مشاوره حقوقی فرزندخواندگی و تشریفات و شرایط این نهاد قانونی را بشناسید!

فرزندخواندگی یکی از شیوه‌های فرزندآوری است که به‌خصوص در سالیان اخیر توجه بیشتری به آن شده است. بسیاری از زوجینی که قادر به فرزندآوری از طریق طبیعی نمی‌باشند، تصمیم می‌گیرند تا از طریق به سرپرستی گرفتن فرزندی، خانواده تشکیل دهند. علاوه بر این، بسیار اتفاق می‌افتد که زوجین خود توانایی بچه‌دار شدن را دارند، اما ترجیح می‌دهند با به سرپرستی گرفتن کودکانی که در بهزیستی‌ها و پرورشگاه زندگی می‌کنند، از این طریق کمکی به کودکانی نمایند که دارای خانواده نیستند. فرزندخواندگی اما مراحل و تشریفاتی دارد که زوجینی که قصد دارند فرزندی به فرزندخواندگی بگیرند، باید این تشریفات را رعایت نمایند. فرزندخواندگی مراحل حقوقی و اداری مختلفی دارد و این قوانین از سوی بهزیستی‌ها وضع شده است. در این نوشتار یعنی مشاوره حقوقی فرزندخواندگی قصد داریم تا با هم مراحل و تشریفات و شرایط نهاد قانونی فرزندخواندگی را بررسی نماییم، در نتیجه تا انتهای این نوشتار با ما همراه باشید.

مشاوره حقوقی فرزندخواندگی

پیش از ورود به ادامه بحث، ذکر این نکته ضروری است که اگر شما جزو افرادی هستید که قصد دارید کودکی را به فرزندخواندگی بگیرید، باید کاملاً از قوانین و مقررات حاکم بر نهاد فرزندخواندگی مطلع بوده و بر اساس قوانین عمل نمایید. علت وضع این قوانین از سوی بهزیستی، حفاظت از کودکانی است که در بهزیستی و بدون سرپرست هستند. بهزیستی‌ها در وهله اول به مصلحت و سلامت جسمی و روحی و امنیت این کودکان توجه دارند و به همین دلیل، قوانینی را در این راستا وضع نموده‌اند تا فرزندخواندگی مطابق با اصول و قوانین انجام شود. در همین راستا، به زوجینی که قصد دارند قدم در این راه بگذارند پیشنهاد می‌شود تا پیش از اقدام برای فرزندخواندگی، ابتدا مشاوره حقوقی فرزندخواندگی را دریافت نمایند.

شما می‌توانید با مطالعه این مطلب، اطلاعات لازم در ارتباط با فرزندخواندگی را کسب نمایید. با این وجود، اگر همچنان نیاز به دریافت اطلاعات بیشتر دارید، می‌توانید با وکلا و مشاورین حقوقی ما در لامینگو در ارتباط باشید. این کارشناسان حقوقی اطلاعات لازم و جامعی را در ارتباط با فرزندخواندگی و شرایط و الزامات قانونی و حقوقی آن در اخیتار شما خواهند گذاشت و شما را در این مسیر همراهی می‌کنند!

مشاوره حقوقی فرزندخواندگی

تعریف فرزندخواندگی در حقوق ایران

بسیاری از کودکان و نوجوانانی که سرپرست نداشته و زندگی دشواری دارند، به بهزیستی‌ها و پرورشگاه‌ها واگذار می‌شوند. از سوی دیگر، زوجینن زیادی هستند که امکان بچه‌دار شدن را نداشته و متقاضی به سرپرستی گرفتن این کودکان و نوجوانان می‌باشند. در نتیجه، سازمان بهزیستی در صورت تقاضای زوجین و بررسی صلاحیت این اشخاص، این حق را دارد که سرپرستی این کودکان را به این زوجین بسپارد. در مشاوره حقوقی فرزندخواندگی پس از تعریف این نهاد قانونی به بیان سایر موارد لازم در این زمینه خواهیم پرداخت.

فرزندخواندگی یکی از شیوه‌های فرزندآوری است. فرزند در دنیای حقوق به طفلی اطلاق می‌گردد که رابطه خونی با والدین خود دارد و میان پدر و مادر او نیز رابطه زوجیت وجود داشته باشد. در فرزندخواندگی اما یک رابطه حقوقی میان افراد و کودکی ایجاد می‌شود که این افراد وی را به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند. قانون‌گذار طفلی که زن و مرد او را به فرزندی پذیرفته‌اند را فرزند این اشخاص می‌داند و آثار حقوقی خاصی بر این رابطه حاکم می‌کند. اشخاصی که قصد به سرپرستی گرفتن طفلی را دارند، باید به مرجع ذی‌صلاح مراجعه و درخواست خود را ثبت نمایند. این مرجع ذی‌صلاح مطابق با قوانین ایران، سازمان بهزیستی می‌باشد و زوجین متقاضی باید مدارک لازم جهت درخواست فرزندخواندگی را به این سازمان ارائه نمایند.

چه اشخاصی صلاحیت ثبت درخواست فرزندخواندگی را دارند؟

به‌صورت کلی شرایطی برای ثبت درخواست فرزندخواندگی وجود دارد و تنها زوجینی می‌توانند درخواست فرزندخواندگی را ثبت نمایند که قانون آن‌ها را واجد صلاحیت بداند. دسته اول این اشخاص، زن و شوهری هستند که حداقل 5 سال از تاریخ ازدواج آن‌ها گذشته باشد و صاحب فرزند نشده باشند. این زوج تنها در صورتی می‌توانند درخواست فرزندخواندگی داشته باشند که یکی از آن‌ها بیشتر از 30 سال سن داشته باشد.

علاوه بر این، در صورتی که 5 سال از تاریخ ازدواج این اشخاص نگذشته باشد اما پزشکان این اشخاص را فاقد توانایی بچه‌دار شدن بدانند، در این صورت نیز این اشخاص قادر به ثبت درخواست فرزندخواندگی هستند. علاوه بر این، زن و شوهری که دارای فرزند هستند نیز می‌توانند خواستار به فرزندخواندگی گرفتن کودک باشند، مشروط بر اینکه یکی از آن‌ها یا هر دو بالای 30 سال سن داشته باشند. این موضوع بیشتر با هدف کمک به کودکانی انجام می‌گیرد که در بهزیستی‌ها زندگی می‌کنند.

علاوه بر زوجی که قصد فرزندآوری از طریق نهاد فرزندخواندگی را دارند، زنان و دختران مجردی که بالای 30 سال سن داشته و متقاضی به سرپرستی گرفتن کودک یا نوجوانی هستند نیز می‌توانند درخواست فرزندخواندگی خود را به سازمان بهزیستی ارائه نماید. در صورتی‌که صلاحیت این اشخاص احراز گردد و مدارک آن‌ها نیز کامل باشد، بهزیستی سرپرستی کودک یا نوجوانی را به این افراد واگذار می‌نماید. در میان این سه دسته از افراد، اولویت ابتدا با زن و مردی است که فرزنددار نمی‌شوند، سپس با دختران و زنان مجرد و سپس با زن و مردی است که فرزند داشته و یا از طریق طبیعی فرزنددار می‌شوند.

مشاوره حقوقی فرزندخواندگی و شرایط متقاضیان

مطابق با حقوق و مقررات کنونی ایران، اشخاصی که متقاضی فرزندخواندگی هستند باید شرایطی را دارا باشند. این اشخاص در وهله اول باید محجور نباشند؛ یعنی بر اساس قانون، بتوانند امور مالی و غیرمالی خود را بدون کمک دیگران انجام دهند. علاوه بر این، این اشخاص نباید محکومیت کیفری مؤثر داشته باشند. به همین دلیل، یکی از مدارک لازم جهت اقدام برای فرزندخواندگی، ارائه گواهی عدم سوءپیشینه است. این اشخاص باید سلامت جسمی و روحی لازم برای نگهداری و مراقبت از طفل را داشته باشند و همچنین باید از امنیت مالی برخوردار باشند و بتوانند نیازهای طفل یا نوجوانی را که به سرپرستی گرفته‌اند تأمین نمایند.

اشخاصی که متقاضی به سرپرستی گرفتن کودک یا نوجوان از بهزیستی می‎‌باشند، نباید به بیماری‌های صعب‌العلاج و لاعلاج و اعتیاد به مواد مخدر دچار باشند. این موضوع باید به‌وسیله مراجع ذی‌صلاح به صورت دقیق بررسی گردد و سلامت جسمی این اشخاص باید تأیید گردد. علاوه بر تمام این موارد، اشخاصی که قصد به فرزندخواندگی گرفتن طفل یا نوجوان را دارند، باید معتقد به یکی از ادیان پذیرفته‌شده در ایران باشند؛ به این معنی که این اشخاص باید مسلمان، مسیحی، کلیمی یا زرتشی باشند.

کانال تلگرام لامینگو

فرزندخواندگی چه آثاری دارد؟

بر اساس مشاوره حقوقی فرزندخواندگی ، زمانی که رابطه حقوقی فرزندخواندگی میان طفل و زوجین به وجود می‌آید، این رابطه حقوقی دارای آثاری نیز خواهد بود. با صدور حکم فرزندخواندگی، ارتباط این طفل با والدین اصلی خود قطع نمی‌شود و آثار ارتباط خونی این طفل با والدین واقعی و اقوام نسبی‌اش همچنان حفظ می‌شود. با این وجود اما مسئولیت مراقبت و سرپرستی از کودک به اشخاصی منتقل می‌شود که این طفل را به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند. فارغ از این موضوع، سایر آثار قرابت میان طفل و پدر و مادر واقعی او باقی خواهد ماند. برای مثال فرزندخوانده همچنان از اقوام واقعی خود ارث خواهد برد و ترکه او نیز مطابق با قوانین ارث به اقوام نسبی وی خواهد رسید.

موضوعی که باید در اینجا به آن توجه داشت این است که اگر اموالی که سرپرستان فرزندخوانده به او بخشیده‌اند ذیل ترکه او باشد، این اموال دیگر به اقوام فرزندخوانده به ارث نخواهد رسید و به اشخاص سرپرست بازگردانده می‌شود.  فرزندخوانده حق نکاح با خویشاوندان نسبی و رضایی خود را نخواهد داشت و حکم فرزندخواندگی تأثیری در این موضوع ندارد. علاوه بر این، یکی از مهم‌ترین آثار فرزندخواندگی، این است که فرزندخوانده از سرپرستان خود ارث نمی‌برد و توارث میان این اشخاص برقرار نخواهد بود. به همین دلیل، لازم است تا اگر زوجی که طفلی را به سرپرستی گرفته‌اند قصد دارند تا مالی را به این طفل تملیک نمایند، این عمل حقوقی را در زمان حیات خود انجام دهند، زیرا پس از فوت، فرزندخوانده از اموال این اشخاص ارث نخواهد برد.

مشاوره حقوقی فرزندخواندگی و صلح اموال به فرزندخوانده

همانطور که در بخش پیش عنوان شد، پس از صدور حکم فرزندخواندگی، رابطه توارث میان فرزندخوانده و اشخاصی که وی را به سرپرستی گرفته‌اند ایجاد نخواهد شد. این موضوع وضعیت و امنیت مالی و زندگی این طفل را پس از فوت سرپرستان وی به خطر خواهد انداخت و به همین دلیل، به این موضوع در قوانینی که بهزیستی برای صدور حکم فرزندخواندگی در نظر گرفته است توجه شده و مقرراتی در این زمینه وضع شده است. در همین راستا، بهزیستی یکی از شرایط به فرزندخواندگی گرفتن اطفال را، صلح اموال تعیین کرده است. به همین منظور، زوج یا زنی که قصد به فرزندخواندگی گرفتن کودکی را دارد، مکلف است یک‌سوم اموال خود را به این کودک صلح نماید. صلح اموال ممکن است از طریق دفترخانه یا مراجع قضایی یا سایر روش‌ها مانند افتتاح حساب پس‌انداز یا بیمه آتیه صورت پذیرد تا آینده این طفل از این طریق تأمین گردد.

این مطلب را نیز بخوانید: نمونه قرارداد اهدای تخمک و موضوعات مرتبط با این قرارداد مهم

برای ثبت درخواست فرزندخواندگی چه مدارکی مورد نیاز است؟

همانطور که پیش از این نیز بیان شد، والدین متقاضی فرزندخواندگی باید درخواست رسمی و مکتوب خود را به سازمان بهزیستی ارائه نمایند. این درخواست و تقاضا باید توسط هر دو نفری که متقاضی فرزندخواندگی هستند؛ یعنی زن و مرد، امضا شود. علاوه بر این، این اشخاص باید آدرس محل سکونت و شماره تماس خود را در ذیل این درخواست بنویسند. برای دریافت فرزندخواندگی، علاوه بر درخواست، مدارک دیگری مورد نیاز است و این مدارک باید در پرونده هر فرد متقاضی فرزندخواندگی موجود باشد. مدارکی از جمله تصویر صفحات شناسنامه زوجین، تصویر سند ازدواج، تصویر سند مالکیت منزل و یا اجاره‌نامه، گواهی ناباروری که باید توسط فرد متخصص یا مرکز درمان ناباروری تأیید و امضا شده باشد، گواهی عدم سوء پیشینه، گواهی سلامت روانی متقاضیان که باید توسط متخصص صادر شود و گواهی اشتغال و گزارش درآمد متقاضیان. این مدارک باید در پرونده هر فرد متقاضی فرزندخواندگی موجود باشد.

مراحل صدور حکم فرزندخواندگی در بهزیستی

پس از اینکه اشخاص متقاضی فرزندخواندگی مدارک لازم را ارائه نمودند، بهزیستی پرونده‌ای تشکیل داده و اقدام به شروع تحقیقات درباره اشخاص متقاضی فرزندخواندگی می‌نماید. سازمان بهزیستی در ابتدا یک مددکار اجتماعی انتخاب کرده و این شخص مسئول بررسی شرایط زندگی زوجی می‌شود که درخواست فرزندخواندگی دارند. این فرد اجازه دارد به محل زندگی و کار متقاضیان رفته و جوانب مختلف زندگی این اشخاص را بررسی نماید. این شخص پس از آنکه تحقیقات لازم را انجام داد، نتیجه تحقیقات را در قالب یک گزارش به بهزیستی اعلام می‌نماید. مرحله بعدی در طی کردن مراحل فرزندخواندگی، حضور والدین در جلسات مشاوره‌ای است که بهزیستی برگزار می‌کند. بهزیستی اقدام به برگزاری جلسات مشاوره می‌کند و حضور والدین در این جلسات از اهمیت بسیاری برخوردار خواهد بود و بهزیستی گزارش شرکت در این جلسات را در پرونده متقاضیان درج خواهد نمود.

پس از طی شدن این مراحل، بهزیستی پرونده را به کمیته فرزندخواندگی ارسال می‌نماید. کمیته مزبور پرونده را با دقت بسیار مورد ارزیابی قرار خواهد داد و گزارش‌های پرونده را بررسی می‌نماید. چنانچه کمیته پرونده را مورد تأیید قرار بدهد، درخواست فرزندخواندگی مورد پذیرش قرار خواهد گرفت و در نتیجه، نوبتی جهت انتخاب فرزند تعیین می‌گردد تا در این مرحله، متقاضیان برای انتخاب فرزند به شیرخوارگاه معرفی شوند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که انتخاب فرزند به معنای اتمام مراحل فرزندخواندگی نمی‌باشد و پس از این مرحله، والدین به دادگاه ذی‌صلاح برای صدور قرار سرپرستی موقت و صدور قرار دوره آزمایشی ارجاع خواهند شد.

سرپرستی قطعی در مشاوره حقوقی فرزندخواندگی

همانطور که در پاراگراف قبل بیان شد، پیش از صدور حکم سرپرستی قطعی برای والدینی که کودکی را به فرزندخواندگی پذیرفته‌اند، این اشخاص باید برای مدتی سرپرست موقت طفل باشند. دوره سرپرستی موقت شش ماه است و در این شش ماه، مددکار اجتماعی ارتباط خود را با والدین فرزندخوانده حفظ می‌نماید و حداقل هفته‌ای سه بار با حضور در محل زندگی کودک، وضعیت طفل را بررسی خواهد نمود. اگر پس از این مدت زمان شش‌ماهه وضعیت کودک، سلامت جسمی او، توانایی والدین برای نگهداری از این کودک و منافع فرزندخوانده مورد تأیید بهزیستی قرار گرفت، حکم سرپرستی دائمی و قطعی صادر خواهد شد. پس از صدور این حکم، والدین می‌توانند برای دریافت شناسنامه اقدام نمایند. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که دریافت شناسنامه برای طفل فرزندخوانده، تنها پس از گذراندن دوره آزمایشی و دوره سرپرستی موقت ممکن خواهد بود.

فسخ رابطه حقوقی فرزندخواندگی

سؤالی که ممکن است برای اشخاص در رابطه با فرزندخواندگی پیش بیاید این است که آیا می‌توان این رابطه حقوقی را فسخ نمود و به آن پایان داد یا خیر؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که در قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست به این موضوع اشاره شده است و مطابق با قانون مذکور، در صورتی‌که سوءرفتار یا عدم اهلیت هر یک از زوجین سرپرست طفل محرز گردد، دادستان می‌تواند درخواست فسخ فرزندخواندگی را داشته باشد و به درخواست دادستان، فرزندخواندگی فسخ می‌گردد و آثار آن از بین خواهد رفت. والدینی که سوءرفتار و عدم توانایی آن‌ها برای نگهداری از کودک احراز شده است، نمی‌توانند مجدد درخواست فرزندخواندگی در بهزیستی را ارائه نمایند و متقاضی سرپرستی مجدد همان طفل یا کودک دیگری باشند.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

نتیجه‌گیری

با ایجاد و گسترش نهاد فرزندخواندگی در ایران، اشخاصی که قابلیت باروری به‌صورت طبیعی را نداشتند، توانستند دارای فرزند شده و از نعمت داشتن فرزند محروم نمانند. علاوه بر این، بسیاری دیگر از افراد که تمایل به فرزندآوری طبیعی نداشتند نیز حق به سرپرستی گرفتن فرزندخوانده را دارا شدند. در این میان اما در سالیان اخیر و با اصلاح قوانین، امکان به سرپرستی گرفتن اطفال و نوجوانان برای دختران و زنان مجرد نیز مشروط به شرایطی فراهم گشت و در نتیجه، فرزندآوری از طریق بهزیستی به یکی از شیوه‌های رایج در سالیان اخیر تبدیل شده است. فرزندآوری از طریق فرزندخواندگی اما شرایط و مراحلی دارد که در برخی شرایط و در برخی پرونده‌ها ممکن است بسیار دشوار و زمان‌بر باشد. به همین دلیل، لازم است تا اگر قصد ورود به مراحل فرزندخواندگی را دارید، حتماً از مشاوره حقوقی فرزندخواندگی که مشاوران و کارشناسان حقوقی در اختیارتان قرار می‌دهند استفاده نمایید.

اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته و مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده است و قصد مطالعه و بررسی سایر محتواهای حقوقی را دارید، می‌توانید وارد بلاگ حقوقی لامینگو شده و سایر محتواهای این بلاگ را نیز بررسی نمایید. بلاگ حقوقی لامینگو یک پلتفرم آنلاین تولید محتوا است که شما می‌توانید با مطالعه مطالب این بلاگ، اطلاعات حقوقی لازم را کسب نموده و دانش حقوقی خود را افزایش دهید. علاوه بر این، شما می‌توانید پرسش‌های خود را در انتهای هر مطلب در بخش مربوط به دیدگاه‌ها بنویسید تا همکاران ما به ابهامات شما پاسخ دهند. لامینگو را به دوستان و آشنایان خود معرفی نمایید و ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.