قصاص چیست و چه انواعی دارد؟

در مطالب گذشته در مورد جرایم عمدی و مجازات مقرر آنها همراه با نکات حقوقی آن زیر نظر مشاوره حقوقی قصاص صحبت کردیم.

وقتی کسی با اقدام مجرمانه خود موجب آسیب یا سلب حیات شخص دیگری می‌شود، قانون‌گذار مجازاتی برای او درنظر می‌گیرد. مجازات اصلی در جرایمی که با قصد و عمد صورت می‌گیرد، قصاص است.

در این مقاله سعی داریم شما را با این نوع مجازات و انواع آن آشنا کنیم تا به تمام ابهاماتی که ممکن است در ذهن شما شکل بگیرد پاسخ بدهیم.

همچنین اگر نیاز به تحقیق و کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص را دارید، می‌توانید برای دریافت مشاوره حقوقی قصاص به تیم حقوقی لامینگو مراجعه کنید. برای دریافت لینک زیر را دنبال کنید :

دریافت مشاوره حقوقی قصاص

قصاص چیست؟

قَص ریشه کلمه قصاص است که به معنی متابعت کردن و پیروی کردن از چیزی است.

قصاص در معنای اصطلاحی یعنی انجام کاری مثل جنایت یا به عبارت دیگر تساوی میزان قصاص با میزان جنایت رخ داده.

در دسته‌بندی مجازاتها، مجازات قصاص به عنوان مجازات اصلی برای جنایتهایی که به صورت عمدی رخ می‌دهد در نظر گرفته شده است. طبق ماده 16 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 :« قصاص مجازات جنایت عمدی بر نفس، اعضا و منافع است که…»

برای فهم دقیق منظور قانون‌گذار، ذکر این نکته لازم است که، زمانی قاضی دادگاه با پیروی از نظر قانون‌گذار حکم به قصاص می‌دهد که جنایت رخ داده به صورت عمدی باشد. برای مثال زمانی حکم به قصاص دست مرتکب می‌دهد که علاوه بر شرایط عمومی و اختصاصی که در آینده به بحث آنها می‌پردازیم، مجرم با رفتار عمدی و ارادی خود باعث از بین رفتن یا جراحت دست شخص آسیب‌دیده شده باشد. به عبارت دیگر اگر ثابت شود که این نتیجه حاصل از رفتار غیر عمدی یا اتفاقی یا سهوی مرتکب است، حکم به قصاص منتفی است.

برای اثبات قصاص شرایطی لازم است که به اختصار به آنها اشاره می‌کنیم تا در جای مناسب به بحث و تفصیل آنها بپردازیم:

• تساوی در دین
• تساوی در عقل
• نبود رابطه پدر و فرزندی بین مرتکب و قربانی

هم در قصاص نفس هم در قصاص عضو، برای اثبات قصاص نیاز به شرایط ذکر شده داریم.

به دلیل همین حساسیت مجازات قصاص است که قاضی کیفری قبل از صدور حکم ملزم به تحقیق و بررسی شواهد و مستندات موجود است، تا بتواند صحیح‌ترین حکم را در این خصوص بدهد.

شما هم اگر علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و شناخت ابعاد دقیق این مسئله هستید، می‌توانید از مشاوره حقوقی قصاص کمک بگیرید.

همه ابهاماتی که مشاوره حقوقی قصاص به آن‌ها پاسخ می‌دهد!

انواع قصاص

مجازات قصاص به 2 صورت اجرا می‌شود: 1_قصاص نفس 2_ قصاص عضو

اعمال یکی از صورتهای ذکر شده بستگی به میزان رفتار عمدی مرتکب و نتیجه حاصله آن دارد.

قصاص نفس

اگر رفتار عمدی مرتکب به گونه‌ای باشد که موجب کشته شدن فرد و سلب حیات او شود، با رعایت شرایط ذکر شده به قصاص نفس محکوم می‌شود. منظور از قصاص نفس در اینجا همان اعدام است. طبق ماده 381 قانون مجازات : « مجازات قتل عمدی، در صورت تقاضای ولی‌دم و وجود سایر شرایط مقرر در قانون، قصاص است. در غیر این صورت به مجازاتهای مقرر دیگر محکوم می‌شود.» همانطور که در مقاله‌های گذشته اشاره کردیم یکی از شرایط اجرای قصاص، تقاضا ولی‌دم است. وجود این شرط به این دلیل است که قصاص یک حق شخصی است که در صورت گذشت صاحبان این حق، اجرای قصاص منتفی می‌شود.

قصاص عضو

اگر نتیجه رفتار ارتکابی به گونه‌ای باشد که سبب مرگ شحص نشود بلکه موجب آسیب‌هایی مانند قطع یکی از اعضای بدن شود، در صورت وجود سایر شرایط به قصاص عضو محکوم می‌شود.

مستند قانونی این دسته از مجازات هم ماده 386 قانون مجازات اسلامی است که مجازات جنایت عمدی بر عضو را در صورت تقاضا ولی‌دم، قصاص می‌داند.

چرا قصاص؟ چرا مجازات؟

هر دسته از جرایم آسیب‌هایی را به‌دنبال دارند. بعضی از آنها برای اقتصاد جامعه، برخی برای نظم و امنیت موجود در جامعه، برخی برای امنیت زندگی انسانها و… خطرهایی را به‌همراه دارند.

هدف اعمال مجازات، علاوه بر اینکه شخص خطاکار را به سزای عمل ناپسند خود برساند، اعاده نظم و امنیت از دست رفته به جامعه است. برخی از جرایم مضاف بر اینکه نظم جامعه را به‌ هم می‌زنند و احساس ناامنی را به جامعه تزریق می‌کنند، شخص خاصی را هم مورد آسیب قرار می‌دهد. یکی از بارزترین این جرایم قتل و ضرب وجرح و قطع است. در این دسته از جرایم آسیب به جان افراد وارد می‌شود تاجایی که در بعضی از موارد ادامه حیات را برای وی سخت می‌کند.

انسان مخلوق خداوند است. حق حیات و زندگی از باارزش‌ترین الطاف الهی به انسان است. در متون دینی فراوان با این جمله برخوردیم که خودکشی کردن از جرایم کبیره است. پس بدیهی است که کسی حق ندارد غیر قانونی و بدون مجوز و خلاف شرع، جان کس دیگری را بگیرد یا از روی ظلم جراحت و آسیبی به او وارد کند.

در برخورد با این افراد که از روی ظلم و تعدی و عمدا به جان انسان دیگر تعرض می‌کنند، خداوند در قرآن مقابله‌به‌مثل و قصاص را در نظر گرفته است. در برابر جان، جان در برابر چشم، چشم و …

ناگفته نماند که در کنار اینکه خداوند این حق را برای اولیای‌دم در نظر گرفته است، به‌وفور آنها را دعوت به گذشت از قصاص و بخشش کرده است.

همچنین با اعمال این مجازاتهای سخت در برابر کسانی که به نقض حکم خدا و در مرتبه بعدی حکم قانون‌گذار برآمدند؛ دیگر افراد جامعه با ترس از گرفتار شدن به عقوبت این رفتار چه در دنیا چه در آخرت، از قدم گذاشتن در آن صرفنظر می‌کنند.

کانال تلگرام لامینگو

سخن پایانی

از قانون‌گذار انتظار می‌رود در برابر هر عملی که نظم و امنیت جامعه را برهم می‌زند و موجب می‌شود زندگی خصوصی افراد با با تعرض روبرو شود، با تکیه بر فرامین الهی بهترین و مناسب‌ترین واکنش و مجازات را در نظر بگیرد. یکی از اصلی‌ترین مجازاتها در برابر جرایم عمدی علیه اشخاص قصاص است که سعی کردیم در این مقاله تعریف و انواع آن و نکات ارزنده در مورد آن را در اختیار شما قرار دهیم.

پس از بیان آنچه مشاوره حقوقی قصاص برای شما شرح داد، چنانچه هنوز با ابهام و سوال در مورد این مجازات و جنبه‌های مختلف آن روبرو هستید؛ می‌توانید در قسمت سوالات و پیشنهادات آن را مطرح نموده تا مشاورین ما در اسرع وقت پاسخگوی شما باشند.

همچنین اگر علاقه‌مند به مطالعه مطالب حقوقی و کیفری دیگری هستید، مراجعه به مجله حقوقی لامینگو را به شما پیشنهاد می‌کنیم.