مجازات فرار از زندان و بازداشتگاه توسط متهم یا مجرم چیست؟

افرادی که متهم به ارتکاب جرمی باشند که موجب صدور قرار بازداشت شده باشد، در بازداشتگاه نگهداری می‌شوند. اگر متهمی محکوم به مجازات حبس شود، به زندان معرفی شده و باید دوره محکومیت خود را در زندان بگذراند. اگرچه زندان و بازداشتگاه با یکدیگر متفاوت‌ هستند، حکم قانون برای جرم فرار از زندان و بازداشتگاه یکسان است. مجازات حبس برای مجرم در نظر گرفته می‌شود تا ضمن جداسازی و دور ساختن وی از جامعه، مجرم، تنبیه و اصلاح شده و بعد از پایان دوره محکومیت به جامعه بازگردد. با توجه به اهمیت حفظ متهم یا مجرم از فرار و تأثیر آن بر حاکمیت قانون و بازدارندگی مجازات‌ها، قانونگذار ضمن جرم‌انگاری، مجازات فرار از زندان را تعیین کرده است. در این مطلب به بررسی مجازات فرار از زندان و رویکرد قانون نسبت به آن می‌پردازیم.

‌

مجازات فرار از زندان چیست؟

جرم‌انگاری و مجازات فرار از زندان در قانون مجازات اسلامی آورده شده است. در ماده 547 از بخش تعزیرات این قانون، بیان شده است «هر زندانی که از زندان یا بازداشتگاه فرار نماید به شلاق تا 74 ضربه یا سه تا شش ماه حبس محکوم می‌شود و اگر برای فرار درب زندان را شکسته یا آن را خراب کرده باشد، علاوه بر تأمین خسارت وارده، به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.» مطابق این ماده، تفاوتی در مجازات فرار از زندان‌ یا بازداشتگاه وجود ندارد. نکته دیگر در این مورد آن است که مجازات، یکی از دو مورد بیان شده خواهد بود؛ یعنی یا تا 74 ضربه شلاق یا سه تا شش ماه زندان، مگر آنکه برا فرار دست به تخریب درب زندان نیز زده باشد که در این صورت به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

در تبصره ماده مذکور آمده است «زندانیانی که مطابق آیین‌نامه زندان‌ها به مرخصی رفته‌ و خود را در موعد مقرر بدون عذر موجه معرفی ننمایند، فراری محسوب و به مجازات فوق محکوم می‌گردند.» در نتیجه مجازات فرار از زندان، مشمول کسانی که محکوم به حبس بوده و با دریافت مرخصی از زندان بیرون آمده باشند نیز می‌شود. پس از پایان دوره مرخصی، باید مجدد به زندان بازگشته و خود را معرفی نمایند و تخلف از این امر، در حکم فرار از زندان بوده و مجازات این جرم را دارد.
‌

برای مطالعه بیشتر بخوانید: مجازات‌های تعزیری دارای چه درجاتی هستند؟

سایر مجازات‌های مرتبط با جرم فرار از زندان

قانونگذار، افراد و اشخاصی را که ممکن است با اهمال یا مساعدت، به فرار متهم یا مجرم از زندان یا بازداشتگاه کمک نموده باشند نیز مجرم شناخته و مشمول مجازات می‌داند. در ادامه به بررسی مواد قانون مجازات اسلامی در این باره می‌پردازیم.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

مسامحه و اهمال مأمور در حفظ متهم یا زندانی

گاهی ممکن است که مأمور حفظ و مراقبت از متهم یا زندانی، دچار اهمال در انجام وظیفه گردد. قانونگذار برای چنین مأموری که اهمال او موجب فرار از زندان شود مجازات شش ماه تا سه سال حبس یا جزای نقدی از سه تا هجده میلیون ریال در نظر گرفته است.

مساعدت مأمور حفظ متهم یا زندانی در جرم فرار از زندان

اگر مأمور حفظ و مراقبت از زندانی یا متهم، به فرار او کمک کند یا راه را تسهیل کند یا تبانی کند، مشمول مجازات خواهد بود. در این مورد قانون به تناسب جرم انتسابی به متهم یا مجرم، مجازات فرد کمک‌کننده در فرار از زندان را تفکیک کرده است.

اگر مجازات جرمی که واقع شده، اعدام یا سنگسار یا صلب باشد، مأمور به سه تا ده سال حبس محکوم می‌گردد. اگر مجازات جرمی که واقع شده، حبس از ده سال به بالا باشد، مأمور به یک تا پنج سال حبس محکوم می‌شود و اگر مجازات جرم واقع شده، غیر از موارد فوق باشد، مأمور به شش ماه تا سه سال حبس محکوم خواهد شد.

اگر مجرم محکوم به قصاص باشد یا مجازات جرم انتسابی به متهم، قصاص باشد مأمور ابتدا موظف به تحویل او می‌باشد. در صورتی که نتواند یا تحویل ندهد، زندانی شده و تا زمانی تحویل مجرم یا متهم، در زندان باقی می‌ماند. همچنین اگر متهم از مجازات قصاص تبرئه شود، مأمور به شش ماه تا سه سال حبس محکوم می‌گردد و در صورتی که محکوم به قصاص فرار کند و به دلیل فوت، امکان تحویل دادن وی نباشد مأمور به پرداخت دیه محکوم می‌شود.

چنانچه شخص فراری، متهم یا محکوم به امور مالی یا دیه باشد، کمک‌کننده به جرم فرار از زندان، علاوه بر مجازات شش ماه تا سه سال حبس به پرداخت دیه یا مال محکوم خواهد شد.

کانال تلگرام لامینگو

مساعدت در جرم فرار از زندان توسط شخصی غیر از مأمور حفظ متهم یا زندانی

حال اگر شخصی که موجب فرار متهم یا زندانی شده است، مأمور مراقبت از او نباشد، مجازات او چگونه خواهد بود؟ در این صورت اگر زندانی محکوم به اعدام، حبس دائم، سنگسار یا صلب باشد مجازات عامل فرار، یک تا سه سال حبس خواهد بود و اگر مجازات جرایم منتسب به متهم اعدام، سنگسار یا صلب باشد که هنوز محکوم نشده است، عامل فرار به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد. اگر مجازات‌های مجرم یا متهم غیر از این موارد باشد، عامل فرار به سه ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود. همچنین اگر زندانی محکوم به قصاص باشد، عامل فرار موظف به تحویل او است و اگر تحویل ندهد تا زمان تحویل، زندانی می‌شود. چنانچه زندانی فوت کند و تحویل او ممکن نباشد، عامل فرار به پرداخت دیه محکوم می‌شود.
‌

می‌توانید برای مطالعه بیشتر بخوانید: مشاوره حقوقی جرایم و مجازات‌ها و تفاوت میان شریک و معاون در جرایم!

جمع‌بندی پایانی

مجازات فرار از زندان‌ را شناختیم. جرم فرار از زندان، اغلب توسط آن دسته از مجرمینی رخ می‌دهد که به مجازات‌های سنگین و دوره‌های حبس طولانی مدت محکوم شده باشند. از آنجایی که زندان، محلی برای سپری کردن دوره محکومیت مجرمین و دور نگه ‌داشتن آنان از جامعه است، فرار از زندان و حضور مجرمین در میان مردم می‌تواند چالش‌های اجتماعی زیادی را ایجاد کند. قانونگذار با جرم‌انگاری و تعیین مجازات‌هایی متناسب با عمل انجام شده، سعی بر آن دارد که از‌ ارتکاب جرم فرار‌ از‌ زندان‌ و کمک به ارتکاب آن پیشگیری کند. باید توجه داشت که با پایان یافتن دوره مرخصی نیز محکومین باید به زندان‌ برگردند و در غیر این صورت به فرار از زندان، محکوم می‌شوند.

در صورت نیاز به دریافت مشاوره حقوقی، مشاورین مجموعه لامینگو در کنار شما و آماده ارائه خدمات حقوقی به شما می‌باشند. می‌توانید به سهولت و با مراجعه به بخش مشاوره حقوقی لامینگو از خدمات مشاوره با بالاترین کیفیت برخوردار شوید. حتما نظرات و پیشنهادات خود را با ما در بخش دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید. برای مشاهده و مطالعه مطلب بیشتر با بلاگ حقوقی لامینگو همراه باشید.