همه آنچه باید درمورد اسناد تجاری در وجه حامل بدانید!

در دنیای مدرن، گسترش استفاده از اسناد تجاری در دادوستد به‌قدری افزایش پیدا کرده است که به‌ندرت می‌توان امور تجاری را پیدا کرد که در آنها سند تجاری وجود نداشته باشد. به همین دلیل، مهم است صادرکنندگان و دارندگان سند نسبت به ویژگی‌ها و الزامات اسناد تجاری، اطلاعات خود را به‌روز نگه دارند. برای مثال، شناخت اسناد تجاری در وجه حامل می‌تواند به افراد کمک کند تا از مبنای حقوقی این نوع اسناد مطلع شوند و در زمان خطر، حق و حقوق خود را مطالبه کنند. پس ما در مقاله دیگری از وبلاگ لامینگو می‌خواهیم درباره اسناد تجاری در وجه حامل صحبت کنیم.

دریافت مشاوره حقوقی

اسناد تجاری در وجه حامل چیست؟

عموماً نام صاحب سند در داخل سند قید می‌شود و بر همین اساس، هر سند قابلیت اثبات حق مالکیت صاحب خود را دارد؛ اما گاهی اوقات ممکن است نام صاحب سند در داخل سند تجاری نوشته نشود و سند «در وجه حامل» صادر شود. در این صورت، مالکیت سند مربوطه به کسی است که سند را در اختیار دارد. متصرف سند، مالک سند محسوب می‌شود و حق دارد وجه آن را مطالبه کند.

به این حالت از دادوستد، اسناد در وجه حامل گفته می‌شود؛ بدین معنا که حامل فردی است سند را حمل می‌کند و مالک حقوقی آن است. همچنین، این امکان وجود دارد که دارنده، مالک اصلی نباشد. در این شرایط، دارنده ممکن است سند گم‌شده را پیدا کرده یا سند را به‌شکلی غیرقانونی در اختیار گرفته باشد.

حتماً بخوانید: اسناد تجاری رسمی است یا عادی ؟

ویژگی‌های اسناد تجاری در وجه حامل

1. تصرف سند در وجه حامل نشانه مالکیت آن است؛ بدین معنا که اگر سندی در اختیار فردی باشد، او به‌عنوان مالک آن شناخته می‌شود و حق مطالبه وجه سند را دارد. عدم استحقاق دارنده سند جهت دریافت وجه، فقط با دلایل قانونی و محکمه‌پسند قابل اثبات است.
2. قبض تنها عامل انتقال سند در وجه حامل است. بعضی اسناد با ظهرنویسی و بعضی دیگر با طی تشریفات رسمی به دیگری منتقل می‌شوند؛ اما مزیت انتقال در اسناد در وجه حامل، این است که انتقال سند به تشریفات خاصی نیاز ندارد و تنها با قبض قابل انتقال به غیر است.
3. کسی که سند را در دست دارد، می‌تواند وجه سند را مطالبه کند. باید این نکته مهم را در نظر داشت که مدیون سند در وجه حامل، باید وجه را زمانی پرداخت کند که از دارنده، اصل سند و رسید را دریافت می‌کند. به این کار، «استحقاق مطالبه وجه سند و وصول وجه در مقابل رسید» گفته می‌شود.

انواع اسناد تجاری در وجه حامل

شناخت انواع اسناد در وجه حامل بسیار مهم است؛ زیرا هر سند شرایط قانونی خود را دارد. این اسناد به شرح زیر هستند:

چک در وجه حامل

چک ممکن است در وجه حامل، شخص معین یا به حواله‌کرد صادر شود. این امکان هم وجود دارد که به‌صرف امضا در ظهر به دیگری منتقل شود. چک را می‌توان در وجه حامل صادر کرد. دارنده چک قادر است به بانک برود و وجه آن را از بانک مطالبه کند.

سفته در وجه حامل

سفته یکی از انواع اسناد تجاری است که به‌موجب آن امضاءکننده تعهد می‌کند مبلغی را در موعد مقرر یا به‌صورت عندالمطالبه به دارنده پرداخت نماید. سفته می‌تواند برای شخص معین، در وجه حامل یا به حواله‌کرد صادر شود. دارنده سفته قادر است وجه سفته را از صادرکننده طلب کند.

سهام و گواهینامه موقت سهام در وجه حامل

اگر سهام و گواهینامه موقت سهام به‌صورت بی‌نام صادر شود (نام صاحب سند قید نشده باشد)، نوعی اسناد تجاری در وجه حامل خواهد بود. متصرف چنین سهامی مالک آن است و این امکان را دارد تا تمام و کمال از مزایای این سند بهره‌مند شود.

اسناد خزانه و اوراق قرضه در وجه حامل

اسناد خزانه و اوراق قرضه را هم می‌توان به‌صورت بی‌نام صادر کرد. در این حالت نیز سند مربوطه در وجه حامل خواهد بود و متصرف آن می‌تواند به‌عنوان مالک شناخته شود و از مزایای این سند استفاده ببرد.

نکته: برات را نمی‌توان در وجه حامل صادر کرد. پس در موقع صدور برات، ذکر اسم شخصی که برات در وجه او صادر می‌شود، ضروری است.

حتماً بخوانید: مسئولیت تضامنی در اسناد تجاری چیست و چه آثاری دارد؟

مفقود شدن اسناد تجاری در وجه حامل

مفقود شدن یک سند در وجه حامل در مقایسه با مفقود شدن یک سند بانام، تفاوت‌های زیادی را رقم می‌زند. به همین دلیل، قانونگذار مقررات ویژه‌ای را برای این مهم وضع کرده است. برخی از اسناد در وجه حامل دارای ورقه کوپن هستند؛ به این معنا که دارنده سند می‌تواند با ارائه هر برگ کوپن، در فواصل زمانی مشخص وجه مورد نظر خود را از مدیون مطالبه کند.

برخی دیگر از اسناد تحاری در وجه حامل دارای چنین کوپنی نیستند؛ اما طبق مندرجات سند، امکان دریافت مقدار معینی وجه به دارنده ارائه می‌شود. درصورتی‌که چنین اسنادی در وجه حامل مفقود شوند، به‌موجب ماده ۳۲۲ قانون تجارت، قانونگذار به مالک اجازه می‌دهد که ابطال سند را تقاضا کند و دیگر نیازی نیست یابنده ملزم به مسترد کردن اصل سند و کوپن‌ها باشد.

پس از آن که مالک سند، ادعای خود مبنی بر گم شدن سند را در دادگاه به اثبات رساند، بر طبق ماده 324 قانون تجارت، دادگاه به‌وسیله اعلان در جراید به دارنده مجهول سند اخطار می‌دهد که در دادگاه حضور یاید. این اخطار باید سه مرتبه در روزنامه رسمی منتشر شود. هرگاه فردی به‌عنوان دارنده ظرف مدت سه سال از تاریخ نخستین انتشار، سند مفقودشده را ارائه نکند، حکم بطلان سند صادر می‌شود.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

کلام آخر

اسناد تجاری در وجه حامل به‌معنای سندی است که در آن نام صاحب سند قید نمی‌شود. بدین ترتیب، این سند حامل است و به‌راحتی می‌توان آن را در اختیار هر فرد دیگری قرار داد. فرد حامل، مالک حقوقی سند است و می‌تواند آن را از صادرکننده مطالبه کند. سند در وجه حامل می‌تواند چک، سفته، سهام و گواهینامه موقت سهام در وجه حامل و اسناد خزانه و اوراق قرضه باشد.

تمامی این اسناد مشمول قانون و مقررات مربوط به اسناد تجاری در وجه حامل می‌شوند. چون دارنده این اسناد مالک آنها شناخته می‌شود، درصورتی‌که سند مفقود شود، اثبات مالکیت آن توسط مالک واقعی بسیار دشوار است. اما امکان اثبات مالکیت و منع کردن مدیون از اینکه وجه را به حامل پرداخت کند، وجود دارد.

می‌توانید از وبلاگ لامینگو برای کسب اطلاعات در حوزه اسناد تجاری نهایت استفاده را ببرید. همچنین، سؤالات خود را در بخش دیدگاه‌ها از کارشناسان حقوقی ما بپرسید.