حمایت از اسرار تجاری در فضای مجازی

در هزاره سوم، اینترنت و فناوری‌های رایانه‌ای به عنصر حیاتی و جدایی‌ناپذیر زندگی بشر تبدیل شده‌اند. اینترنت و فناوری‌ها، دنیای جدیدی برای ما خلق کرده‌اند که به آن به‌طور خلاصه فضای مجازی میگوییم. در این فضا می‌توان بسیاری از فعالیت‌ها و کارهایی را که در دنیای واقعی انجام می‌دهیم با سرعت بیشتر و حتی امنیت بیشتر انجام داد. حفظ اطلاعات محرمانه کسب‌وکارها و اسرار تجاری در فضای مجازی نیز یکی از چالش‌های مهم این حوزه است. نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه از بهترین و کارآمدترین ابزارها برای تأمین امینت اسرار تجاری در فضای مجازی به شمار می‌رود.

منظور از فضای مجازی چیست؟

در ابتدا به توضیح مختصر فضای مجازی می‌پردازیم و ویژگی‌های آن را معرفی می‌کنیم.

فضای مجازی چیست؟

فضای مجازی، به دنیای رایانه‌ای مجازی و به‌طور خاص، یک مدیوم الکترونیکی اشاره دارد که برای تسهیل ارتباطات آنلاین استفاده می‌شود. فضای مجازی معمولاً شامل یک شبکه کامپیوتری بزرگ متشکل از بسیاری از شبکه‌های کامپیوتری در سراسر جهان است که از پروتکل TCP/IP برای کمک به فعالیت‌های ارتباطی و تبادل داده استفاده می‌کند.

ویژگی اصلی فضای مجازی این است که یک محیط تعاملی برای طیف گسترده‌ای از کاربران آن فراهم کرده است. در واژه‌نامه رایج فناوری اطلاعات، هر سیستمی که دارای پایگاه کاربری قابل‌توجه یا حتی رابط کاربری باشد، می‌تواند «فضای مجازی» تلقی شود.

امکانات فضای مجازی چیست؟

فضای مجازی به کاربران این امکان را می‌دهد که اطلاعاتی را خلق و به اشتراک گذارند، با دیگران تعامل کنند، به تبادل ایده‌ها و نظرات بپردازند، بازی کنند، در بحث یا گفتگوهای اجتماعی و … مشارکت کنند، به کسب‌وکار بپردازند و با ایجاد رسانه‌های صوتی و تصویری، آن‌ها را به اشتراک بگذارند.

این مطلب را حتماً بخوانید: نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه و همه نکات حقوقی آن

ریشه عبارت فضای مجازی در کجاست؟

اصطلاح فضای مجازی، ابتدا توسط ویلیام گیبسون در کتاب او به نام Neuromancer در سال 1984 معرفی شد. گیبسون در سال‌های بعد این واژه را مورد انتقاد قرار داد و آن را تکان‌دهنده و اساساً بی‌معنی نامید. با وجود این، این اصطلاح هنوز به‌طور گسترده برای توصیف هرگونه امکانات یا ویژگی‌هایی که به اینترنت متصل است، استفاده می‌شود. مردم هنوز از این واژه برای توصیف انواع رابط‌های مجازی که واقعیت‌های دیجیتالی ایجاد می‌کنند، استفاده می‌کنند.

رشد فضای مجازی

در پایان، به نظر می‌رسد که فضاهای مجازی که ما ایجاد کرده‌ایم، ممکن است تک‌صدایی و یک‌بعدی شوند. بااین‌حال، فضای مجازی چیزی است که جوامع بشری آن را ساخته و تکمیل کرده‌اند. از این نظر، فضای مجازی همیشه در حال تحول است و وعده می‌دهد که در سال‌های آینده تنوع بیشتری خواهد داشت.

اسرار تجاری چیست؟

در نظام‌های حقوقی مختلف، تعاریف گوناگونی از اسرار تجاری به عمل آمده است. تعریف ساده آن «اطلاعات محرمانه‌ای است که ارزش اقتصادی خود را از محرمانه باقی ماندنشان می‌گیرند و اگر افشا شوند، دیگر ارزشی نخواهند داشت.» از اسرار تجاری می‌توان با یک نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه محافظت نمود.

برای کسب اطلاعات بیشتر، این مطلب را از دست ندهید: از اسرار تجاری در حقوق ایران چه می‌دانید؟

منظور از اسرار تجاری در فضای مجازی چیست؟

اسرار تجاری در فضای مجازی، شامل نرم‌افزارها و اطلاعات دیجیتالی (اطلاعاتی که به‌صورت دیجیتال نگه‌داری و به اشتراک گذاشته می‌شوند) است. اسرار تجاری در فضای مجاری می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد یا به دست افراد اشتباه بیفتد و بدون تشخیص صحیح استفاده شود.

قانون‌گذار ایرانی در قانون تجارت الکترونیک اسرار تجاری الکترونیکی را توضیح داده است. آگاهی از این تعریف قانونی ما را در درک بهتر اسرار تجاری در فضای مجازی یاری خواهد کرد. در ماده 65 قانون تجارت الکترونیک آمده است:

«اسرار تجاری الکترونیکی داده‌پیام‌هایی است که شامل اطلاعات، فرمول‌ها، الگوها، نرم‌افزارها و برنامه‌ها، ابزار و تکنیک‌ها و فرایندها، تألیفات منتشرنشده، روش‌های انجام تجارت دادوستد، فنون، نقشه‌ها و فراگردها، اطلاعات مالی، فهرست مشتریان، طرح‌های تجاری و امثال این‌هاست که به‌طور مستقل دارای ارزش اقتصادی بوده و در دسترس عموم قرار ندارد و تلاش‌های معقولانه‌ای برای حفظ و حراست از آن‌ها انجام می‌شود.»

این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه برای کسب تعهد به عدم افشای اطلاعات شرکت

چطور از اسرار تجاری در فضای مجازی محافظت کنیم؟

سرقت اسرار تجاری و اطلاعات محرمانه در فضای مجازی با عنوان سرقت سایبری (Cybertheft) یاد می‌شود. به‌عنوان مثال، یک کاربر آنلاین می‌تواند اسرار تجاری را بدون تشخیص اینکه آن‌ها اسرار تجاری هستند یا نه در عرض چند دقیقه مشاهده و افشا کند.

حفاظت از اسرار تجاری در فضای مجازی به‌طور گسترده در مورد اطلاعات تجاری، مالی و فنی اعمال می‌شود؛ به شرطی که:

الف) اطلاعات مذکور خارج از شرکت و محدوده تسلط مالک آن‌ها به‌طورکلی شناخته‌شده و فاش‌شده نباشند،

ب) مالک از اطلاعات محرمانه، ارزش مالی مستقل یا مزیت تجاری کسب کند،

پ) مالک تلاش‌ها و اقدامات منطقی برای حفظ محرمانگی آن‌ها انجام داده باشد.

افشای غیرمجاز اسرار تجاری در فضای مجازی می‌تواند منجر به از دست دادن مزیت استراتژیک نسبت به رقبا و آسیب به اعتبار شرکت و کسب‌وکار شما شود.

صاحبان اسرار تجاری باید به‌سرعت برای حفاظت از اطلاعات محرمانه و جلوگیری از افشا شدن اسرار تجاری اقدام کنند. برای اطمینان از حمایت قانونی در صورت استفاده و انتشار غیرمجاز از اسرار تجاری، مالک آن‌ها باید بلافاصله دادخواهی را آغاز کند؛ زیرا هنگامی‌که اسرار تجاری وارد حوزه عمومی می‌شوند، ارزش خود را از دست می‌دهند.

در حقوق ایران نیز به سرقت اسرار تجاری به‌شکل محدود در ماده 64 قانون تجارت الکترونیک، پرداخته شده است:

«به منظور حمایت از رقابت‌های مشروع و عادلانه در بستر مبادلات الکترونیکی، تحصیل غیرقانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاه‌ها و مؤسسات برای خود و یا افشای آن برای اشخاص ثالث در محیط الکترونیکی جرم محسوب و مرتکب به مجازات مقرّر در این قانون خواهد رسید.»

برای دریافت نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه، به بانک قرارداد لامینگو مراجعه نمایید:

دریافت قرارداد محرمانگی یک جانبه

نقش نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه در تأمین امنیت اسرار تجاری در فضای مجازی چیست؟

اگر نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه با کارکنان شرکت یا کسب‌وکار به‌خوبی تنظیم شده باشند، می‌توانند به کارفرمایان در جلوگیری از سرقت اسرار تجاری کمک کنند. بسته به شرایط آن شغل، کارفرما می‌تواند از نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه یا همان قراردادهای عدم افشای اطلاعات (NDA) برای حفاظت از اسرار تجاری بهره ببرد. نمونه قرارداد محرمانه یک جانبه منحصر به کارکنان شرکت تجاری نیست و می‌توان آن را با شرکای تجاری، طرفین قراردادهای تجاری و مشتریان شرکت منعقد نمود.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

در این یادداشت سعی کردیم که اسرار تجاری در فضای مجازی را توضیح دهیم. در این راستا ابتدا فضای مجازی و ویژگی‌های آن را معرفی کردیم و در ادامه به اسرار تجاری در فضای مجازی پرداختیم. در پایان از محافظت از اسرار تجاری در فضای مجازی و نیز راه‌های محافظت ازجمله نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه صحبت کردیم. برای کسب راهنمایی بیشتر و نیز مشاوره حقوقی پیرامون نمونه قرارداد محرمانگی یک جانبه، تیم حقوقی لامینگو آماده خدمت‌رسانی و همکاری با شما است.

می‌توانید در بخش دیدگاه‌ها سؤالات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید. همچنین، برای خواندن سایر مطالب به بلاگ لامینگو مراجعه نمایید.