با مفهوم قرارداد پیمانکاری و انواع آن بیشتر آشنا شویم.
امروزه انجام بسیاری از پروژه‌های ساخت و ساز و اجرای طرح‌های عمرانی در کشور، حول محور قراردادی به نام قرارداد پیمانکاری صورت می‌گیرد؛ پیمانی که با موضوع، مبلغ و مدت مشخص بسته می‌شود. به طور کلی قرارداد پیمانکاری قراردادی است که بر اساس توافقات صورت گرفته بین کارفرما و پیمانکار منعقد می‌شود.
کارفرما یکی از طرفین قرارداد پیمانکاری است که انجام اموری که موضوع قرارداد است، به همراه مدارک و اسناد مورد نیاز به پیمانکار محول می‌کند. پیمانکار نیز یک شخص حقیقی یا حقوقی است که شخصاً یا توسط نمایندگان خود، انجام امور محول شده را به همراه مدارک برعهده می‌گیرد و تعهدات برعهده گرفته را در بازده زمانی معین و با هزینه مشخص انجام می‌دهد.
مطابق ماده ۲۱۹ قانون مدنی قراردادهای پیمانکاری از نوع عقود لازم هستند؛ به این معنا که طرفین قرارداد به هیچ وجه حق بر هم زدن و فسخ قرارداد را ندارند، مگر بنابر شرایطی که در قرارداد قید می‌شود، به این امر اقدام کنند. اگر یکی از طرفین بدون‌علت قانونی از اجرای تعهدات خود امتناع ورزد، موظف به جبران خسارت وارد شده است. قرارداد پیمانکاری از جمله قراردادی است که دارای یک سری شرایط عمومی و یک سری شرایط خصوصی است.
شرایط عمومی
شرایط عمومی در قرارداد پیمانکاری در واقع اصول و تعهداتی می‌باشد که غیر قابل تغییر است؛ بر اساس این شرایط حقوق و وظایف کارفرما و پیمانکار بر مبنای یک چهارچوب کلی مشخص شده است. از فواید این شرایط در قراردادهای پیمانکاری این است که از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری می‌کند. یکی از شرایط عمومی قرارداد پیمانکاری این است که هیچ یک از طرفین قرارداد حق بر هم زدن و کناره‌گیری از قرارداد را ندارند و قاعده دیگر این‌که اگر یکی از طرفین در انجام تعهدات خود کم‌کاری کند، باید خسارت به بار آمده ناشی از این کوتاهی را بپردازد.
شرایط خصوصی
شرایط خصوصی نیز شرایطی است که در هر یک از قراردادهای پیمانکاری متفاوت است و با در نظر گرفتن نوع کار و وضعیت آن تنظیم می‌شود. شرایط خصوصی در قراردادهای پیمانکاری باید به گونه‌ای تنظیم شود که برخلاف شرایط عمومی قرارداد نباشد و آن را نقض نکند. نمونه‌ای از شرایط خصوصی قرارداد پیمانکاری به شرح زیر است:
- شرایط و نحوه‌ی پیش پرداخت‌ها و مالیات‌ها
- ارائه نقشه‌ها و تنظیم آن
- تامین نیروی انسانی برای اجرای پروژه
- تامین مصالح و لوازم مورد
- برنامه‌ریزی در زمانبندی انجام پروژه
- و غیره…
کاربرد قرارداد پیمانکاری در مشاغل استارتاپی
از قرارداد پیمانکاری فقط در جهت ساخت و ساز و طرح‌های عمرانی استفاده نمی‌کنند و این قرارداد در بسیاری از مشاغل استارتاپی نیز کارایی دارد. تصور کنید یک استارتاپ بخواهد برای تأمین شبکه و اینترنتش با یک شرکت اینترنتی قرارداد ببندد یا به دنبال اسناد حقوقی برای اپلیکیشن موبایل می‌گردد، در چنین حالتی می‌تواند با استفاده از قرارداد پیمانکاری صفر تا صد کار را به آن شرکت سپرده و با تعیین بازه‌های زمانی معین، میزان تعهدات شرکت اینترنتی مذکور و نحوه‌ی پرداخت خود به او مشخص نماید.
انواع قرارداد پیمانکاری
برای آشنایی با قراردادهای پیمانکاری این مطلب را بخوانید: قرارداد پیمانکاری چیست؟ پیمانکار کیست؟
-
قرارداد پرداخت کلی
معمولاً در مواقعی که ریسک اجرای پروژه پایین است و انتظار می‌رود در طول اجرا، تغییرات و تحولات کمی صورت گیرد و همچنین در مواقعی که کارفرما بخواهد کنترل انجام امور در پروژه را دست بگیرد، از این نوع قرارداد استفاده می‌شود. در این قرارداد کارفرمایان همه اموری که به پیمانکاران محول کرده‌اند را تحت کنترل خود قرار می‌دهند و نظارت همه جانبه بر آن‌ها دارند.
-
قرارداد پیمانکاری دائمی
زمانی که کارفرما قصد انجام عملیاتی را به طور پیوسته دارد و انجام موضوع آن عملیات مرتبا نیاز به تکرار دارد، مانند تعمیرات دوره ای، به جهت صرفه‌جویی در هزینه‌های مناقصه و جلوگیری از تعلل در اجرای عملیات مجدد مورد نیاز، ترجیع می‌دهند که با پیمانکار قرارداد پیمانکاری از نوع دائمی ببندد. قرارداد پیمانکاری دائمی خود چند نوع دارد:
-
قرارداد سریالی
در آن پیمانکار قراردادی را امضاء می‌کند که شرایط و مفاد مطرح شده در آن مطابق قراردادهای مشابه قبلی است؛ در واقع مفاد آن‌ها به صورت سریالی به هم مرتبط هستند.
-
قرارداد با قابلیت تغییر
این قرارداد هم که از نوع قرارداد پیمانکاری دائمی است، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که کارفرما انتظار کسب سود بیشتر در ادامه‌ی عملیات را دارد، از این رو پیمانکار متعهد به قراردادی می‌شود که با وجود پرداخت کلی، قابلیت تغییر هم دارد؛ یعنی ممکن است هزینه ی کلی تعیین شده کم یا زیاد شود.
-
قرارداد با دوره‌ی زمانی محدود
در این نوع قرارداد پیمانکاری، پیمانکار موظف به انجام عملیات با موضوع مشخص و هزینه‌ی تعیین شده در یک دوره‌ی زمانی محدود است.
-
قرارداد پیمانکاری سنجشی
در مواقعی که کارفرما می‌خواهد عملیاتی به صورت فورس انجام گیرد ولی زمان زیادی برای محاسبه‌‌ی دقیق هزینه‌ها ندارد یا خواسته‌ی کارفرما آن قدر مشخص نیست که بتوان قیمت پروژه را مشخص کرد، از این نوع قرارداد استفاده می‌شود. در این قراردادها قیمت‌ها به صورت تخمینی و تقریبی مشخص شده است و محاسبه هزینه‌ها و قیمت تمام شده، بعد از اتمام عملیات معلوم خواهد شد.
برای آشنایی با حق بیمه قراردادهای پیمانکاری این مطلب را بخوانید: حق بیمه قراردادهای پیمانکاری و نحوه محاسبه آن
-
قرارداد بازپرداخت هزینه
در این قرارداد، کارفرما همه‌ی هزینه‌های اولیه که برای انجام پروژه لازم هست، مانند: دستمزد کارگران، هزینه برای خرید مصالح و مواد مورد نیاز مصرفی، به علاوه مبلغی را که با پیمانکار توافق کرده به او پرداخت می‌کند. علت پرداخت این هزینه‌ها در آغاز کار این است که کارفرما قصد دارد در حین انجام امور، مشارکت داشته باشد و نظارت کند.
-
قراردادهای مدیریتی
معمولاً برای انجام طرح‌های عمرانی از این قرارداد استفاده می‌شود که در آن کارفرما علاوه بر توافق با پیمانکار، سازمان یا شرکتی را نیز استخدام می‌کند تا امور طراحی و ساخت و ساز و مدیریت امور پیمانکاران را برعهده بگیرد. همکاری این شرکت‌ها در کنار پیمانکاران سبب می‌شود تا طرح مد نظر کارفرما اصولی‌تر و با تقسیم کار و برنامه‌ریزی مناسب تری عملیاتی شود.
-
قرارداد پیمانکاری مدیریت پروژه
در این قرارداد کارفرما به منظور هماهنگی امور و انجام پروژه در زمان تعیین شده، یک پیمانکار متخصصی را مشخص می‌کند تا سرپرستی دیگر پیمانکاران را بر عهده گیرد و یک‌سری امور اساسی مانند: مشخص کردن کارگاه، تهیه‌ی وسایل مورد نیاز دیگر پیمانکاران و طراحی پروژه را انجام دهد. به این پیمانکار متخصص، مدیر پروژه نیز گفته می‌شود.
-
قرارداد پیمانکاری طراحی و ساخت
این قرارداد بین کارفرما و شرکت‌های پیمانکاری منعقد می‌شود که فعالیت آن‌ها در زمینه‌ی طراحی و ساخت پروژه است. در این قرارداد کارفرما طرح مورد نیاز خود را نزد این‌گونه شرکت‌ها معرفی می‌کند و پس از آن پیمانکاران متخصص این شرکت‌ها روی طرح معرفی شده بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند و با رعایت استانداردهای کیفی آن را عملیاتی می‌کنند.
-
قرارداد پیمانکاری ساخت و توسعه
این نوع قرارداد از رایج‌ترین و بهترین نوع قرارداد پیمانکاری است که در آن وظایف و مسئولیت‌های پیمانکار در بخش‌های مختلف پروژه مشخص می‌شود. پرداخت هزینه‌ها حین کار بر اساس میزان پیشرفتی که پروژه داشته است، متغیر است و مابقی هزینه‌ها نیز بر اساس میزان بهره‌وری پروژه پرداخت می‌گردد. اگر چه در این گونه قرارداد، پیمانکار اصلی در انتخاب دیگر پیمانکاران آزاد است ولی کارفرما در چگونگی انجام فعالیت پیمانکاران و بررسی کیفیت کارشان نظارت دارد و پیمانکار نیز ملزم است در هر مرحله از پروژه، گزارش کار خود را به کارفرما ارائه دهد.
آیا می‌دانید نوشتن قراردادهای پیمانکاری به دانش و تجربه خاصی نیازمند است؟ تا جایی که در برخی موارد ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای شما داشته باشد؟ تردید نکنید و برای داشتن یک قرارداد پیمانکاری استاندارد به ما اعتماد کنید.
برای مطالعه سایر مقالات ما می‌توانید به مجله حقوقی لامینگو مراجعه بفرمایید. فراموش نکنید که نظرات خود را از طریق کامنت با ما درمیان بگذارید.
.svg)
دیدگاه شما