وصیت تملیکی چیست و چه شرایطی باید داشته باشد؟

هر فردی می‌تواند در زمان حیات خود در خصوص بخشی از اموال و یا انجام برخی از اعمال و اقدامات برای زمان پس از فوت خود در قالب تنظیم یک وصیت‌ نامه تعیین تکلیف نماید. ماده 825 قانون مدنی، وصیت را بر دو قسم عهدی و تملیکی تقسیم نموده است. تنظیم هر یک از این وصایا بایستی مطابق احکام و مقررات مندرج در قانون انجام شود. در این گفتار قصد بررسی شرایط و مقررات راجع به وصیت تملیکی را داریم.

‌

وصیت تملیکی چیست؟

همان‌گونه که از عنوان این نوع از وصیت پیداست وصیت تملیکی، وصیتی است که نتیجه آن تملیک یک مال برای دیگری است. مطابق ماده 826 قانون مدنی «وصیت تملیکی، عبارت است از این که کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجاناً تملیک نماید». از این تعریف قانونی برداشت می‌شود که موضوع وصیت تملیکی، اعم از عین یا منفعت است.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

ارکان وصیت تملیکی

وصیت تملیکی از سه رکن اساسی به شرح زیر تشکیل می‌گردد:

موصی: شخص وصیت‌کننده در زبان حقوقی موصی نامیده می‌شود.

موصی‌له: شخصی که وصیت تملیکی به نفع او تنظیم شده و از تحقق آن منتفع می‌گردد موصی‌له نامیده می‌شود.

موصی‌به: عین یا منفعتی که در نتیجه وصیت تملیکی به موصی‌له تملیک می‌گردد، موصی‌به نامیده می‌شود.
‌

جهت آشنایی بیشتر با موصی‌له و تفاوت آن با وصی و ورثه می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: موصی له کیست و چه تفاوتی با وصی و ورثه دارد؟ | شرایط موصی له

تنظیم وصیت نامه تملیکی تا ثلث اموال

موصی تنها می‌تواند حداکثر به میزان یک سوم از اموال خود را به موجب وصیت تملیکی به موصی‌له تملیک نماید. علت وضع این حکم را می‌توان حمایت از وراث دانست، چرا که مابقی اموال بایستی مطابق قانون ارث میان آنان تقسیم گردد. چنانچه موصی بیش از یک سوم از اموال خود را به نفع فرد یا افرادی وصیت نموده باشد، وصیت نامه وی تنها تا سقف یک سوم از اموال نافذ و قابل اجرا می‌باشد. وصیت به میزان زیاده بر ثلث تنها در صورت تنفیذ و اجازه ورثه، نافذ و معتبر می‌باشد. چنانچه تنها برخی از ورثه این وصیت را تنفیذ نمایند، وصیت نسبت به سهم‌الارث آنان نافذ خواهد بود.
‌

به منظور آشنایی با شرایط تنظیم وصیت‌نامه رسمی می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: وصیت نامه رسمی چگونه تنظیم می‌شود؟ | وصیت نامه محضری

شرط تحقق تملیک در وصیت تملیکی

وصیت، عقدی است که در زمان حیات موصی تحقق نیافته و شرط تحقق آن فوت موصی است. در وصیت تملیکی، علاوه بر فوت موصی به جهت تحقق تملیک قبول موصی‌له نیز شرط می‌باشد. در واقع زمانی مال به ملکیت موصی‌له درمی‌آید که او پس از وفات موصی، وصیت را قبول نماید. قبول یا رد وصیت تملیکی پیش از وفات موصی تأثیری نخواهد داشت. حتی اگر موصی‌له در زمان حیات موصی وصیت تملیکی را رد نموده باشد، در صورت باقی بودن وصیت می‌تواند پس از وفات موصی آن را قبول نماید.

تنها در زمانی که موصی‌له وصیت تملیکی، غیرمحصور باشد مثل وصیت یک مال معین به نفع فقرا، قبول موصی‌له شرط تحقق تملیک نمی‌باشد. این مورد، یک مورد استثنایی است و در سایر موارد، قبول موصی‌له شرط تحقق تملیک است.

نکاتی در خصوص قبول وصیت تملیکی

از جمله اختیاراتی که موصی‌له در قبول وصیت تملیکی دارد این است که می‌تواند در قبول موصی‌به قائل به تفکیک شده و تنها قسمتی از آن را قبول و مابقی آن را رد نماید. تا پیش از اعلام قبول یا رد موصی‌به نیز ورثه نمی‌توانند در آن تصرفی نمایند. نکته قابل توجه دیگر در خصوص قبول وصیت تملیکی از جانب موصی‌له صغیر یا مجنون است. در چنین مواردی، ماده 831 قانون مدنی اختیار قبول یا رد وصیت تملیکی را بر عهده ولی آنان قرار داده است.
‌

تنظیم چند وصیت از جانب موصی

گاه ممکن است موصی پیش از فوت، دو یا چند وصیت تملیکی تنظیم نموده باشد. در چنین شرایطی، اگر وصایا با یکدیگر قابل جمع بوده و مجموع آن‌ها از میزان ثلث اموال نیز بیشتر نشود، همگی آن‌ها معتبر بوده و اجرا می‌گردد.

اما در برخی موارد امکان اجرای تمامی وصایا نیست و ممکن است با یکدیگر در تعارض باشند. برای مثال ممکن است موصی مال معینی را به موجب یک وصیت به همسرش تملیک نموده باشد و در وصیت‌نامه‌ای دیگر همان مال را به نفع پدرش وصیت نموده باشد. در این مواقع، آخرین وصیت‌نامه به عنوان آخرین اراده موصی در نظر گرفته شده و اجرا می‌گردد.

کانال تلگرام لامینگو

سخن پایانی

وصیت تملیکی، عبارت است از اینکه فردی عین یا منفعت مشخصی از اموال خود را برای زمان پس از فوت خود به صورت رایگان به دیگری تملیک نماید. مالی که به موجب وصیت تملیکی به مالکیت فرد دیگری درمی‌آید، نبایستی از ثلث اموال متوفا تجاوز نماید. تحقق تملیک در این قسم از وصیت، منوط به قبول موصی‌له پس از وفات موصی است. قبول یا رد وصیت تملیکی در زمان حیات موصی تأثیری نخواهد داشت.

در این گفتار تلاش شده است تا مباحث ضروری حول محور وصیت‌نامه تملیکی و شرایط آن بیان گردد. شما می‌توانید جهت ارتباط با مشاورین متخصص این حوزه و بهره‌مندی از خدمات مشاوره حقوقی تخصصی مجموعه لامینگو به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نموده و با مشاورین این حوزه مشورت نمایید. همچنین می‌توانید سؤالات و ابهامات خود در این خصوص را در قسمت دیدگاه‌ها درج نمایید تا در اسرع وقت توسط کارشناسان متخصص مجموعه لامینگو به آن‌ها پاسخ داده شود.

شما می‌توانید با مراجعه به بلاگ لامینگو و مطالعه مقالات حقوقی منتشر شده در این سایت، در بسیاری از زمینه‌های حقوقی اطلاعات لازم را کسب نموده و به سؤالات خود پاسخ دهید.