مهم‌ترین نکات درباره روش‌های رایج کلاهبرداری با چک و مجازات آن‌ها

مشاوره حقوقی کلاهبرداری ازجمله خدمات مؤسسات حقوقی است که درزمینه انواع کلاهبرداری، طیف گسترده‌ای از سؤالات حقوقی را پوشش می‌دهد. یکی از ابزارهای ارتکاب کلاهبرداری، چک‌های بانکی است. استفاده از چک در معاملات جایگاه و طرفداران خاص خود را دارد. اما همیشه گروهی وجود دارند که از چک برای سودجویی و مقاصد مجرمانه استفاده می‌کنند. در این مطلب به‌طور خلاصه موضوع کلاهبرداری با چک را بررسی خواهیم کرد. برای آگاهی از مشروح نکات می‌توانید مشاوره حقوقی کلاهبرداری تیم لامینگو را دریافت نمایید.

کلاهبرداری چه نوع جرمی است و چه مجازاتی برای آن تعیین شده است؟

کلاهبرداری عبارت است از بردن مال دیگری با توسل به مانور متقلبانه. این جرم یکی از مهم‌ترین جرائم علیه اموال و مالکیت است که در آن برخلاف سایر جرائم اقتصادی، قربانی با رضایت مال خود را دراختیار مجرم قرار می‌دهد. کلاهبرداری به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود و کلاهبرداری با چک تنها یکی از انواع آن است.

ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری عنصر قانونی این جرم است. مجازات کلاهبرداری ساده عبارت است از: ردّ مال به صاحبش، حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که مجرم اخذ کرده است. همچنین مجازات کلاهبرداری مشدد در قانون، ردّ اصل مال به صاحبش، از دو تا ده سال حبس، انفصال ابد از خدمات‌ دولتی و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که مجرم اخذ کرده، تعیین شده است.

این مطلب را بخوانید: آیا درباره جرم کلاهبرداری، انواع و مجازات قانونی آن می‌دانید؟

شرط تحقق جرم کلاهبرداری چیست؟

باید توجه داشت که صرف دروغ‌گویی مجرم، اثبات وقوع جرم کلاهبرداری را ممکن نمی‌سازد بلکه وجود این دو شرط الزامی است:

اولاً کلاهبردار با حیله و فریب و انجام مانور متقلبانه مال غیر را ببرد. ازجمله مصادیق مانور متقلبانه، استفاده از وسایل تقلبی و فریب‌دادن افراد به داشتن اموال واهی است.

ثانیاً مال‌باخته فریب این مانور را بخورد و با رضایت، مال خود را دراختیار کلاهبردار قرار دهد و موجب انتفاع مالی او شود.

این مطلب را نیز بخوانید: آشنایی با نکات مهمی که دانستن آن در اثبات جرم کلاهبرداری به شما کمک می‌کند.

منظور از چک در قانون تجارت چیست؟

چک یکی از اسناد تجاری است. ماده 310 قانون تجارت بیان می‌کند: «چک نوشته‌ای است که به‌موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال‌علیه دارد، کلاً یا بعضاً مسترد یا به‌دیگری واگذار می‌نماید.»

این مطلب را نیز بخوانید: تفاوت چک کیفری و چک حقوقی

منظور از جرم کلاهبرداری با چک چیست؟

چک یک چاقو دولبه است. علاوه‌بر کاربرد مفید آن در تجارت، برخی افراد اقدام به کلاهبرداری با چک می‌نمایند. یعنی فردی با سوءنیت، از چک به‌عنوان ابزاری برای انجام مانور متقلبانه استفاده کند و قصد فریب دیگری و بردن مال او را بااستفاده از این وسیله متقلبانه داشته باشد.

استفاده از چک‌های مجعول و سرقتی ازجمله شیوه‌های کلاهبرداران است. صدور عمدی چک بلامحل نیز یک روش دیگر برای کلاهبرداری با چک به‌شمار می‌رود.

کلاهبرداری جزء جرائم پیچیده به‌شمار می‌رود زیرا مجرمان همواره با برنامه‎های دقیق نسبت به فریب و اغفال قربانی اقدام می‌کنند. اگر شما هم مال‌باخته کلاهبرداری با چک هستید باید بدانید اثبات وقوع این جرم و پیگیری آن، کاری است که به دانش حقوقی نیاز دارد. به‌همین دلیل ما دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری از تیم لامینگو را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری

منظور از کلاهبرداری با چک جعلی چیست؟

گاهی افرادی هستند که برای بردن مال دیگران، اقدام به جعل چک و ارائه آن به‌عنوان چک معتبر می‌نمایند. مثلاً مجرم، چک شخص دیگری را با شبیه‌سازی امضای او، امضا می‌نماید و بدین‌وسیله گیرنده چک مجعول را نسبت‌به ‌داشتن اموال فریب می‌دهد. گیرنده چک با تصور پاس‌شدن آن، مال خود را با رضایت به مجرم می‌دهد و قربانی جرم کلاهبرداری با چک می‌شود.

جعل چک، مقدمه انجام جرم کلاهبرداری است. بااستفاده از چک جعلی برای کلاهبرداری مجرم مرتکب فعلی شده که دارای عناوین متعدد مجرمانه است و دراین‌حالت به مجازات اشدّ محکوم می‌شود.

کلاهبرداری با چک سرقتی چگونه انجام می‌شود؟

شاید شما هم در روزنامه‌ها یا سایت‌هایی مثل دیوار، آگهی‌هایی مشاهده کرده باشید که مضمون آن‌ها «فروش چک برای استخدام یا تضمین» یا «تحویل دسته چک در مدت کوتاه» است. دربیشتر این موارد، چک‌ها سرقتی هستند و این آگهی‌ها نیز ازسوی کلاهبرداران منتشر می‌شود. روشن است افرادی که اقدام به‌خرید این نوع چک‌ها می‌کنند هم مجرم محسوب می‌شوند. چك سرقتی درحكم اسكناس است و به اندازه مبلغ مندرج در آن، دارای ارزش مالی است. دارنده چک سرقتی تحت عنوان مجرمانه سرقت مورد پیگرد قرار می‌گیرد.

چک‌های سرقتی همواره ابزار خوبی برای ارتکاب جرم کلاهبرداری است. درمواردی که سارق چک با صاحب حساب آشنا باشد معمولاً با تقلید و شبیه‌سازی امضای وی، جرم جعل چک هم صورت می‌گیرد. اما اگر به‌جای جعل امضای صاحب حساب یک امضای موهوم را درج کند، به‌علت عدم مطابقت امضای چک با امضای صاحب حساب، چک بلامحل محسوب می‌شود.

نتیجه این‌که، استفاده از چک سرقتی به‌هرنحوی که باشد جرم محسوب می‌شود، اما اگر به‌قصد فریب دیگری و بردن اموال او از این نوع چک استفاده شود، جرم کلاهبرداری با چک هم واقع شده است.

کلاهبرداری با چک بلامحل چگونه انجام می‌شود؟

همه چک‌های بلامحل ابزار کلاهبرداری نیستند، زیرا گاهی حساب فرد صادرکننده چک مسدود است و او از این موضوع بی‌اطلاع است. گاهی نیز فرد از خالی‌بودن حساب اطلاع دارد اما قصدش این است تا قبل از سررسید چک، حساب خود را پر کند اما به‌دلایلی موفق نمی‌شود. واضح است قصد این افراد از صدور چک، کلاهبرداری و فریب طرف مقابل نیست. درچنین مواردی مجازات فرد صادرکننده چک بلامحل، مطابق قانون چک خواهد بود که نسبت‌به مجازات کلاهبرداری خفیف‌تر است.

در مقابل افرادی هستند که عمداً و باعلم به خالی‌بودن حساب خود، اقدام به‌صدور چک می‌نمایند و با تظاهر‌ به داشتن پشتوانه مالی، طرف مقابل را فریب می‌دهند و مال او را می‎برند. یا اینکه از چکی استفاده می‌کنند که بنابر ویژگی‌هایی مثل مطابقت‌نداشتن امضاء، وجود قلم خوردگی در متن آن یا اختلاف در مندرجات چک، عملاً امکان نقدکردن آن وجود ندارد. دراین‌موارد اگر شاکی بتواند ثابت کند فرد صادرکننده چک بلامحل مرتکب مانور متقلبانه شده است، مجازات او براساس قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری تعیین خواهد شد.

اگر فردی اقدام به کلاهبرداری با چک نماید ولی موفق به بردن مال فرد مقابل نشود، چه حکمی دارد؟

اگر فرد باتوسل به ابزار تقلبی مثل چک، مرتکب مانور متقلبانه شود و برای بردن مال غیر او را فریب دهد، چنان‌چه سرانجام با دلیلی به‌جز انصراف ارادی مرتکب، اخذ مال از قربانی معلق بماند، شروع به جرم کلاهبرداری با چک روی داده است. در چنین شرایطی، برای مجرم حداقل مجازات مقرر در ماده 1 قانون تشدید تعیین خواهد شد. اگر نفس عمل انجام‌شده (مثلاً سرقت چک یا استفاده از سند جعلی) هم ‌جرم باشد، شروع‌کننده به کلاهبرداری با چک، به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌شود.

چه اقداماتی موجب کاهش احتمال وقوع جرم کلاهبرداری با چک می‌شود؟

1. از افراد ناشناس چک قبول نکنید و حتماً هویت صادرکننده چک برایتان مشخص باشد.
2. مشخصات مندرج در برگ چک را با مشخصات صادرکننده آن تطبیق دهید. قبل از دریافت چک، آن را ازجهت کامل‌بودن و مخدوش‌نبودن بررسی کنید.
3. با ارسال شناسه 16 رقمی چک‌های صیاد به سرشماره ۷۰۱۷۰۱ بانک مرکزی، می‌توان از اعتبار صادرکننده چک مطلع شد.
4. ازطریق سامانه ساد24 می‌توانید وضعیت چک را از جهت سرقتی یا مفقودی بودن بررسی نمایید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

چرا دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری برای مال‌باختگان کلاهبرداری با چک ضروری است؟

همان‌طور که ملاحظه فرمودید، جرم کلاهبرداری با چک از پیچیدگی‌های خاصی برخوردار است. شاید برای قربانیان این جرم این سؤال مطرح شود که شکوائیه را باید تحت چه عنوانی تنظیم نمایند. به‌علاوه بسته به محتوای پرونده نحوه و زمان پیگیری متفاوت است. درخواست مجازات درخور متهم و استرداد مال ازدست‌رفته نکته دیگری است که نیاز به دانش حقوقی دارد و از عهده افراد عادی برنمی‌آید. بنابراین اگر شما هم مال‌باخته جرم کلاهبرداری با چک مسروقه، مجعول یا بلامحل هستید، می‌توانید با دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری از تیم لامینگو به‌بهترین وجه این مراحل را تا احقاق حق، طی نمایید.

لطفاً نظرات و پرسش‌های خود را ذیل این مطلب بیان کنید و مطالعه سایر مطالب بلاگ لامینگو را از دست ندهید.