امین کیست و چه وظایف و اختیاراتی دارد؟ | موارد تعیین امین

همه‌ افراد در جامعه قادر بر انجام کلیه امور خود نمی‌باشند. علت این امر می‌تواند مانند غایب مفقودالاثر مربوط به عدم امکان حضور این افراد برای انجام امور خود یا ناتوانی از انجام امور، مانند نصب امین برای محجورین باشد. در چنین مواردی تعیین امین اموال به منظور مدیریت اموال این اشخاص صورت می‌گیرد. در این مطلب با امین اموال بیش‌تر آشنا شده و تلاش خواهیم نمود تا به این پرسش که امین کیست پاسخ دهیم.

‌

امین کیست؟

در پاسخ به این پرسش که امین کیست باید گفت، امین در لغت به معنای امانتدار و معتمد می‌باشد و در اصطلاح به کسی که توسط دادگاه برای انجام امور مالی شخص دیگری تعیین می‌گردد، امین اموال گفته‌ می‌شود. امین اموال در حقیقت شخص مورد اعتماد دادگاه برای انجام امور مالی اشخاصی می‌باشد که توانایی مدیریت اموال خود را ندارند.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

امین در چه مواردی نصب می‌گردد؟

برای پاسخ به پرسش این مطلب که امین کیست باید با مواردی که در نتیجه آن امین اموال تعیین می‌گردد، آشنا شد. این موارد در قانون مشخص شده‌اند، اما به صورت کلی باید گفت در برخی از موارد امین اموال به سایر مسئولین مدیریت اموال، ضمیمه می‌گردد و اعمال او را مدیریت می‌نماید تا مانع از تخلف او گردد، مانند ضم امین به ولی قهری. در مقابل در برخی از موارد شخصی برای مدیریت اموال وجود نداشته و امین اموال به صورت مستقل تعیین می‌گردد.

نصب امین برای غایب مفقودالاثر

غایب مفقود‌الاثر، شخصی می‌باشد که برای مدت طولانی ناپدید شده و اطلاعاتی در خصوص حیات او در دسترس نمی‌باشد. در قانون چنین پیش‌بینی شده‌است که اگر چنین شخصی، پیش از غیبت خود کسی را برای مدیریت اموال خود تعیین ننموده باشد، دادگاه با تقاضای دادستان یا اشخاصی که از تقسیم اموال او نفع می‌برند، برای غایب مفقودالاثر امین تعیین می‌نماید تا اموال او مدیریت شده و از اتلاف اموال جلوگیری گردد. تا زمانی که حکم موت فرضی غایب مفقودالاثر صادر شود امین، اموال غایب را مدیریت نموده و پس از آن سمت امین اموال غایب مفقودالاثر از بین خواهد رفت.
‌

برای آشنایی بیش‌تر با مفهوم غایب مفقودالاثر این مطلب را مطالعه نمایید: غایب مفقودالاثر کیست؟ | وضعیت حقوقی اموال غایب مفقود الاثر

نصب امین برای اشخاص صغیر و محجور

برخی از افراد، از رشد عقلی کامل برخوردار نمی‌باشند و به ‌همین علت نمی‌توانند در امور مالی خود دخالت نموده و تصرفات مالی انجام دهند. این افراد شامل مجانین و دیوانگان، افراد غیر رشید و افراد دارای کم‌تر از هجده سال سن می‌شوند و در اصطلاح حقوقی به این افراد، افراد محجور گفته‌می‌شود. به منظور حمایت از افراد زیر هجده سال و افرادی که بلافاصله پس از 18 سالگی همچنان قادر بر مدیریت اموال خود به علت دیوانگی و جنون یا عدم رشد نمی‌باشند، پیش‌بینی شده‌ است که ولی قهری یا قیم این افراد، اموال آن‌ها را مدیریت نمایند. ممکن است که قیم یا ولی در مدیریت اموال محجور خیانت نموده یا اموال را مورد حیف و میل قراردهند و همچنین ممکن است به دلیل بیماری یا پیری نتواند به وظایف خود عمل نماید، در این صورت امینی تعیین می‌شود و با ولی در مدیریت اموال همراه می‌گردد.

ولی قهری در اصطلاح، پدر و در صورت فوت او پدربزرگ هر شخصی می‌باشد که فرزندان خود را پیش از هجده سالگی سرپرستی می‌نمایند و اموال آن‌ها را مدیریت می‌کند. پس از فوت پدر یا پدربزرگ، دادگاه برای مدیریت اموال این اشخاص، قیم تعیین می‌نماید.
‌

جهت آشنایی بیش‌تر با این موارد، این مطلب را مطالعه نمایید: اموال فرزند صغیر بعد از فوت پدر چگونه اداره می‌شود؟ | آشنایی با قیم

نصب امین برای مدیریت اموال موقوفه

وقف یکی از نهادهای اسلامی می‌باشد که به موجب آن شخص واقف، منافع مالی را در مدت معینی در اختیار اشخاص مشخصی قرار می‌دهد. برای مثال ساختمانی وقف آموزش کودکان روشن‌دل می‌گردد. به جهت حفظ عین مال و مدیریت مسائل مربوط به مال موقوفه، متولی برای وقف تعیین می‌گردد. اگر واقف یعنی شخصی که مال را وقف نموده‌ است، خود برای آن متولی تعیین نموده‌ باشد و متولی خیانت در امانت نماید، مقام قضایی به متولی وقف، ضم امین می‌نماید تا اعمال متولی کنترل شوند.
‌

برای آشنایی با وقف این مطلب می‌تواند مفید باشد: متولی وقف کیست و چطور تعیین می‌شود؟ | وظایف متولی مال موقوفه

نصب امین برای اداره اموال عمومی

برخی از اموال به مصارف عمومی اختصاص داده می‌شوند. برای استفاده عموم از این اموال لازم است تا شخصی این اموال را مدیریت نماید. در صورتی که شخصی برای مدیریت اموال تعیین نشده باشد، امین اموال به این منظور تعیین خواهد گشت.

نصب امین برای اداره سهم‌الارث جنین

با فوت هر شخص، اموال به‌جا مانده از او میان وارثان مطابق قوانین مربوط به ارث تقسیم می‌گردد. اگر با فوت شخص، جنینی وجود داشته‌ باشد که در صورت زنده متولد شدن، از وارثان شخص متوفی محسوب گردد، قانون برای جنین، سهم‌الارث تعیین می‌نماید. اداره این سهم‌الارث برعهده ولی یا وصی می‌باشد، اما اگر ولی یا وصی وجود نداشته‌ باشند، امین برای اداره این سهم‌الارث تعیین خواهدشد. با تولد طفل، سمت امین اموال از بین خواهد رفت.

این مطلب را نیز بخوانید: سهم الارث جنین چگونه محاسبه می‌شود و در چه شرایطی مشمول ارث خواهد شد؟

نصب امین به درخواست اشخاص

ممکن است برخی از افراد به دلیل کهولت سن یا بیماری از نظر جسمی برای مدیریت اموال خود ناتوان باشند، در این‌صورت امین اموال را برای مدیریت اموال خود تعیین می‌نمایند.

وظایف و تکالیف امین اموال

آشنایی با تکالیف امین اموال برای پاسخ به این پرسش که امین کیست ضروری می‌باشد. به صورت کلی، امین اموال موظف به مدیریت اموالی که به او سپرده‌ شده‌، می‌باشد. به‌علاوه لازم است که از تلف شدن و حیف و میل اموال جلوگیری نماید. در مواردی که امین توسط دادگاه معین می‌گردد، تعیین حدود اختیارت امین اموال نیز با دادگاه می‌باشد. اما قانون در خصوص وظایف امین اموال غایب مفقودالاثر و جنین بیان داشته‌ است «مقررات راجع به وظائف و اختیارات و مسئولیت قیم شامل امین غائب و جنین هم می‌شود» و در نتیجه امین غایب و جنین وظایف قیم را بر عهده دارد.

گفته‌‌ شد که در برخی مواقع، افراد به علت بیماری یا کهولت سن قادر بر اداره اموال خود نمی‌باشند و در چنین صورتی امین اموال تعیین می‌نمایند. وظایف و تکالیف چنین امینی مشابه وظایف و تکالیف وکیل می‌باشد و لذا حدود وظایف و تکالیف این امین توسط شخصی که او را به این سمت منصوب نموده‌است، تعیین می‌گردد. با وجود این موارد، برخی از وظایف را می‌توان به عنوان وظایف کلی امین اموال که در قانون معین شده‌ است، بررسی نمود.

تهیه صورت دارایی اموال

امین اموال در ابتدای مسئولیت خود لازم است صورتی از اموال و دارایی‌های شخصی که به عنوان امین او تعیین شده‌ است را تهیه نماید. اگر امین اموال از روی عمد این وظیفه را به درستی انجام ندهد و برخی از اموال را در صورت دارایی اموال ذکر نکند، لازم است که خسارت وارد شده را جبران نماید و اگر از انجام این کار سوءنیت داشته‌ باشد، عزل می‌گردد.

فروش اموال ضایع‌شدنی

نگه‌داری برخی از اموال در دراز مدت ممکن نیست و نگه‌داری آن‌ها منجر به اتلاف می‌گردد. امین امول باید این دسته از اموال منقول که در معرض ضایع‌شدن می‌باشند را به‌ فروش برساند و با پول به‌دست آمده، اموالی را به مصلحت محجور خریداری نماید. برای مثال اگر شخصی که اموال او به امین سپرده‌ شده است دارای باغ میوه‌ای باشد، با رسیدن فصل برداشت محصول و پس از برداشت نمی‌توان میوه‌‌ها را انباز نمود و لذا لازم است که آن‌ها به فروش برسند.

پرداخت هزینه‌ها، بدهی‌ها و نفقه افراد واجب‌النفقه

امین اموال باید از اموال شخصی که مدیریت اموال او را برعهده گرفته‌ است، بدهی‌های او را بپردازد. همچنین لازم است هزینه‌هایی که در جهت مدیریت اموال ایجاد می‌گردد را بپردازد؛ از جمله، این هزینه‌ها می‌تواند حق‌الزحمه‌ای باشد که برای امین اموال در نظر گرفته‌ شده‌ است. امین اموال لازم است که نفقه و هزینه‌های لازم برای زندگی افرادی که پرداخت نفقه آن‌ها بر عهده شخصی است که امین اموال، اموال  او را مدیریت می‌نماید را بپردازد.

موارد عزل امین اموال

قانون امور حسبی در خصوص عزل امین بیان می‌دارد «مقررات راجع به عزل قیم نسبت به امین هم جاری است.» بنابراین جهت آشنایی با موارد عزل امین، باید با موارد عزل قیم آشنا شد.

از دست دادن صفت امانت

امین اموال و قیم لازم است که دارای صفت امانت بوده یا امانت‌دار باشند. اگر مشخص گردد که این صفت را از ابتدا نداشته یا آن را از دست دهند، دیگر صلاحیت لازم برای مدیریت اموال شخص دیگری را دارا نمی‌باشند.

دریافت مشاوره حقوقی

ارتکاب جرم

ارتکاب برخی از جرائم در حقیقت نشان‌دهنده‌ آن است که شخص مرتکب، فاقد صفت امانت می‌باشد. قانون این جرائم را معین نموده و شامل سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس یا اعمال منافی عفت، جنحه نسبت به اطفال، ورشکستگی به تقصیر یا تقلب می‌گردد. در صورتی که امین اموال، مرتکب این جرائم گردد از سمت خود عزل خواهدشد.

محجوریت امین اموال

اشخاص محجور، امکان و توانایی اداره اموال خود را ندارند و لذا سپردن اموال سایر اشخاص به آن‌ها منطقی نمی‌باشد. اگر امین اموال خود محجور گردد، برای مثال سلامت عقلی خود را از دست دهد، از سمت امین اموال عزل خواهد شد.

محکومیت امین به حبس

اگر امین اموال به جبس محکوم شود، مسلم می‌باشد که دیگر نمی‌تواند اموال دیگری را مدیریت نماید و لذا از سمت خود عزل می‌گردد.

کانال تلگرام لامینگو

سخن پایانی و نتیجه‌گیری

برخی از اشخاص به دلیل ناتوانی جسمی یا ذهنی نمی‌توانند اموال خود را اداره نمایند. در چنین شرایطی برای مدیریت اموال این اشخاص، امین اموال تعیین می‌گردد. امین اموال لازم است که صورت دارایی اموال را تهیه نماید و اموال اشخاص را در جهت مصلحت آن‌ها مصرف نماید. برای سپردن اموال یک شخص به سایرین، لازم است که امین اموال، شخص مورد اعتماد و مطمئنی باشد. به همین منظور، در صورتی که امین مرتکب برخی از جرائم مانند سرقت گردد از سمت خود عزل خواهد گشت.

در این مطلب، به صورت کلی با موارد نصب امین اموال و تکالیف او آشنا شدیم، اما جهت شناخت ابعاد حقوقی نصب امین اموال، وظایف و تکالیف او و شرایطی که در نتیجه آن امین عزل می‌گردد و به صورت کلی پاسخ به این پرسش که امین کیست دریافت مشاوره حقوقی از کارشناسان حقوقی ضروری می‌باشد. مجموعه لامینگو آمادگی ارائه‌ مشاوره حقوقی به صورت حضوری یا تلفنی در خصوص موضوعات مربوط به امین را دارا می‌باشد.

بلاگ حقوقی لامینگو را دنبال نمایید. در این بلاگ مجموعه‌ متنوعی از مطالب حقوقی گردآوری شده‌ است که مطالعه آن‌ها منجر به افزایش دانش حقوقی شما می‌گردد. پیشنهاد ما آن است که به این بلاگ مراجعه نمایید و از مطالب متنوع بلاگ لامینگو بهره‌مند گردید. شما می‌توانید نظرات، پیشنهادات و سوالات خود را در قسمت دیدگاه شما مطرح نمایید. ما آماده دریافت نظرات و پیشنهادت شما و پاسخگویی به سوالات شما می‌باشیم.