راه‌های نقض رای دادگاه بدوی چیست؟ | موارد و شرایط نقض دادنامه

زمانی که میان افراد اختلافات حقوقی یا درگیری‌های کیفری ایجاد می‌شود برای حل‌و‌فصل آن به محاکم قضایی مراجعه می‌کنند تا حقوق خود را به‌صورت کامل و دقیق مطالبه کنند. هر دعوایی ابتدا در دادگاه بدوی توسط قاضی رسیدگی می‌شود. قاضی دادگاه مطابق مستندات و دلایل ارائه شده از سمت طرفین و بعد از شنیدن دفاعیات آنها تصمیم نهایی را در خصوص پرونده می‌گیرد. با این‌حال ممکن است که‌ رای صادر شده دارای اشتباهاتی باشد و لازم باشد که تغییر پیدا کند. در این صورت، بعد از بررسی اعتراض به رای دادگاه، ممکن است که نقض رای بدوی در دادگاه تجدیدنظر اتفاق افتد. به رد شدن رای دادگاه بدوی در دادگاه بالاتر، نقض رای دادگاه بدوی گفته می‌شود. در ادامه به مواردی که موجب نقض رای دادگاه بدوی می‌شود به طور مفصل می‌پردازیم.

دادگاه بدوی چیست؟

دادگاه بدوی یا دادگاه نخستین همان‌طور که گفته شد شعبه‌ای از دادگاه عمومی است که به موضوعات حقوقی و کیفری رسیدگی می‌کند. یعنی دادگاهی است که در ابتدا صلاحیت رسیدگی به موضوع اختلافی که از طریق دادخواست یا شکواییه مطرح شده را دارد. در دادگاه بدوی، قاضی بعد از دریافت دادخواست یا شکوائیه برای نخستین‌بار به موضوع رسیدگی می‌کند و در نهایت برای موضوع تصمیم‌گیری می‌کند؛ به بیان بهتر رای یا حکم صادر می‌کند.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

نقض رای دادگاه بدوی

گاهی ممکن است رایی که در دادگاه بدوی صادر شده است، ایرادات و اشتباهاتی داشته باشد و لازم باشد تا تغییراتی در رای ایجاد شود. در این حالت، نقض رای دادگاه بدوی اتفاق می‌افتد. البته اگر اشتباهات صرفاً در حدود اشتباهات لفظی یا نگارشی باشد خود قاضی صادرکننده رای، به رفع اشتباه رسیدگی می‌کند و اصلاحات لازم را انجام می‌دهد. اما اگر اشتباه در ماهیت و ساختار رای باشد، رای توسط مراجع بالاتر رد می‌شود. در این صورت نقض دادنامه اتفاق می‌افتد و پرونده مجدد به دادگاه صادرکننده رای ارسال می‌شود.

موارد نقض رای دادگاه بدوی

در ماده 371 قانون آیین دادرسی مدنی به مواردی که موجب نقض رای بدوی می‌شود اشاره شده است. از جمله مواردی که رای صادر شده را نقض می‌کند این است که:

1. دادگاه صادرکننده رای، صلاحیت ذاتی برای رسیدگی نداشته باشد؛ مثلاً دادگاه کیفری به موضوع حقوقی رسیدگی کند. در این صورت نقض رای صورت می‌گیرد ولی در خصوص صلاحیت محلی در صورتی‌که اعتراضی شود، رسیدگی می‌شود.

2. رای بر خلاف قانون و شرع صادر شده باشد.

3. رای بدون توجه به قواعد آمره و حقوق طرفین صادر شده باشد. البته تشخیص اعتبار و میزان اهمیت این بی‌توجهی با دادگاه است.

4. رای صادر شده با رأیی دیگر که قبلاً بین همان طرفین و همان موضوع مورد رسیدگی قرار گرفته، مغایرت داشته باشد.

5. رای بدون توجه به دلایل و مستندات طرفین صادر شده باشد یا دلایل و اسناد ارائه شده، صحت نداشته باشد.

راه‌های نقض رای دادگاه بدوی

مطابق بیان متخصصین گروه حقوقی لامینگو در مواد قانونی، راه‌های اعتراض به آرای صادر شده برای ذی‌نفعان پیش‌بینی‌شده است که هر یک از این راه‌ها به طریق قانونی قابل‌اجرا می‌باشد. در ادامه به این موارد می‌پردازیم.

کانال تلگرام لامینگو

1. واخواهی

یکی از راه‌های شکایت از رای دادگاه، واخواهی می‌باشد که تنها برای حکم صادر شده غیابی است. زمانی که یکی از طرفین در جلسات رسیدگی حضور نداشته باشد و علیه او حکمی صادر شده باشد، حق واخواهی یا همان اعتراض به رای صادر شده برای او در نظر گرفته شده است. البته قانونگذار شروطی را برای این امر در نظر گرفته است، از جمله اینکه ابلاغیه به دست فرد نرسیده باشد و طرف دعوا خود یا نماینده و وکیلش در جلسات رسیدگی حضور نداشته باشد. واخواهی در مهلت‌های 20 روز و 2 ماه بنا بر شرایط، قابل اجرا است.

2. تجدیدنظرخواهی

یکی دیگر از راه‌هایی که می‌توان با آن به نقض رای بدوی دست‌یافت، تجدیدنظرخواهی است؛ بدین صورت که بعد از صدور رای دادگاه بدوی، طرفی که‌ رای علیه او صادر شده (خواهان یا خوانده) می‌تواند نسبت به رای صادر شده اعتراض نمایند تا دادگاه تجدیدنظر مجدداً به موضوع رسیدگی کند. در این حالت ممکن است نقض رای بدوی در دادگاه تجدیدنظر اتفاق بیفتد. البته دادگاه تجدید نظر باید دلایلی که برای رد رای در نظر گرفته است را در پرونده ذکر کند و آن را به دادگاه بدوی که رای را صادر کرده، ارسال نماید.

3. فرجام‌خواهی برای نقض رای دادگاه بدوی

این شیوه از نقض دادنامه (آراء صادر شده از دادگاه بدوی) تنها در صلاحیت دیوان عالی کشور است که به نقض رای دادگاه بدوی و تجدیدنظر می‌پردازد و صرفاً فردی که رای علیه او صادر شده می‌تواند خواهان فرجام‌خواهی باشد. در این حالت، رای جدید از جانب دیوان صادر نمی‌شود، بلکه رای مورد بررسی قرار می‌گیرد که آیا مطابق قانون صادر شده است یا خیر؟ در صورت مغایرت با مواد قانونی، پرونده توسط دادگاه هم عرض یا دادگاه صادرکننده رای مجدداً بررسی می‌شود.

این مطلب را هم بخوانید: نقض رای در دیوان عالی کشور | موارد نقض رای دادگاه!

4. اعاده دادرسی

این نوع از اعتراض و شکایت از رای، منجر می‌شود که نقض رای بدوی به‌گونه‌ای اتفاق افتد که‌ پرونده در دادگاه بدوی از ابتدا و مجدداً رسیدگی شود. این حق صرفاً برای فردی که رای علیه او صادر شده در نظر گرفته شده است.

5. اعتراض شخص ثالث

ممکن است رایی که صادر می‌شود به حقوق افرادی خارج از طرفین دعوای مورد رسیدگی، لطمه‌ای وارد کند. در این صورت شخص ثالث می‌تواند به رای صادر شده از دادگاه بدوی اعتراض کند تا در صورت لزوم، نقض دادنامه اتفاق افتد.

چگونه نقض رای دادگاه بدوی خود را درخواست کنیم؟

برای کسب بهترین نتیجه در هر کاری باید با افراد متخصص و توانمند در آن زمینه مشورت کرد. برای اعتراض به رای دادگاه هم بهتر است با متخصصین باسواد و کار درست حقوقی مشورت نمایید و با اطمینان خاطر، حقوق از دست‌رفته خود را باز ستانید. شما می‌توانید با اعتماد به گروه حقوقی لامینگو امور حقوقی و یا مطالبه حق خود را به متخصصان این مجموعه بسپارید. مشاورین حقوقی لامینگو با تسلط کامل به مواد قانونی و مقررات، درخواست اعتراض شما به رای صادر شده را تنظیم می‌نمایند.

دریافت مشاوره حقوقی

سخن نهایی

همان‌طور که در بالا بیان شد افراد برای دادخواهی و رسیدگی به اختلافات خود دادخواست یا شکواییه تنظیم می‌کنند. رسیدگی به این موضوعات در دادگاه بدوی آغاز می‌شود و قاضی دادگاه با توجه‌ به دلایل و مستندات ارائه شده، تصمیم نهایی خود را در خصوص پرونده می‌گیرد. گاه ممکن است بنا بر اشتباهات یا تغییرات ایجاد شده مانند یافتن دلیل جدید، رای صادر شده نیاز به تغییر داشته باشد. در این حالت برای افرادی که رای بر علیه آنان صادر شده است حق اعتراض و شکایت به رای در نظر گرفته شده که شامل واخواهی، تجدیدنظرخواهی، فرجام‌خواهی، اعاده دادرسی و اعتراض شخص ثالث است.

از سوی دیگر قانون‌گذار در مواد قانونی به مواردی که باعث نقض رای بدوی می‌شود به طور مفصل پرداخته است؛ از جمله برخلاف قانون و شرع بودن رای، عدم صحت مدارک و اسناد ارائه شده و عدم صلاحیت ذاتی دادگاه برای رسیدگی به موضوع و … . به همین دلیل برای جلوگیری از اتلاف وقت و اطمینان در کسب حق ازدست‌رفته خود، بهتر است رسیدگی به امور حقوقی خود را به متخصصین حقوقی بسپارید. گروه حقوقی لامینگو آماده رسیدگی و انجام امور حقوقی شما عزیزان می‌باشد.

برای کسب اطلاعات و مشاوره در این خصوص، به صفحه لامینگو و قسمت دریافت مشاوره مراجعه نمایید. همچنین اگر علاقه‌‌مند به کسب اطلاعات و افزایش دانش حقوقی خود هستید به بلاگ حقوقی لامینگو مراجعه کرده و از سایر مطالب حقوقی دیدن نمایید. در صورت وجود هرگونه ابهام و سوال در خصوص متن فوق، سوالات خود را در قسمت دیدگاه‌ها با کارشناسان و متخصصان مجموعه در میان بگذارید. کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان پاسخگوی شما عزیزان هستند.