انحلال قرارداد چیست و چه تفاوتی با بطلان و تعلیق قرارداد دارد؟

مبحث قراردادها یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین مباحث حقوقی در زندگی افراد جامعه می‌باشد؛ چرا که همه افراد در طول زندگی خود به نحوی با قراردادها و معاملات مختلف سروکار داشته و درگیر آن شده‌اند. از این رو ضروری است تا به منظور انعقاد قراردادی صحیح با احکام و مقررات راجع به انعقاد و انحلال قرارداد آشنایی کامل داشته باشند. به همین منظور این گفتار به موضوع انحلال قرارداد و تفاوت آن با بطلان و تعلیق قرارداد اختصاص یافته است.

‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

انحلال قرارداد چیست؟

همان‌گونه که موضوع انعقاد و تشکیل یک قرارداد از اهمیت بسیاری برخوردار است، موضوع انحلال و پایان یافتن قرارداد نیز اهمیت بسیاری دارد. انحلال به معنی بر هم زدن قرارداد، پایان یافتن آن و جلوگیری از تداوم اعتبار و آثار حقوقی قرارداد است. انحلال قرارداد و خاتمه یافتن آن ممکن است با حدوث اتفاقی خاص و یا با توافق طرفین قرارداد رخ دهد. در واقع، انحلال قرارداد به طرق مختلفی ممکن است اتفاق بیافتد.

اَشکال انحلال قرارداد

همان‌طور که بیان شد، انحلال ممکن است به طرق گوناگونی رخ دهد. هر یک از این اشکال گوناگون تحت شرایطی خاص ممکن است حادث شود. اشکال مختلف انحلال قرارداد در حقوق موضوعه کشور ما عبارت است از:

1. فسخ قرارداد

2. انفساخ قرارداد

3. تفاسخ یا اقاله

4. انقضای مدت قرارداد

5. فوت یکی از طرفین قرارداد

6. جلوگیری از انتفاع نسبت به موضوع عقد

7. صوری بودن قرارداد

8. فاسد بودن قرارداد

9. بذل مدت
‌

این مطلب را نیز بخوانید: مشاوره حقوقی فسخ قرارداد و نحوه اعمال انواع حق فسخ

تفاوت انحلال با بطلان قرارداد

بسیاری از افراد جامعه، انحلال قرارداد و بطلان آن را دو مفهوم مساوی به معنی پایان یافتن قرارداد و اعتبار حقوقی آن می‌انگارند. در حالی‌که این دو مفهوم کاملاً متفاوت از هم بوده و هر یک آثار ویژه‌ای به دنبال خواهد داشت.

انحلال قرارداد به مواردی اطلاق می‌گردد که عقد در ابتدا به درستی و به صورت صحیح منعقد شده است، اما حدوث یک اتفاق یا توافق طرفین عقد موجب می‌شود که حیات قرارداد و اعتبار آن خاتمه یافته و دیگر ادامه نیابد. برای مثال، اگر قراردادی در تاریخ یک اردیبهشت منعقد شده باشد و طرفین این عقد را در تاریخ یک خرداد فسخ نمایند، قرارداد در فاصله یک اردیبهشت تا یک خرداد صحیح بوده و از اعتبار برخوردار می‌باشد، اما از یک خرداد به بعد، اعتبار خود را از دست داده و منحل گردیده است. چنین موردی انحلال نامیده می‌شود و به اعتبار تا پیش از تاریخ انحلال خللی وارد نمی‌آورد.

این در حالی است که اگر قراردادی باطل اعلام شود، به اعتبار قرارداد از روز انعقاد خلل وارد می‌شود. برای مثال، اگر قراردادی که در تاریخ یک اردیبهشت منعقد گردیده است در تاریخ بیست اردیبهشت باطل اعلام شود، اثر بطلان از تاریخ انعقاد قرارداد (یک اردیبهشت) آغاز می‌شود و گویی از ابتدا هیچ قراردادی وجود نداشته است.

چگونه یک قرارداد باطل اعلام می‌شود؟

زمانی‌که به هنگام انعقاد یک قرارداد شرایط اساسی صحت معامله و یا شرایط اختصاصی یک عقد معین رعایت نشده باشد، آن قرارداد اساساً باطل بوده و از روز نخست هیچ اعتباری نداشته است. بنابراین، عدم رعایت شرایط اساسی صحت معامله مندرج در ماده 190 قانون مدنی منجر به بطلان قرارداد می‌شود. شرایط اساسی صحت معامله عبارت است از:

1. قصد طرفین و رضای آن‌ها

2. اهلیت طرفین

3. موضوع معین که مورد معامله باشد

4. مشروعیت جهت معامله
‌

دریافت مشاوره حقوقی

تفاوت انحلال قرارداد با تعلیق قرارداد

انحلال قرارداد و تعلیق آن نیز از مفاهیمی هستند که ممکن است یکسان انگاشته شوند. در حالی‌که دو مفهوم کاملاً متفاوت و متمایز از یکدیگر می‌باشند.

در برخی از مواقع، اجرای قرارداد و اعمال آن به صورت موقتی و بنا به دلایلی خاص برای مدتی معین معلق و غیرممکن می‌شود. این وضعیت تعلیق قرارداد نامیده می‌شود. پس از برطرف شدن علت تعلیق، قرارداد مجدداً اعتبار خود را بازیافته و آثار آن برقرار می‌گردد. در حالی که پس از انحلال قرارداد، عقد از تاریخ انحلال به بعد به‌طور کلی اعتبار خود را از دست می‌دهد و دیگر هیچ اثری به دنبال نخواهد داشت.

کانال تلگرام لامینگو

لزوم مشورت با وکیل یا مشاور حقوقی پیش از انعقاد قرارداد

بسیاری از دعاوی حقوقی مرتبط با قراردادها، انحلال، بطلان یا تعلیق آن‌ها به واسطه عدم آگاهی افراد از قوانین و مقررات حوزه قراردادها شکل می‌گیرند. با توجه به شایع بودن موضوع قراردادها در زندگی روزمره افراد جامعه، ضروری است تا پیش از انعقاد هر قراردادی با یک وکیل یا مشاور حقوقی در این حوزه مشورت نمایید تا از بسیاری از اختلافات احتمالی آینده در خصوص انحلال، تعلیق یا بطلان قرارداد جلوگیری به عمل آید.
‌

به منظور آشنایی با وکالت اتفاقی و احکام آن می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: وکالت اتفاقی چیست؟ | شرایط و مدارک اخذ جواز وکالت اتفاقی

نتیجه‌گیری

قراردادهای مختلفی که افراد جامعه با یکدیگر منعقد می‌نمایند، ممکن است بنا به دلایل مختلف و به طرق گوناگونی خاتمه یابند. این موضوع انحلال قرارداد نامیده می‌شود. انحلال قرارداد، موجب می‌شود که اعتبار و آثار قرارداد از تاریخ انحلال از بین برود و پیش از این تاریخ کلیه آثار حقوقی عقد صحیح و بلااشکال خواهد بود. همین موضوع وجه افتراق انحلال با بطلان و تعلیق قرارداد می‌باشد که در این گفتار به تفصیل توضیح داده شد.

با توجه به اهمیت موضوع انحلال قرارداد، مشورت با مشاورین تخصصی این حوزه می‌تواند بسیار مفید و سودمند واقع شود. به همین منظور، می‌توانید با مراجعه به قسمت دریافت مشاوره از خدمات مشاوره‌ تخصصی مجموعه لامینگو برخوردار شوید. علاوه بر این، سؤالات و ابهامات خود در خصوص این موضوع را نیز می‌توانید در قسمت دیدگاه‌ها مطرح نمایید تا مشاورین متخصص مجموعه لامینگو در اسرع وقت به آن‌ها پاسخ دهند.

مجموعه لامینگو در تلاش است تا با انتشار مطالب حقوقی مورد نیاز افراد جامعه گامی در جهت افزایش دانش و اطلاعات حقوقی افراد جامعه برداشته باشد. شما می‌توانید با مراجعه به بلاگ لامینگو از این خدمت مجموعه لامینگو نیز استفاده نموده و مطالب حقوقی مورد نیاز خود را مطالعه نمایید.