قرار موقوفی تعقیب چیست و در چه مواردی صادر می‌شود؟

در رسیدگی به پرونده‌های کیفری به فراخور موضوع ممکن است که مرجع قضایی اقدام به صدور قرارهای مختلفی از جمله قرار منع تعقیب، قرار تعلیق تعقیب، قرار جلب به دادرسی و غیره نماید. یکی از انواع قرارهایی که در شرایط ویژه مرجع قضایی اقدام به صدور آن می‌نماید قرار موقوفی تعقیب می‌باشد. قرار موقوفی تعقیب از جمله قرارهای شکلی است که به موجب آن پرونده کیفری مختومه اعلام شده و رسیدگی به آن خاتمه می‌یابد. این قرار در شرایط خاصی که ماده 13 آیین دادرسی کیفری بیان نموده است صادر می‌گردد. در این مقاله درصدد بررسی موارد صدور قرار موقوفی تعقیب و نحوه اعتراض به آن می‌باشیم.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

قرار موقوفی تعقیب چیست؟

همانگونه که پیش‌تر بیان شد، قرار موقوفی تعقیب از جمله قرارهای شکلی است که به موجب آن پرونده کیفری مختومه اعلام می‌گردد. در برخی از موارد چون فوت متهم، گذشت شاکی و غیره شرایطی پیش می‌آید که دیگر امکان رسیدگی به پرونده کیفری وجود ندارد. به همین دلیل، مرجع قضایی مربوطه اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب نموده و از این طریق پرونده فوق را مختومه اعلام می‌نماید. به موجب این قرار، پرونده مختومه اعلام شده، رسیدگی به آن و تعقیب متهم پایان می‌یابد.

موارد صدور قرار موقوفی تعقیب

به موجب ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری در هفت مورد به شرح زیر مرجع رسیدگی‌کننده موظف به صدور قرار موقوفی تعقیب می‌باشد:

1. فوت متهم یا محکوم‌علیه

طبیعتاً با فوت متهم یا محکوم‌علیه دیگر امکان رسیدگی به پرونده وجود نخواهد داشت. به همین دلیل، دادسرا یا دادگاه با صدور قرار موقوفی تعقیب در چنین مواردی پرونده را مختومه اعلام می‌نماید.

در صورت فوت محکوم‌علیه پس از صدور حکم قطعی نیز مجازات قابلیت اجرا نخواهد داشت. از این رو، قرار موقوفی اجرا صادر می‌گردد. تنها پرداخت دیه پس از فوت محکوم‌علیه ممکن می‌باشد. بدین صورت که مبلغ دیه از ماترک متوفی کسر شده و به مجنی‌علیه یا ولی دم پرداخت می‌گردد.
‌

به منظور کسب اطلاع از میزان دیه در سال 1402 می‌توانید به لینک زیر مراجعه فرمایید: جدول دیه سال 1402 | نرخ دیه انسان کامل و دیه اعضای بدن

2. گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرایم قابل گذشت

به طور کلی، جرایم بر دو نوع قابل گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم می‌شوند. جرایم قابل گذشت در قانون مجازات اسلامی احصاء شده‌اند. در هر یک از این جرایم قابل گذشت مثل جرایم تعزیری، حد قذف و غیره در صورتی که شاکی یا مدعی خصوصی گذشت خود را اعلام نماید، مرجع قضایی اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب می‌نماید.

3. شمول عفو

عفو عمومی تعقیب و دادرسی را در جرایم موجب تعزیر متوقف می‌نماید. بنابراین عفو عمومی تنها در جرایم تعزیری قابل تصور می‌باشد. در صورتی که متهم یا محکوم‌علیه تحت شمول عفو عمومی قرار گیرد، پرونده کیفری مختومه شده و مرجع رسیدگی‌کننده به آن اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب می‌نماید.

4. نسخ مجازات قانونی

در جریان تصویب قوانین ممکن است قانونی صادر شود که قانون پیشین را نسخ کرده و کنار بگذارد. در این راستا ممکن است مجازاتی که برای جرم ارتکابی در نظر گرفته شده به صورت کلی نسخ شده یا تخفیف یابد. در صورت نسخ مجازات قانونی در جریان دادرسی، قرار موقوفی تعقیب و در صورت نسخ مجازات قانونی پس از صدور حکم قطعی و قبل از اجرا، قرار موقوفی اجرا صادر می‌گردد.
‌

5. شمول مرور زمان در موارد پیش‌بینی شده در قانون

مرور زمان عبارت از این است که با گذشت مدت زمان مشخصی که قانونگذار تعیین نموده است، تعقیب و پیگیری پرونده متوقف شده و از این رو قرار موقوفی تعقیب صادر می‌گردد. در نظام حقوق کیفری کشور ما، مرور زمان به سه دسته مرور زمان شکایت، مرور زمان تعقیب و مرور زمان اجرای حکم تقسیم می‌گردد که هر یک مدت زمان خاصی را شامل شده و پس از گذشت آن مدت مرجع رسیدگی‌کننده اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب می‌نماید.
‌

دریافت مشاوره حقوقی

6. توبه متهم در موارد پیش‌بینی شده در قانون

قانون مجازات اسلامی در خصوص جرایم تعزیری درجه شش تا هشت مقرر داشته است که توبه متهم موجب اسقاط مجازات و صدور قرار موقوفی تعقیب گردد. در خصوص جرایم تعزیری درجه یک تا پنج توبه موجب از بین رفتن مجازات نمی‌شود، اما موجبات تخفیف در مجازات را فراهم می‌آورد. در جرایم مستوجب حد نیز جز در حد قذف و حد محاربه، توبه متهم قبل از اثبات جرم موجب سقوط حد و صدور قرار موقوفی تعقیب می‌گردد. شایان ذکر است که توبه متهم در جرایم مستوجب دیه، قصاص و حد قذف و حد محاربه تأثیری در سقوط مجازات نخواهد داشت.

7. اعتبار امر مختوم

چنانچه یک دعوای کیفری در دادگاه مطرح شده و مورد رسیدگی قرار گرفته باشد و نهایتا در خصوص آن دعوا یک حکم قطعی و نهایی صادر شده باشد، آن پرونده اعتبار امر مختوم را کسب می‌نماید. کسب اعتبار امر مختوم موجب می‌گردد تا در صورت طرح مجدد همان دعوای کیفری در مراجع قضایی، آن مرجع اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب نماید، چرا که امکان رسیدگی به یک دعوا برای دو یا چند بار وجود ندارد.

مرجع صادرکننده قرار موقوفی تعقیب

قرار موقوفی تعقیب از جمله قرارهایی است که ممکن است توسط دادسرا و یا دادگاه صادر گردد. بسته به اینکه موارد صدور قرار موقوفی تعقیب که پیش‌تر به صورت کامل ذکر شد، در کدام یک از مراحل رسیدگی و تعقیب اتفاق بیافتد، این قرار توسط دادسرا یا دادگاه صادر می‌گردد. چنانچه موارد صدور این قرار در مرحله تحقیقات مقدماتی اتفاق بیافتد، دادسرا اقدام به صدور قرار موقوفی تعقیب می‌نماید و اگر این موارد در فرایند دادرسی حاصل شوند، دادگاه کیفری قرار موقوفی تعقیب را صادر می‌نماید.
‌

اعتراض به قرار موقوفی تعقیب

قرار موقوفی تعقیب از جمله قرارهای قابل اعتراض محسوب می‌گردد. مهلت اعتراض به این قرار در صورتی که توسط دادسرا صادر شده باشد و صورتی که توسط دادگاه صادر شده باشد متفاوت می‌باشد. در صورت صدور این قرار توسط دادسرا، اشخاص مقیم ایران ده روز و افراد مقیم خارج از ایران یک ماه از تاریخ ابلاغ قرار، مهلت اعتراض نسبت به آن را خواهند داشت. در حالتی که این قرار توسط دادگاه صادر شده باشد، مهلت اعتراض برای اشخاص مقیم ایران بیست روز و برای اشخاص مقیم خارج از ایران دو ماه از تاریخ ابلاغ می‌باشد.

مرجع صالح جهت اعتراض به قرار موقوفی تعقیب نیز در هر یک از این شرایط متفاوت می‌باشد. در صورت صدور این قرار توسط دادسرا، اعتراض نسبت به آن بایستی در دادگاهی انجام شود که صلاحیت رسیدگی به پرونده را داشته است. اعتراض به قرار موقوفی تعقیب در صورت صدور توسط دادگاه نیز در مهلت مشخص نزد دادگاه تجدیدنظر بایستی انجام شود.

کانال تلگرام لامینگو

تفاوت قرار موقوفی تعقیب و قرار منع تعقیب

قرار موقوفی تعقیب و قرار منع تعقیب در بسیاری از موارد مشابه یکدیگر فرض می‌شوند، زیرا هر دو موجب مختومه اعلام شدن پرونده می‌شوند. این در حالی است که هر یک از این قرارها ماهیتی متفاوت دارد و نبایستی مشابه یکدیگر فرض شوند. قرار موقوفی تعقیب در مواردی صادر می‌شود که دادرس علم به مجرم بودن فرد متهم دارد، اما حصول برخی از شرایط که بیان شد موجب می‌گردد تا این قرار صادر شده و پرونده مختومه گردد. اما قرار منع تعقیب در شرایطی صادر می‌شود که یا عمل ارتکابی فرد متهم جرم نبوده و یا ادله‌ای جهت انتساب جرم به وی وجود نداشته باشد.

علاوه بر این، مرجع صادرکننده این قرارها نیز متفاوت می‌باشد. قرار موقوفی تعقیب حسب مورد توسط دادگاه یا دادسرا صادر می‌گردد. در حالی که قرار منع تعقیب تنها توسط دادسرا صادر می‌شود.
‌

جهت آشنایی بیشتر با قرار منع تعقیب و موارد صدور آن می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: قرار منع تعقیب چیست؟

کلام پایانی

در نتیجه، قرار موقوفی تعقیب یک قرار شکلی می‌باشد که در صورت حصول یکی از شرایط مندرج در ماده 13 قانون آیین دادرسی کیفری توسط دادسرا یا دادگاه صادر می‌گردد. به موجب این قرار، پرونده از روال دادرسی خارج شده و مختومه اعلام می‌گردد. البته این امر به معنای برائت و بی‌گناهی متهم نمی‌باشد، بلکه حصول شرایطی چون فوت متهم، گذشت شاکی، شمول مرور زمان و غیره موجب شده است تا پرونده مختومه اعلام گردد.

در این گفتار کوشش شده است تا قرار موقوفی تعقیب و موارد صدور آن به تفصیل برای شما مخاطبان گرامی توضیح داده شود. چنانچه پس از مطالعه این گفتار با هرگونه سؤال یا ابهامی در این خصوص مواجه شدید، می‌توانید با درج پرسش خود در قسمت دیدگاه‌ها در انتظار پاسخ‌دهی به این پرسش‌ها توسط کارشناسان متخصص مجموعه لامینگو باشید. در صورت نیاز به دریافت مشاوره تخصصی در این خصوص نیز می‌توانید به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نموده و از خدمات مشاوره‌ای مجموعه لامینگو بهره‌مند شوید. در پایان، پیشنهاد می‌شود به بلاگ لامینگو مراجعه نموده و با مطالعه مطالب حقوقی مختلف منتشر شده در این سایت، دانش حقوقی خود را افزایش دهید.