قرارداد وکالت بلاعزل چیست و تحت چه شرایطی خاتمه می‌یابد؟

قرارداد وکالت یکی از عقود پراستفاده در سطح جامعه است. از آنجا که وکالت در شمار عقود جایز؛ به این معنا که طرفین می‌توانند هر زمان که بخواهند عقد را بر هم بزنند، است و امکان فسخ آن توسط طرفین به راحتی امکان‌پذیر است، قرارداد وکالت بلاعزل توانسته در مواقعی جایگزین آن شود. در این نوشتار با گریزی به مفهوم وکالت، چگونگی انعقاد قرارداد وکالت بلاعزل و ابطال آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

قرارداد وکالت چیست؟

وکالت، اعطای نمایندگی به شخصی دیگر برای انجام امور حقوقی بوده و در واقع وکیل، نماینده موکل است. همانطور که در بالا به آن اشاره شد، یکی از ویژگی‌هایی که وکالت‌نامه‌های عادی دارند، خطر فسخ قرارداد است و به عبارت دیگر متزلزل هستند. در حالی‌که وکالت‌نامه بلاعزل از پایداری و ثبات بیشتری نسبت به وکالت‌نامه عادی برخوردار است.

ماده ۶۵۶ قانون مدنی به تعریف عقد وکالت می‌پردازد. بر اساس این ماده «وکالت عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌نماید». همانطور که قبلاٌ اشاره کردیم، وکالت یک عقد جایز است. با این وجود در ماده ۶۷۹ قانون مدنی آمده است که «موکل می‌تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند مگر اینکه وکالت وکیل یا عدم عزل در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد». بنابر ماده فوق، اگر عقد وکالت یا عدم عزل وکیل، ضمن یک عقد لازم (عقد لازم در برابر عقد جایز قرار می‌گیرد) شرط شود، وکالت عادی تبدیل به وکالت بلاعزل می‌شود.

شما می‌توانید با مراجعه به لینک زیر نسبت به دریافت قرارداد وکالت لامینگو اقدام نمایید:

قرارداد وکالت

موارد زائل شدن قرارداد وکالت بلاعزل

نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که وکالت بلاعزل نیز در شرایطی فسخ و باطل می‌گردد. وکالت ماهیتاً عقدی است جایز؛ به این معنا که با جنون یا فوت وکیل یا موکل از بین می‌رود و وکالت بلاعزل نیز از این قضیه مسثتنی نیست. وکالت بلاعزل در موارد زیر از اثر ساقط می‌شود:

استعفای وکیل

در صورتی که وکیل به صورت یک‌طرفه با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی از وکالت بلاعزل خود استعفا دهد و استعفای خود را به اطلاع موکل برساند، وکالت او باطل خواهد شد و دیگر اثری نخواهد داشت. توجه به این نکته ضروری است که در وکالت بلاعزل همانطور که از نامش برمی‌آید، موکل به دلیل اینکه حق عزل وکیل را از خود گرفته است، نمی‌تواند او را  از سمت خود بر کنار کند.

ابطال وکالت بلاعزل به موجب حکم دادگاه

در باب  این موضوع، گاهی ممکن است کسی که وکالت بلاعزل داده است، مدعی ‌شود که عقد لازمی بین دو طرف وجود نداشته است که اکنون او بخواهد شرط ضمن عقد را که وکالت بلاعزل به وکیل است، بپذیرد. در حالت دوم، مدعی ادعا می‌کند که عقد لازم منعقدشده که وکالت بلاعزل در ضمن آن شرط شده است، شرایط لازم در ماده 190 قانون مدنی را دارا نیست. در این شرایط مدعی می‌تواند با ارائه شواهد و مستندات خود مبنی بر یکی از دو حالتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، نسبت به درخواست ابطال وکالت بلاعزل از دادگاه اقدام کند. دادگاه با بررسی این مستندات و دیگر ادله اثبات دعوا، مانند شهادت شهود به بررسی اعتبار وکالت‌نامه بلاعزل می‌پردازد و حکم مقتضی را صادر می‌کند.

فوت یا جنون وکیل یا موکل

همانطور که قبلا به آن اشاره کردیم، بلاعزل بودن وکیل باعث آن نمی‌شود که جنون یا فوت قرارداد را زائل نکند. در نتیجه، در صورتی‌که وکیل یا موکل مجنون شود یا فوت کند، وکالت بلاعزل از بین خواهد رفت.

پایان مدت وکالت در صورت زمان‌دار بودن آن

در صورتی‌که قرارداد وکالت بلاعزل برای مدت معین و محدودی تنظیم شده باشد، پس از گذران آن مدت، قرارداد از اعتبار ساقط می‌شود. مثلاً اگر شخصی برای انجام امور مالیاتی خود به وکیلش وکالتی به مدت سه سال اعطا کند، پس از مدت مزبور قرارداد از اعتبار ساقط می‌شود.

انجام دادن موضوع قرارداد وکالت توسط خود موکل

در صورتی‌که موکل عمل مورد وکالت را خود انجام دهد، وکالت بلاعزل از بین می‌رود. به طور مثال وقتی موکل وکالت در اجاره داده باشد اما خود، ملک موضوع وکالت را به دیگری اجاره دهد. توجه به این نکته ضروری است که دادن وکالت در انجام کاری به وکیل، مانع از آن نمی‌شود که خود موکل آن کار را انجام دهد.

از بین رفتن موضوع عقد وکالت

ممکن است موضوع وکالت بلاعزل، فروش یک ماشین باشد. در صورتی‌که آن ماشین تصادف کند و به طور کلی در آتش‌سوزی بسوزد، به تبع آن با از بین رفتن موضوع وکالت که ماشین است، وکالت مربو ط به آن نیز زائل می‌شود.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

اقاله عقد وکالت

در صورتی‌که قرارداد وکالت بلاعزل توسط طرفین اقاله شود، وکالت بلاعزل نیز پایان می‌یابد. اقاله قرارداد به این معنا است که دو طرف قرارداد با یکدیگر توافق‌کنند که قراردادی را که قبلاً با یکدیگر منعقد نموده‌اند، برهم زنند.

زائل شدن عقد لازمی که قرارداد وکالت بلاعزل ضمن آن شرط شده است

از آنجا که قرارداد وکالت بلاعزل، اعتبار خود را از عقد لازمی می‌گیرد که ضمن آن عقد به صورت شرط آمده است، در صورتی‌که عقد لازم مذکور به هر دلیلی اعتبار خود را از دست بدهد، قرارداد وکالت نیز تبدیل به یک وکالت‌نامه عادی می‌شود.

این مطلب را نیز بخوانید: شروط ضمن عقد و انواع آن

سخن آخر

مؤسسه لامینگو با داشتن یک بانک قراردادی غنی، می‌تواند در تمامی زمینه‌ها پاسخگوی نیاز افرادی باشد که می‌خواهند با مدنظر قرار دادن تمام جوانب، به انعقاد یک قرارداد اقدام کنند. قرارداد وکالت نیز از این قضیه مستثنی نیست. تیم حقوقی لامینگو با عنایتی که نسبت به مسائل کلی و جزئی حقوقی دارد، اطمینان خاطر شما را نسبت به تمامی مواردی که جهت امنیت خاطر موکل و عملکرد صحیح وکیل لازم است، تأمین می‌کند.

در پایان شما می‌توانید سوالات حقوقی خود را با ثبت در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید تا کارشناسان حقوقی لامینگو به پرسش‌های شما پاسخ دهند. برای خواندن مطالب بیشتر، به بلاگ حقوقی لامینگو مراجعه کنید.