چه کسانی می‌توانند مستمری یا حقوق فرد فوت شده را دریافت کنند؟

زمانی‌که شخصی فوت می‌کند، اموال و دارایی‌هایی که از این شخص باقی مانده است به وراث او به ارث می‌رسد. پس از طی شدن مراحل قانونی، هر یک از وراث می‌تواند سهم خود از ارث را دریافت نموده و تصرف قانونی مورد نظر را در آن داشته باشد. علاوه بر اموال و دارایی، برخی از افرادی که پیش از این مستمری‌بگیر بوده‌اند، حقوقی نیز از خود باقی خواهند گذاشت که پس از فوت آن‌ها نیز همچنان پرداخت می‌شود. نکته مهمی که درباره تعیین تکلیف حقوق بعد از فوت باید نظر داشت این است که حقوق فرد فوت شده مانند سایر دارایی‌ها و اموال متوفی به تمام ورثه به ارث نمی‌رسد و تنها افرادی که مستمری فرد فوت شده به آن‌ها تعلق می‌گیرد عبارت‌اند از زوجه دائم متوفی، فرزندان دختر در صورتی‌که فاقد شغل و همسر باشند و سایر افراد واجد شرایط.

چنانچه تمایل به دریافت اطلاعات بیشتر در زمینه مستمری بعد از فوت دارید و به دنبال این هستید که بدانید شرایط دریافت حقوق متوفی چیست و چه اشخاصی دقیقاً می‌توانند مشمول دریافت شوند، ابتدا این مقاله را تا انتها مطالعه نمایید و سپس در صورتی‌که همچنان مایل به دریافت مشاوره حقوقی در این زمینه بودید می‌توانید مشاوره حقوقی تلفنی یا حضوری را از همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو دریافت نمایید. لامینگو یک مؤسسه حقوقی است که با در اختیار داشتن حقوقدانان متخصص، اقدام به ارائه خدمات گوناگون می‌نماید که یکی از انواع این خدمات، مشاوره حقوقی در زمینه‌های مختلف است. شما می‌توانید با برقراری تماس و یا مراجعه به همکاران ما هر آنچه لازم است را درباره حقوق و مستمری متوفی دریافت کرده و سؤالات خود در این زمینه را از آنها بپرسید.

برخورداری از حقوق فرد فوت شده چه شرایطی دارد؟

زمانی‌که فردی فوت می‌کند، آنچه که از وی باقی می‌ماند مانند دیون، مطالبات، اموال و دارایی‌های منقول و غیرمنقول، تماماً میان ورثه متوفی مطابق با قوانین شرعی و قانونی تقسیم می‌شود. با این وجود اما ممکن است افرادی علاوه بر این موارد، حقوق و مستمری نیز داشته باشند که پس از فوت نیز همچنان پرداخت می‌شود. این حقوق اما ارث محسوب نمی‌شود و در نتیجه مطابق با سایر اموال میان ورثه تقسیم نمی‌شود. قانون تأمین اجتماعی شرایط و نحوه دریافت حقوق بازنشستگی فرد فوت شده را مشخص کرده و در این باره تعیین تکلیف کرده است.

قانون تأمین اجتماعی در ماده ۸۰ خود تکلیف حقوق بعد از فوت را مشخص کرده و مشخص کرده است که چه اشخاصی مستمری‌بگیر هستند و حقوق آن‌ها پس از فوت نیز پرداخت می‌شود. مطابق با این قانون، افرادی که بازنشسته شده‌اند و پیش از این بیمه بوده‌اند، افرادی که از کار افتاده کلی بوده‌اند و فوت شده‌اند، افراد بیمه‌شده‌ای که در اثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کرده‌اند و بیمه‌شده‌‌ متوفی که در ده سال آخر عمر خود، حداقل حق بیمه یک سال کاری را پرداخت کرده باشد مشمول دریافت مستمری پس از فوت می‌شوند.

به‌عبارت دیگر، به افرادی که مشمول یکی از موارد قیدشده شوند مستمری متوفی تعلق می‌گیرد و دولت پس از فوت این افراد نیز مانند قبل، مستمری آن‌ها را پرداخت خواهد کرد و این مستمری به اشخاصی که مطابق قانون صلاحیت دریافت آن را دارند، می‌رسد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که اگر شخصی مشمول موارد ذکرشده در فوق نشود ولی حداقل ۲۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه در زمان قبل از فوت را داشته باشد نیز مشمول مستمری متوفی خواهد شد‌.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

حقوق فرد فوت شده به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

در قسمت قبل درباره اینکه چه اشخاصی مشمول دریافت مستمری متوفی می‌شوند صحبت کردیم. در این بخش از مطلب اما قصد داریم تا در ارتباط با اینکه چه اشخاصی حق دریافت حقوق فرد فوت شده را دارند صحبت کرده و نکات لازم در این باره را بیان نماییم. برای پاسخ به این سؤال که شرایط برخورداری از مستمری فرد فوت شده چیست باید به سراغ قانون تأمین اجتماعی و مقررات مندرج در این قانون برویم. مطابق با قانون تأمین اجتماعی، افرادی که حق دریافت مستمری متوفی را دارند عبارت‌اند از:

۱. زوجه دائم متوفی

مطابق با ماده ۴۸ قانون خانواده، «زوجه دائم متوفی از حقوق وظیفه یا مستمری وی برخوردار می‌گردد و ازدواج وی مانع دریافت حقوق مذکور نیست و در صورت فوت شوهر بعدی و تعلق حقوق به زوجه در اثر آن، بیشترین مستمری ملاک عمل است». بر اساس این ماده قانونی می‌توان متوجه شد که همسر دائم متوفی یکی از افرادی است که حق دریافت مستمری متوفی را دارد و حقوق فرد فوت شده به وی تعلق می‌گیرد. از آنجایی که ممکن است زوجه در تأمین مخارج زندگی خود پس از فوت متوفی با مشکلاتی مواجه شود، به همین دلیل صلاحیت دریافت مستمری را دارد.

۲. شوهر متوفی

همانطور که پس از فوت بیمه‌شده متوفی و مرد، مستمری او به همسرش می‌رسد اگر زنی که بیمه بوده است نیز فوت کند، شوهر او جزو کسانی است که حق دریافت مستمری زن فوت‌شده خود را خواهد داشت. البته باید توجه داشته باشید که شوهر برای آنکه بتواند مستمری همسر خود را دریافت کند باید شرایطی داشته باشد و اینطور نیست که در هر شرایطی شوهر بتواند حقوق زن متوفی خود را دریافت کند. ازجمله شرایط دریافت مستمری متوفی توسط شوهر فرد فوت‌‌شده این است که مرد در زمان حیات زوجه، خود تحت تکفل او بوده و سن شوهر در زمان فوت همسر از ۶۰ سال متجاوز باشد. علاوه بر این، اگر شوهر از کار افتاده باشد و مستمری دریافت نکند در این صورت نیز مستمری زوجه متوفی به وی تعلق خواهد گرفت.

۳. فرزند ذکور متوفی

فرزند ذکور متوفی تنها در صورتی مستحق دریافت مستمری پدر یا مادر فوت‌شده‌ خود است که سن اون حداکثر ۲۰ سال باشد و یا معلول و از کار افتاده باشد. علاوه بر این، اگر سن فرزند ذکور بیش از ۲۰ سال باشد اما این فرد، شغلی نداشته باشد و منحصراً اشتغال به تحصیل در مقاطع دانشگاهی داشته باشد، در این صورت نیز حقوق فرد فوت شده که پدر یا مادر اوست به فرزند ذکور تعلق می‌گیرد.

۴. فرزند اناث متوفی

اگر فرزند دختر متوفی فاقد شغل و شوهر باشد، در این صورت مستمری به او تعلق خواهد گرفت. اگر دختری که در حال دریافت مستمری پدر یا مادر متوفی خود است ازدواج کند، این مستمری برای او قطع خواهد شد و هر زمان که این شخص طلاق بگیرد، می‌تواند مجدداً مستمری فرد فوت شده که پدر یا مادر او است را دریافت نماید.

این مطلب را نیز بخوانید: مشاوره حقوقی فرزندخواندگی و تشریفات و شرایط این نهاد قانونی را بشناسید!

۵. فرزندخوانده متوفی

مطابق با قوانین ایران و به‌خصوص قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست، فرزندخوانده نیز در حکم فرزند حقیقی افراد بوده و به همین دلیل از تمام حقوق و مزایای قانونی که به فرزند حقیقی می‌رسد، برخوردار خواهد بود.

۶. پدر و مادر متوفی

اگر پدر و مادر متوفی تحت تکفل متوفی باشند و سن پدر از ۶۰ سال و سن مادر از ۵۰ سال بیشتر باشد و یا اینکه به تشخیص کمیسیون پزشکی، پدر و مادر از کار افتاده باشند و مستمری دریافت نکنند، در این صورت این افراد می‌توانند حقوق فرد فوت شده را دریافت نمایند.

میزان مستمری دریافتی هر یک از افراد واجد شرایط چقدر است؟

در قسمت قبل، به بررسی تکلیف حقوق بعد از فوت و بررسی افرادی پرداختیم که می‌توانند پس از قوت متوفی، مستمری فرد فوت شده را دریافت نمایند. اکنون ممکن است برای برخی افراد این سؤال به وجود بیاید که اگر چند نفر از ورثه متوفی واجد شرایط دریافت مستمری باشند، در این صورت هر یک از این افراد چه مقدار از مستمری را دریافت خواهند کرد‌. در این بخش از مطلب قصد داریم به این سؤال پاسخ داده و توضیحات لازم را بیان کنیم.

دریافت مشاوره حقوقی

نحوه تقسیم حقوق مادری که فوت شده است

در ارتباط با تقسیم حقوق مادر پس از فوت، باید این نکته را بدانید که مستمری مادر ممکن است بر اساس قانون تأمین اجتماعی و یا قانون استخدام کشوری میان افراد تقسیم شود. اگر مادر تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی باشد، در این صورت حقوق مادر پس از فوت به شوهر دائمی، فرزندان و پدر و مادرش خواهد رسید که شوهر ۵۰ درصد از حقوق همسر فوت‌شده، فرزندان ۲۵ درصد از حقوق و مستمری مادر خود و پدر و مادر متوفی نیز هر یک ۲۰ درصد از مستمری فرد فوت شده را دریافت می‌کنند. در این شرایط اگر مجموع سهم افراد از مستمری متوفی بیشتر از مجموع آن شود، به نسبت از سهم هر یک از افراد کسر می‌گردد و اگر یکی از افرادی که مستحق دریافت مستمری است فوت گردد، سهم او میان سایرین تقسیم خواهد شد.

اما اگر مستمری مطابق با قانون استخدام کشوری میان افرادی که حقوق فرد فوت شده یعنی مادر به آن‌ها تعلق می‌گیرد تقسیم شود، در این صورت این تقسیم بسیار ساده‌تر بوده و مطابق با این قانون، مستمری به‌صورت مساوی میان افراد تقسیم می‌شود. اما موضوعی که باید به آن اشاره شود این است که اگر یکی از افرادی که واجد شرایط دریافت مستمری است فوت شود، در این صورت تکلیف حقوق بعد از فوت به این صورت است که سهم این فرد میان دیگران تقسیم نمی‌شود و آن سهم به نفع صندوق بازنشستگی کشوری ضبط خواهد شد.

نحوه تقسیم حقوق پدر یا همسری که فوت شده است

در ارتباط با تعیین تکلیف حقوق بعد از فوت و تقسیم آن اگر متوفی پدر و شوهر باشد نیز تقسیم مستمری به این شکل است که به زوجه متوفی ۵۰ درصد مستمری می‌رسد و اگر متوفی چند همسر دائم داشته باشد، در این صورت این درصد میان آن‌ها تقسیم می‌شود. در مورد سهم فرزندان متوفی نیز باید بدانید که هر فرزند ۲۵ درصد مستمری پدر متوفی خود را دریافت خواهد کرد و اگر متوفی پدر و مادر نداشته باشد، در این صورت سهم هر فرزند دو برابر خواهد بود. پدر و مادر متوفی نیز در صورت فوت فرزند ذکور، هر کدام ۲۵ درصد مستمری فرد فوت شده را دریافت خواهند کرد.

دریافت حقوق فرد فوت شده چه مراحلی دارد؟

برای دریافت حقوق و مستمری متوفی، باید مراحلی طی شود و مدارکی آماده باشد. همانطور که دریافت ارث متوفی نیاز به انجام شدن انحصار وراثت و سایر مراحل قانونی دارد، دریافت مستمری نیز مراحلی دارد و اقداماتی باید انجام شود که این اقدامات با توجه به اینکه مستمری فرد فوت شده به چه افرادی می‌رسد تعیین می‌شود. برای دریافت مستمری، بازماندگانی که واجد شرایط دریافت مستمری هستند، ابتدا باید درخواست خود را ارائه نمایند. ارائه این درخواست تنها زمانی ممکن است که مدارک لازم کامل بوده و بازماندگان این مدارک را ارائه نمایند. مدارکی که برای ارائه درخواست دریافت مستمری متوفی مورد نیاز است عبارت‌اند از:

1. اصل و تصویر تمام صفحات شناسنامه متوفی و کد ملی او؛ در صورتی‌که متوفی فاقد کد ملی باشد باید برای دریافت کد ملی به اداره ثبت احوال یا دفاتر پیشخوان مراجعه نمود.

2. اصل و تصویر گواهی فوت متوفی که اداره ثبت احوال آن را صادر کرده است.

3. اصل و تصویر سند ازدواج دائم متوفی؛ اگر سند ازدواج عادی باشد، برای ارائه نیاز به تأیید مقام قضایی دارد.

4. اصل و تصویر تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی افراد تحت تکفل که واجد شرایط دریافت مستمری هستند.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

افرادی که فوت می‌کنند، اموال و دارایی‌هایی دارند که این اموال و دارایی‌ها پس از فوت به ورثه آن‌ها می‌رسد. علاوه بر اموال، اگر متوفی دیونی نیز داشته باشد از ماترک وی پرداخت می‌شود و پرداخت این دیون نیز به وراث خواهد رسید. حال ممکن است شخصی علاوه بر اموال منقول و غیرمنقول، در زمان حیات خود مستمری‌بگیر بوده باشد که در این صورت، این مستمری نیز به بازماندگان او خواهد رسید. البته باید توجه داشته باشید که تمام بازماندگان از این مستمری سهم نمی‌برند و تنها فرزندان متوفی، همسر متوفی و پدر و مادر متوفی در شرایطی از مستمری متوفی سهم خواهند برد. این مستمری مخصوص کسانی است که در زمان حیات خود، تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی بوده و سابقه پرداخت حق بیمه دارند. برای دریافت مستمری فرد فوت شده، بازماندگان او باید مدارکی که شامل مواردی مانند اصل شناسنامه می‌شود را به همراه داشته باشند.

اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته و قصد دارید تا برای افزایش اطلاعات حقوقی، محتواهای حقوقی دیگری را نیز مطالعه نمایید پیشنهاد می‌شود وارد بلاگ حقوقی لامینگو شده و سایر مطالب این بلاگ را نیز مطالعه کنید. اگر در ارتباط با این محتوا پرسش یا ابهامی دارید، می‌توانید سؤال خود را در انتهای همین نوشتار بنویسید تا همکاران ما به آن پاسخ دهند. لامینگو را به اطرافیان خود نیز معرفی کنید و ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال نمایید.