مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای و نکات مربوط به آن!

امروزه جوامع کنونی با رشد روزافزون تکنولوژی ازجمله فضای مجازی روبه‌رو شده‌اند. این امر باعث سهولت و آسانی در امور ارتباطی افراد جامعه شده است. بااین‌حال، به‌دلیل افزایش جرایم گوناگون در جامعه شکل و ابزار ارتکاب جرم نیز با این افزایش تغییر کرده و تهدیدات جدیدی را برای سلامت و امنیت شهروندان ایجاد کرده است. در همین راستا می‌توان بیان کرد که پیشرفت فناوری و تکنولوژی خود می‌تواند زمینه ارتکاب اعمال مجرمانه را گسترش دهد و خسارات و مشکلات فراوانی را برای عموم جامعه ایجاد نمایند. از این رو، دریافت مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای روزبه‌روز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

برای جلوگیری از وقوع این جرایم مراجع قضایی و قانونی هر کشوری مجموعه‌ای از قوانین را به‌عنوان جرایم رایانه ای و اینترنتی وضع کرده‌اند و مصادیق موردنظر را در این قوانین به‌تفصیل بیان کرده‌اند. مشاوران و وکلای مجرب نیز از طریق مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای عموم جامعه را از موارد و ضوابط حاکم بر این قوانین آگاه می‌کنند و زمینه را برای ارتکاب این جرایم کاهش می‌دهند.

این مقاله مروری کوتاه بر انواع جرایم رایانه ای، مجازات‌ها و مراجع ذیصلاح در این خصوص می‌پردازد. با ما همراه باشید.

شرکت‌های حقوقی بسیاری درزمینه ارائه مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای فعالیت می‌کنند. لامینگو به‌عنوان یکی از جامع‌ترین پلتفرم‌های هوشمند ارائه خدمات حقوقی و مشاوره‌ای، در تمام مراحل از آشنایی با انواع جرایم رایانه ای تا ثبت شکایت در مراجع ذی‌صلاح در کنار شما بوده است.

شما با کمک مشاوران و وکلای پایه‌یک دادگستری به‌راحتی می‌توانید شكايت خود در مراجع ذي‌صلاح نمایید. برای دریافت مشاوره در این زمینه می‌توانید بر روی لینک زیر کلیک کنید.

دریافت مشاوره حقوقی جرائم رایانه‌ای

جرایم رایانه ای چیست؟

در تعریف کلی، جرایم رایانه ای مجموعه خدمات الکترونیکی است که در فضای مجازی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم ارائه شود كه توسط قانون‌گذار ممنوع گردیده است، گفته می‌شود. عموماً جرایم رایانه ای با استفاده از دو ابزار سیستم‌های کامپیوتری و فضاي مجازي رخ می‌دهد.

جرایم رایانه ای عموماً به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:

1- بخشی از این جرایم، جرایمی هستند که تنها از طریق رایانه صورت می‌گیرد و نیاز به اینترنت نیست. مصداق این اعمال کپی غیرمجاز اسناد است.

2- جرایم فضای مجازی که به جرایم سایبری نیز توصیف می‌شوند. از انواع این دسته جرائم می‌توان به شنود غیرمجاز، دست‌کاری و… اشاره کرد.

3- جرائم سنتی كه در فضاي مجازي رخ مي‌دهد. موارد مانند هتک حرمت، کلاهبرداری، جعل و سرقت رایانه ای و …. شامل اين دسته جرایم مي‌شوند.

انواع جرایم رایانه ای

قانون‌گذار به دلیل ماهیت و گستره وسیع این جرائم تعاریف و مفاد متعددی را برای آن در نظر گرفته است. قانون‌گذار تمامی این قوانین را در 25 بند و ماده در قانون مشخص کرده و مجازات هرکدام از این جرایم را نیز به‌طور کامل بیان کرده است.

مصاديق اين جرایم عبارت است از:

1- دسترسی غیرمجاز:

دسترسی غیرمجاز خود به چند بند تقسیم می‌شود یکی از بندهای موردتوجه قانون دسترسی فرد متخلف به داده‌های رایانه و سیستم‌هایی که به‌وسیله تدابیر امنیتی محافظت می‌شوند، اشاره می‌کند.

2- شنود غیرمجاز:

طبق ماده 2 قانون جرایم رایانه ای هر فردی اقدام به شنود غیرمجاز مکالمات صوتی يا هر نوع پیام خصوصی از قبیل محتوای صوتی، تصویری یا نوشتاری دیگر افراد نماید مجرم است و می‌بایست با او برخورد شود.

3- جعل رایانه ای:

در این روش فرد متخلف اقدام به تغییر در داده‌های قابل استناد یک سیستم یا تغییر در داده‌ها و علائم موجود در کارت‌های حافظه سامانه‌های رایانه ای می‌کند.

4- تخریب و اخلال در داده:

بر اساس قوانین جرایم رایانه ای حذف، تخریب، مختل یا غیرقابل‌پردازش کردن اطلاعات دیگر افراد جامعه جرم محسوب می‌شود و افراد می‌توانند از خاطی در این خصوص به سازمان‌های ذی‌ربط شکایت کند.

5- هتک حیثیت:

طبق ماده 16 و 17 قانون هر شخصی که اقدام به تحریف فیلم یا تصاویر دیگر افراد نماید و سپس آن را نشر دهد یا فیلم و تصاویر خانوادگی افراد را منتشر کند که باعث هتک حیثیت افراد جامعه شود مجرم محسوب می‌شود.

6- نشر اکاذیب:

قانون‌گذار در خصوص نشر اکاذیب بندی را در قوانین رایانه‌ای مشخص کرده است که به‌موجب آن نشر اخبار دروغ که باهدف ضرر رساندن به دیگران یا مقامات رسمی شود، جرم و فرد مجرم مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

7-جعل هویت:

این اقدام به‌خودی‌خود جرم محسوب نمی‌شود و درصورتی‌که فرد با هویت جعلی که برای خودساخته در فضای مجازی اقدام به فعالیت‌های مجرمانه کند، مجرم و مورد پیگرد قانونی قرار می‌گیرد.

موارد بالا تنها بخشی از مواردی است که جزء قوانین رایانه‌ای محسوب می‌شود. این قانون جرائم دیگری نظیر جرائم علیه عفت و اخلاق عمومی، پول‌شویی، رمالی، شرط‌بندی و …. نیز را در برمی‌گیرد.

از مصادیق جرائم رایانه‌ای که باید با آنها آشنایی داشته باشید!

مجازات جرایم رایانه ای

در قانون افراد مطابق با جرم و نسبت به شدت و تأثیری که عمل افراد در جامعه می‌گذارد مجازات‌های متفاوتی مشخص‌شده است. برخی از این مجازات در چارچوب قوانین جرایم رایانه ای بيان شده است به شرح زیر می‌باشد:

1- قانون مجازات‌های متفاوتی را در خصوص سرقت اطلاعات، دسترسی غیرمجاز یا تغییر و حذف اطلاعات افراد مشخص‌ كرده است. به‌عنوان نمونه فردی که به اطلاعات حفاظت‌ شده توسط تدابیر امنیتی دسترسی پیدا کند به ۹۱ روز تا یک سال حبس یا جزای نقدی از پنج تا ۲۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد. همچنین درصورتی‌که شخصی داده‌های اشخاص و سازمان‌های دولتی و غیردولتی را حذف، تخریب، مختل یا غیرقابل‌پردازش نماید، به شش ماه تا دو سال حبس یا جزای نقدی از ۱۰ تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

2- مطابق ماده ۷۴۲ قوانین جرایم رایانه ای، درصورتی‌که اشخاص اقدام به انتشار محتویات مستهجن به‌قصد تجارت، تولید، ذخیره ونگه‌داری کند، به ۹۱ روز تا دو سال حبس یا جزای نقدی از پنج تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

3- مطابق ماده ۷۴۶ قوانین جرایم رایانه ای، هر فردی به‌قصد تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی اکاذیبی را منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد که به نحوی باعث ایجاد ضرر مالی و معنوی به افراد شود، افزون بر اعاده حیثیت، به ۹۱ روز تا دو سال حبس یا جزای نقدی از پنج تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

موارد یادشده تنها بخشی از مجازات‌های مشخص‌شده برای خاطیان است. افراد می‌توانند از طریق مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای مطابق با هرکدام از تخلفات با مجازات هریک به تفکیک آشنا شوند.

چه سازمان‌هایی برای رسیدگی به این نوع جرایم مشغول فعالیت هستند؟

وکلا و مشاوران موظف هستند در زمان مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای مراجع ذی‌صلاح را جهت رسیدگی به این نوع شکایات به شاکیان معرفی و راهنمایی کنند. به‌طور کل مطابق با مواد ۳۰ و ۳۱ قانون جرایم رایانه ای قوه قضاییه موظف است به‌تناسب ضرورت، شعبه یا شعبی از دادسراها، دادگاه‌های عمومی و انقلاب، نظامی و تجدیدنظر را برای رسیدگی به جرایم رایانه ای اختصاص دهد. در این زمینه دادسرای ویژه رسیدگی به جرائم رایانه‌ای و فناوری ارتباطات با نام دادسرای جرائم رایانه تنها ارگان و سازمانی است که موظف به پیگیری شکایت افراد و رسیدگی به تخلفات خاطیان در فضای مجازی را دارند. درواقع می‌توان گفت این دادسرا تنها برای سیدگی به پرونده‌های شرکت‌های هرمی و شکایات مربوط به جرایم رایانه ای و فضای مجازی تأسیس شده است.

اطلاعات بیشتر در: چه مراجعی در خصوص جرائم رایانه‌ای فعالیت می‌کنند؟

آیا جرایم رایانه ای قابل‌گذشت هستند؟

باید توجه کرد که جرائم به‌صورت کلی به دو دسته قابل‌گذشت و غیرقابل‌گذشت تقسیم می‌شوند. برخی جرایم توسط شاکی به مراجع ذی‌صلاح گزارش داده می‌شود. پس از پیگیری و تحقیقات مقدماتی یا در هر مرحله دیگر با اعلام رضایت شاکی از متخلف، پرونده مختومه می‌شود. اما در برخی از پرونده‌ها به دلیل آنکه جرم انجام‌شده علاوه برداشتن شاکی خصوصی وجه عمومی هم دارد، حتی با اعلام رضایت شاکی خصوصی پرونده بسته و مختومه نمی‌شود. در قانون کشور هیچ ماده و قانونی به‌صراحت بیان‌کننده‌ی قابل‌گذشت بودن جرایم رايانه ای نیست؛ به همین جهت تمامی شکایات افراد باید به‌صورت موردی بررسی شود و قابل‌گذشت بودن یا نبودن هرکدام توسط قاضی احراز گردد.

به‌عنوان نمونه جرائمی مانند توهین، فحاشی، ارسال پیامک‌های حاوی مطالب رکیک در فضای مجازی جزء موارد قابل‌گذشت می‌باشد. در مقابل تمامی جرائمی نظیر انتشار محتویات مستهجن، عکس، فیلم در فضای مجازی که باعث تشویش اذهان عمومی گردد؛ علاوه برداشتن شاکی خصوصی جنبه عمومی نیز دارد. در این حالت با حتی باگذشت شاکی نیز پرونده مختومه نمی‌شود.

سرقت رایانه ای

یکی از جرائمی که امروزه بسیاری از افراد مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند، سرقت رایانه ای است. به‌طور کلی سرقت به معنی دزدیدن اموال فردی توسط شخص دیگری است. یکی از انواع سرقت‌هایی که امروزه افراد به‌واسطه پیشرفت تکنولوژی اقدام به آن می‌کنند، سرقت رایانه‌ای یا فیشنگ است. طبق قانون 12 جرائم رایانه‌ای فردی که اقدام به ربودن اطلاعات افراد نماید به‌نحوی‌که خود شخص به آن داده‌ها همچنان دسترسی داشته باشد یا اطلاعات ربوده‌شده از دسترسی صاحب داده نیز خارج شود، مجرم محسوب می‌شود. قانون برای اثبات سرقت رایانه ای یا فیشینگ توسط افراد شرایطی را مشخص کرده که درصورتی‌که این شرایط محقق شود فرد مجرم و ميبايست مجازات شود. این شرایط عبارت است از:

1- فرد دارای شرایط عمومی مانند بلوغ عقلی و جسمی باشد.

2- فرد این عمل را با سوءنیت قبلی انجام داده باشد.

3- داده‌های سرقت شده متعلق به فرد دیگری باشد.

4- سرقت در فضای مجازی و با ابزارهایی نظیر رایانه صورت گرفته باشد.

کلاهبرداری رایانه ای در مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای

در تعریف کلی به فردی که با توسل به وسایل متقلبانه، شخصی را فریب بدهد و دارایی او را ببرد، کلاه‌بردار مي‌گويند. در این حالت کلاهبردار با نیت قبلی و از روی عمد این عمل را مرتکب می‌شود. با پیشرفت تکنولوژی و استفاده افراد جامعه از فضای مجازی برای انجام امور خود بسیاری از متخلفان به‌قصد سوءاستفاده از شرایط ایجادشده اقدام به کلاهبرداری رایانه ای می‌کنند. قانون‌گذار نیز براي جلوگیری از این نوع اقدامات قوانین مشخصی را در این خصوص وضع کرده‌ است. در همین راستا طبق ماده 13 قانون جرایم رایانه ای افرادی که با استفاده از روش‌های فریبکارانه، از طریق سیستم‌های مجازی اقدام به ربودن اموال دیگر اشخاص جامعه می‌کنند خاطی محسوب می‌شوند. کلاهبرداری از طریق سیستم‌های رایانه ای مصادیق متعددی چون فروشگاه رایانه‌ای جعلی، فرستادن پیغام با هک صفحات شخصی و … دارا می‌باشد.

بیشتر بخوانید: مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای + کلاهبرداری رایانه ای

کانال تلگرام لامینگو

در پایان به یاد داشته باشید

جرایم رایانه ای به‌دلیل پیشرفت تکنولوژی و به‌روز شدن ابزارهای ارتباطی هرروزه تغییر می‌کند. علاوه برافزایش موارد قانونی این جرائم برخی از اين موارد نیز دارای پیچیدگی و شرایطی مخصوص به خود است که شاکی برای اعاده خواسته خود به مراجع قضایی می‌بایست با تمامی این شرایط و ضوابط آشنایی کامل داشته باشند. درصورتي‌كه افراد از شرايط حاكم بر قوانين آگاهي نداشته باشند، متخلفان ميتوانند با آگاهی از این فضاهای باز قضایی از مجازات فرار کنند. در همین راستا افراد جامعه می‌بایست از طریق مشاوره حقوقی جرایم رایانه ای و به کمک مشاوران و متخصصین خبره در این زمینه از تمامی فعاليت هايي که قانون آن را جرم تلقی مي‌كند، تمامی مجازات‌ها، شرایط و ضوابط وابسته به این نوع جرائم آگاهی پیدا کنند.

ما در این مطلب در مورد انواع جرائم و مجازات آنها به‌صورت مختصر صحبت کردیم. کاربران می‌توانند برای کامل کردن اطلاعات خود درزمینه جرایم رایانه ای، مجازات این جرائم و هر آنچه که نیاز دارد در این زمینه بداند لازم است مقالات ما را در پلتفرم هوشمند حقوقی لامینگو دنبال نمایند. همچنین امکان درج سؤالات و ابهامات دراین‌باره در انتهای این مقاله برای کاربران وجود دارد.