مناقصه چیست و به چند نوع تقسیم می‌شود؟

سازمان‌ها و ادارات دولتی مانند تمام افراد و ادارات خصوصی نیازهایی دارند که بایستی درصدد تأمین آن‌ها باشند. از آنجا که این سازمان‌ها از بودجه عمومی استفاده می‌نمایند، به منظور تأمین کالاها و خدمات مورد نیاز خود بایستی تشریفات ویژه‌ای را رعایت نمایند. این امر از طریق برگزاری مناقصه دنبال می‌شود تا تأمین کالاها و خدمات مورد نیاز به عهده مناقصه‌گری قرار گیرد که کمترین قیمت را پیشنهاد داده است. مناقصه انواع گوناگونی داشته و برگزاری آن تشریفات ویژه‌ای را اقتضاء می‌نماید که در این گفتار قصد بررسی آن را داریم.

‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

مناقصه چیست؟

به موجب بند الف ماده 2 قانون برگزاری مناقصات مصوب 1383، مناقصه فرایندی است رقابتی برای تأمین کیفیت مورد نظر (طبق اسناد مناقصه) که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه‌گری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار می‌شود.

وفق این تعریف، سازمان یا اداره دولتی جهت تأمین کالاها یا خدمات مورد نیاز خود فراخوانی منتشر نموده و از افراد متقاضی که توانایی تأمین کالا یا خدمت مورد نیاز را دارند دعوت می‌نماید تا قیمت پیشنهادی خود را به منظور انجام این امر مطرح نمایند. در این رقابت، پیشنهاد هر یک از شرکت‌کنندگانی که کمترین قیمت را پیشنهاد نموده باشد پذیرفته شده و تأمین کالا یا خدمت مورد نیاز آن سازمان یا اداره دولتی را عهده‌دار خواهد شد.

طرفین مناقصه

برگزاری مناقصه مستلزم شرکت دو طرف در آن می‌باشد. شرکت‌کنندگان در مناقصه که قیمت‌های پیشنهادی خود را جهت انجام موضوع مورد مناقصه مطرح می‌نمایند، مناقصه‌گر نامیده می‌شوند. مناقصه‌گر می‌تواند شخص حقیقی یا حقوقی باشد.

برگزارکننده مناقصه، یعنی طرفی که نیاز به تأمین کالا یا خدمات مورد نیاز خود دارد مناقصه‌گزار نامیده می‌شود. کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی، مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری دولتی، شرکت‌های بیمه دولتی، مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، مؤسسات عمومی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، شورای نگهبان قانون اساسی و دستگاه‌هایی چون وزارت جهاد کشاورزی، شرکت ملی نفت ایران، سازمان بنادر و کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و غیره می‌توانند در مقام مناقصه‌گزار قرار گرفته و اقدام به برگزاری مناقصه نمایند.
‌

این مطلب را نیز بخوانید: نمونه قرارداد کارگزاری تامین کالا چیست و انعقاد آن چه اهمیت و ضرورتی دارد؟

انواع مناقصات از نظر تعداد مراحل بررسی

مناقصات از جهات گوناگون به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. یکی از جهات تقسیم‌بندی مناقصات، تقسیم‌بندی بر اساس مراحل بررسی مناقصه است. از این منظر مناقصه به دو نوع مختلف به شرح زیر تقسیم می‌گردد:
‌

1. مناقصه یک مرحله‌ای

مناقصه تک مرحله‌ای به سرعت و بدون نیاز به تشریفات خاصی برگزار شده و نهایتاً قرارداد مربوطه با مناقصه‌گری که پایین‌ترین قیمت را پیشنهاد داده باشد منعقد می‌گردد. مناقصه یک مرحله‌ای نیاز به ارزیابی پیشنهادها نداشته و تنها معیار پذیرش پیشنهاد، پایین بودن قیمت پیشنهادی است.

‌

2. مناقصه دو مرحله‌ای

مناقصه دو مرحله‌ای برخلاف مناقصه یک مرحله‌ای نیازمند ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها می‌باشد و صرف پایین‌تر بودن قیمت پیشنهادی جهت قبول آن کافی نیست. در این نوع از مناقصات، کمیته فنی بازرگانی تشکیل شده و به ارزیابی فنی بازرگانی پیشنهادها می‌پردازد. برنده مناقصه با توجه به نتیجه ارزیابی به عمل آمده، توسط کمیته فنی بازرگانی اعلام می‌گردد.

دریافت مشاوره حقوقی

کمیته فنی بازرگانی چیست؟

کمیته فنی بازرگانی هیأتی است که از حداقل سه عضو خبره فنی بازرگانی تشکیل می‌گردد. اعضای این هیأت توسط نهاد یا اداره مناقصه‌گزار تعیین می‌گردد. این هیأت موظف است مشخصات، استانداردها، کارایی، دوام و سایر ویژگی‌های فنی بازرگانی پیشنهادهای مناقصه‌گران را به منظور قبول بهترین پیشنهاد بررسی و ارزیابی نماید.

انواع مناقصات از نظر روش دعوت مناقصه‌گران

مناقصات را از جهت دیگری، یعنی روش دعوت مناقصه‌گران نیز می‌توان تقسیم‌بندی نمود. از این منظر، مناقصات به دو نوع به شرح زیر قابل تقسیم می‌باشند:
‌

1. مناقصه عمومی

در این نوع از مناقصه، هر شخص حقیقی یا حقوقی که قادر به تأمین کالا یا خدمت مورد نیاز باشد می‌تواند در آن شرکت نموده و قیمت پیشنهادی خود را مطرح نماید. فراخوان شرکت در این نوع از مناقصات از طریق آگهی عمومی به اطلاع مناقصه‌گران می‌رسد.
‌

2. مناقصه محدود

در این قسم از مناقصه تنها اشخاص محدودی که دارای شرایط خاصی باشند می‌توانند در آن شرکت نمایند. مناقصه‌گزار خود شرایط لازم را برای مناقصه‌گران تعیین نموده و فراخوان مناقصه را با ارسال دعوت‌نامه به اطلاع مناقصه‌گران صلاحیت‌دار می‌رساند.

کمیسیون مناقصه چیست؟

برگزاری مناقصه توسط هر یک از دستگاه‌های دولتی به عهده کمیسیون مناقصه قرار دارد. این کمیسیون از سه عضو به شرح زیر تشکیل می‌گردد که همه اعضا بایستی در جلسه حضور داشته و اظهارنظر نمایند:

1. رئیس دستگاه مناقصه‌گزار یا نماینده وی

2. ذیحساب یا بالاترین مقام مالی دستگاه مناقصه‌گزار حسب مورد

3. مسئول فنی دستگاه مناقصه‌گزار یا واحدی که مناقصه به درخواست وی برگزار می‌شود
‌

کانال تلگرام لامینگو

وظایف این کمیسیون چیست؟

وفق ماده 6 قانون برگزاری مناقصات، وظایف این کمیسیون عبارت است از:

1. تشکیل جلسات کمیسیون مناقصه در موعد مقرر در فراخوان

2. بررسی پیشنهادهای مناقصه‌گران از نظر کامل بودن مدارک و امضای آن‌ها و نیز خوانا بودن و غیرمشروط بودن پیشنهادهای قیمت (ارزیابی شکلی)

3. ارزیابی پیشنهادها و تعیین پیشنهادهای قابل قبول طبق شرایط و اسناد مناقصه

4. ارجاع بررسی فنی پیشنهادها به کمیته فنی بازرگانی در مناقصات دو مرحله‌ای

5. تعیین برندگان اول و دوم مناقصه

6. تنظیم صورتجلسات مناقصه

7. تصمیم‌گیری درباره تجدید یا لغو مناقصه

تفاوت مناقصه و مزایده

سازمان‌ها و ادارات دولتی جهت خرید یا فروش اموال مورد نیاز خود موظف به رعایت تشریفات خاصی می‌باشند. این تشریفات خاص در زمان خرید کالا یا خدمات مورد نیاز سازمان دولتی، مناقصه نامیده می‌شود. برگزاری این فرآیند به این دلیل است تا سازمان دولتی با کمترین قیمت، کالا یا خدمت مورد نیاز خود را تهیه نماید. در مقابل، زمانی که سازمان دولتی قصد فروش اموال خود را داشته باشد موظف است تا آن را به بالاترین قیمت ممکن به فروش برساند. تشریفاتی که به این منظور انجام می‌شود، مزایده نامیده می‌شود.
‌

جهت آشنایی بیشتر با مزایده الکترونیکی دولت می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: سامانه حراج الکترونیکی اموال تملیکی 1402 | مزایده الکترونیکی دولت

نتیجه‌گیری

سازمان‌ها و ادارات دولتی جهت تأمین کالاها یا خدمات مورد نیاز خود، اقدام به برگزاری تشریفات ویژه‌ای تحت عنوان مناقصه می‌نمایند. مناقصه فرآیندی رقابتی است که در آن هر یک از مناقصه‌گران قیمت پیشنهادی خود را جهت تأمین کالا یا خدمت مورد نظر مطرح می‌نماید. نهایتاً مناقصه‌گری که پایین‌ترین قیمت را پیشنهاد نموده باشد، برنده مناقصه اعلام شده و قرارداد مربوطه با وی منعقد می‌گردد. مناقصات به انواع گوناگونی از جمله مناقصه یک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای و مناقصه عمومی و محدود تقسیم می‌شوند.

در این گفتار تلاش شده است تا همه چیز درباره مناقصه و انواع آن توضیح داده شود. امید است پس از مطالعه این گفتار پاسخ پرسش‌های خود را یافته باشید. اما در صورتی‌که با هرگونه سؤالی در این خصوص مواجه شدید، می‌توانید پرسش خود را به منظور پاسخ‌دهی توسط کارشناسان متخصص مجموعه لامینگو در قسمت دیدگاه‌ها مطرح نمایید. به منظور بهره‌مندی از خدمات مشاوره‌ای مجموعه لامینگو و ارتباط با مشاورین حقوقی متخصص نیز می‌توانید به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نمایید.

در پایان، پیشنهاد می‌شود تا در صورت تمایل به افزایش دانش حقوقی خود و کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌های گوناگون حقوقی به بلاگ لامینگو مراجعه نموده و مطالب حقوقی منتشر شده در این سایت را مطالعه نمایید.