمزد همواره در خدمت شما هستند تا به تمامی سؤال‌هایتان به‌نحو احسن پاسخ دهند.

دریافت مشاوره حقوق و دستمزد

قانون کار و ضرورت آن

حقوق کار بر تمام روابط حقوقی میان کارگر و کارفرما حاکم می‌باشد. به این معنا که حقوق کار الزاماتی را برای کارفرما در نظر می‌گیرد و هدف از انجام این کار تأمین امنیت، عدالت و نظم اجتماعی می‌باشد. با توجه به تعریف حقوق و دستمزد کار، افرادی که دارای کار مستقل هستند همانند کشاورزان، اصناف و صاحبان مشاغل آزاد مانند رانندگان، وکلای دادگستری و پزشکان مشمول قانون کار نمی‌شوند. همچنین، هر نوع تبعیت از کارفرما و انجام کار برای دیگری هم تابع قانون کار نمی‌شود. به عبارت دیگر، اشخاصی که تابع قوانین خاص استخدامی هستند ازجمله کارکنان دولت شامل قانون کار نمی‌شوند و شرایط آن‌ها براساس قوانینی ازجمله قانون مدیریت خدمات کشوری مشخص می‌گردد.

درصورتی‌که شرایط مقرر در قانون کار میان کارگر و کارفرما وجود داشته باشد، تبعیت از مفاد این قانون الزامی است. علاوه‌بر حقوق و تعهدات کارگر و کارفرما، در قانون کار به موضوعاتی مانند پیمان‌های دسته‌جمعی کار و تشکل‌های کارگری و کارفرمایی پرداخته شده است.

محاسبه حقوق و دستمزد کار پاره‌وقت

گاهی اوقات افراد بنا بر دلایلی توانایی انجام کار تمام‌‌وقت را ندارند و کار پاره‌وقت را ترجیح می‌دهند. در رابطه با مشاوره حقوق و دستمزد پاره‌وقت، ماده 39 قانون کار به توضیحاتی برای مزد و مزایای کارمندان و کارگران نیمه‌وقت پرداخته است. کارگران و کارمندان عادی، در هفته حداکثر 44 ساعت مشغول به کار هستند و کارگران و کارمندان نیمه‌وقت می‌توانند در تغییر این ساعات با کارفرما به توافق برسند و در پی آن حقوق و دستمزد آن‌ها طبق زمان کارکرد مشخص و پرداخت می‌شود.

در حقیقت، قراردادهای پاره‌وقت هم تحت شمول قانون کار قرار می‌گیرند؛ باتوجه به این امر، پرداخت حق بیمه کارگران و کارمندان در قراردادهای استخدام پاره‌وقت، الزامی است. پرداخت حق بیمه کارگر، در هر صورت برای کارفرما الزامی است؛ حتی اگر کارگر به‌صورت کتبی رضایت خود را درخصوص عدم دریافت بیمه ابراز کند.

کارگران پاره‌وقت مطابق با توافقات خود با کارفرما، می‌توانند بنا بر میزان روزهای حضور و وضعیت بیمه‌ای که دارند، تقاضای مرخصی کنند. همچنین، طبق ماده 39 قانون کار، مزایای کارگران و کارمندان پاره‌وقت ازجمله عیدی و پاداش نسبت به ساعت‌های کاری محاسبه و پرداخت می‌شود. به‌علاوه، نسبت به ساعاتی که کارگر بیش از ساعات موظف خود کار می‌کند، اضافه‌کار تعلق می‌گیرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این باره، اینجا کلیک کنید.

حقوق و دستمزد کارمند پروژه‌ای

امروزه با توجه به وضعیت اقتصادی و کاهش استخدام افراد به‌طور ثابت، تعداد کارمندان تمام‌وقت رو به کاهش است و انجام کار به‌صورت پروژه‌ای و موقت جایگزین مشاغل سنتی با ساعت کاری مشخص می‌شود. اکثر پروژه‌ها یک‌بار انجام می‌شوند و تمام می‌شوند، اما گاهی اوقات نیز پروژه انجام کارهایی است که باید در فاصله‌های تاریخی مشخص تکرار شوند.

در رابطه با حقوق و دستمزد کارمندی که به‌صورت پروژه‌ای فعالیت دارد، طبق قرارداد اولیه چنانچه کارفرما متعهد به پرداخت مبلغی پیش از شروع می‌باشد باید هزینه توافق‌شده را بابت شروع کار پرداخت کند و کارمند موظف به انجام کار می‌شود. در برخی پروژه‌ها مبلغ پرداختی در چند مرحله و بنا به درصد کار انجام‌شده و رضایت کارفرما صورت می‌گیرد.

لازم به ذکر است که انجام کار پروژه‌ای یک قرارداد معوض است؛ به ‌عبارت‌ دیگر کارمند در قبال انجام تکالیف خود مستحق دریافت حقوق و دستمزد می‌باشد. همچنین، بنا بر ماده 38 قانون تأمین اجتماعی، حق بیمه به کارمند پروژه‌ای تعلق می‌گیرد. جهت کسب اطلاعات بیشتر، اینجا کلیک کنید.

حقوق و دستمزد مدیر عامل

طبق ماده 124 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، قانون‌گذار در رابطه با مدیر عامل همچون سایر کارمندان، حق دریافت حقوق و دستمزد در نظر گرفته است. رابطه مدیر عامل و شرکت تجاری در ماهیت متفاوت از رابطه کارگر و کارفرماست. با توجه به این امر، نمی‌توان مدیر عامل را مشمول مقررات قانون کار دانست. ازجمله تفاوت‌های مدیر عامل با کارگر، می‌توان به این مورد اشاره کرد که کارگر تنها در حدود وظایف خود دربرابر شخص کارفرما مسئول است؛ درحال‌که حیطه اختیارات و مسئولیت‌های مدیر عامل بسیار گسترده‌تر است. همچنین، حداقل حقوق کارگر ازجانب وزارت کار تعیین می‌گردد؛ اما حق‌الزحمه مدیر عامل با توافق طرفین مشخص می‌شود.

اطلاعات بیشتر در: حقوق و دستمزد مدیرعامل چگونه تعیین می‌شود؟

حقوق و دستمزد کار تمام‌وقت

منظور از کارگر تمام‌وقت، کارگری است که در تمامی طول هفته برای کارفرمای خود کار می‌کند. مطابق قانون کار، میزان ساعات کار کارگر، نمی‌تواند بیشتر از 8 ساعت در شبانه‌روز و 44 ساعت در هفته باشد.

کلیه ساعاتی که کارگر یا کارمند خود را در اختیار کارفرما قرار می‌دهد جزء ساعات کاری وی به‌شمار می‌آید. کارفرما نمی‌توند کارگر را بیش از ساعات کاری او ملزم به کار کند و درصورتی‌که کارگر بیشتر از زمان موظف خود کار کرد، متناسب با ساعات اضافی، مستحق مبلغی تحت عنوان اضافه‌کاری خواهد بود. همچنین، چنانچه کارگر روز تعطیل رسمی غیر از جمعه کار کند، مستحق اضافه‌کاری خواهد بود.

طبق قانون کار، به ازای هر ساعت اضافه‌کاری، 40 درصد اضافه بر حق‌الزحمه هر ساعت کار عادی به کارگر تعلق می‌گیرد.

اطلاعات بیشتر در: حقوق و دستمزد کار تمام وقت چگونه محاسبه می‌شود؟

کسورات حقوق و دستمزد

کارفرما وظیفه دارد هنگام پرداخت حقوق و دستمزد به کارمندان و کارگران، کسورات را از حقوق کارگر کسر کرده و پس از آن، حقوق وی را پرداخت کند.

• کسورات قانونی:

شامل کسوراتی می‌شوند که کارفرما براساس اظهار صریح قانون اقدام به کسر آن از حقوق کارگر و یا کارمند می‌کند؛ مثل بیمه سهم کارگر، مالیات حقوق و اجرائیات.

• کسورات توافقی:

شامل کسوراتی می‌شوند که کارگر از قبل رضایت خود را به‌طور کتبی بابت کسورات اعلام کرده است و با رضایت کارگر از حقوق او کسر خواهد شد. از جمله این کسورات می‌توان به : اقساط وام‌هایی که کارفرما به کارگر داده است، مساعده‌ای که کارگر در طی ماه دریافت کرده است و یا اگر به ‌اشتباه محاسبه مبلغی اضافه پرداخت شده باشد، اشاره کرد.

اطلاعات بیشتر در: شرایط قانونی کسر از حقوق کارگر چگونه است؟

تفاوت مزد، حقوق و حق‌السعی

بنا بر ماده 35 قانون کار، مزد شامل وجوه نقدی، غیر نقدی و یا مجموع هر دوی آن‌ها است که در ازای انجام کار محاسبه شده و به کارگر پرداخت می‌گردد. این ماده دارای دو تبصره می‌باشد:

تبصره 1

اگر مزد دریافتی با تعداد ساعت انجام کار مرتبط باشد، «مزد ساعتی» و چنانچه طبق میزان انجام کار و یا محصول تولیدشده انجام گرفته باشد، «کارمزد» و اگر طبق محصول تولیدشده و یا میزان انجام کار در زمان مشخص صورت گرفته باشد، «کارمزد ساعتی» می‌نامند.

تبصره 2

ضوابط و مزایای مربوط به مزد ساعتی، کارمزد ساعتی و کارمزد مشاغل قابل شمول موضوع این ماده که به پیشنهاد شورایعالی کار به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی خواهد رسید، مشخص می‌شود. حداکثر ساعات کار موضوع این ماده نباید از حداکثر ساعت قانونی کار تجاوز کند.

بنا بر ماده 37 قانون مذکور، حقوق و دستمزد بایستی در فواصل زمانی مرتب، در روزهای غیر تعطیل و ضمن ساعات کار به وجه نقد رایج کشور یا با رضایت طرفین با استفاده از چک عهده بانک و ضمن رعایت شرایطی که در ذیل آمده است، پرداخت شود:

• اگر طبق قرارداد یا عرف کارگاه، مبلغ حقوق و دستمزد به‌طور روزانه یا ساعتی مشخص شده باشد، پرداخت آن باید بعد از محاسبه در پایان روز، اتمام هفته و یا پانزده روز یک‌ بار به نسبت ساعات کار یا روزهای کارکرد صورت پذیرد.
• چنانچه طبق قرارداد یا عرف کارگاه، پرداخت مزد به‌طور ماهانه معین شده باشد، این پرداخت باید در آخر ماه انجام شود که در این حالت به مزد مذکور حقوق گفته می‌شود.

تبصره: در ماه‌های 31روزه مزایا و دستمزد باید طبق 31 روز محاسبه و به کارکنان پرداخت گردد.

بنا بر ماده 34 قانون کار، تمام پرداخت‌های قانونی به کارگر به اعتبار قرارداد کار ازجمله حقوق و دستمزد، کمک عائله‌مندی، هزینه‌های مسکن، خواربار، ایاب و ذهاب، مزایای غیر نقدی، پاداش افزایش تولید، سود سالانه و نظایر این‌ها را حق‌السعی می‌گویند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر، این مطلب را بخونید: تفاوت پرداخت مزد، حقوق و حق‌السعی چیست ؟

حق مسکن و حق خواربار

حق خواربار و حق مسکن ازجمله مزایای کارگر است که هر سال به‌وسیله شورای عالی کار مشخص می‌گردد. براساس تبصره 3 ماده 36 قانون کار، مزایای رفاهی از جمله کمک‌ هزینه مسکن، خواروبار و کمک عائله‌مندی، پاداش افزایش تولید و سود سالانه جزء مزد ثابت و مزد مبنا به شمار نمی‌آید. برای اطلاعات بیشتر در خصوص حق مسکن و خواربار سال جاری، مشاوره حقوق و دستمزد دریافت نمایید.

حق اولاد و شرایط آن

از دیگر حقوق کارگر، حق اولاد است که به بیمه‌شدگانی تعلق می‌گیرد که دارای فرزند هستند. با داشتن این حق، در ازای هر فرزند درصدی به حقوق ماهانه کارگر افزوده می‌شود.

شرایط پرداخت حق اولاد

• کارگر بادید حداقل سابقه پرداخت ۷۲۰ روز بیمه به سازمان تأمین اجتماعی داشته باشد.
• در مورد فرزندان پسر سن فرزندان از ۱۸ سال کمتر باشد؛ به‌جز در مواردی که فرزند به تحصیل مشغول باشد و یا طبق رأی کمیسیون پزشکی توانایی انجام کار نداشته باشد.

حق ناهار

بنا بر ماده 151 قانون کار در کارگاه‌هایی که برای مدت زمان محدود به‌منظور انجام کاری مشخص (راه‌سازی و امثال آن) به دور از مناطق مسکونی و محل زندگی کارکنان ایجاد شده است، کارفرمایان موظف به فراهم آوردن سه وعده (صبحانه، نهار، شام) غذای مناسب برای کارگران خود هستند. لازم به ذکر است که حداقل یک وعده باید غذای گرم تهیه شود. در سایر کارگاه‌ها، تهیه غذا و پرداخت وجهی بابت برقراری آن الزامی ندارد و بنا بر به انجام توافق در کارگاه بین کارفرما و کارکنان خواهد بود.

اطلاعات بیشتر در: آیا کارگران مشمول حق ناهار می‌شوند؟

ایاب و ذهاب کارگران

چنانچه مکان کارگاه دور از محل زندگی کارگران و کارمندان باشد، کارفرما موظف به تهیه و قرار دادن وسیله نقلیه مناسب برای ایاب و ذهاب در اختیار کارکنان می‌باشد. در غیر این صورت هزینه رفت‌وآمد تمام کارکنان به‌طور نقدی محاسبه و به آن‌ها پرداخت می‌گردد.

اطلاعات بیشتر در: تحت چه شرایطی کارگران می‌توانند سرویس ایاب و ذهاب درخواست کنند؟

دستمزد کارگران با سابقه کار

ازجمله موارد پیش‌بینی‌شده در قانون کار، پایه سنوات است که با نام مزد سنوات، سنوات پایه و مزد پایه سنواتی نیز شناخته شده است. این مبلغ، به کارگرانی که یک سال سابقه کار در کارگاهی داشته یا از دریافت آخرین پایه سنوات آن‌ها یک سال می‌گذرد، تعلق می‌گیرد.

اطلاعات بیشتر در: سابقه کار چگونه در حقوق و دستمزد کارگران تاثیرگذار است؟

کانال تلگرام لامینگو

در انتها بدانید

در انتها بدانید که شما می‌توانید با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی آنلاین لامینگو جهت مشاوره حقوق و دستمزد پرسش خود را مطرح کنید تا کارشناسان مجرب و حرفه‌ای ما در کمترین زمان شما را راهنمایی کنند. در صورتی‌که این مطلب را مطالعه نمودید، نظر خودتان را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید. همچنین، جهت استفاده از سایر مطالب به بلاگ لامینگو مراجعه نمایید.