راه‌های مقابله با سوء استفاده از مدارک گم شده چیست؟

گم شدن مدارک، یکی از پرچالش‌ترین و پردردسرترین اتفاقاتی است که ممکن است برای هر شخصی اتفاق افتد. اقدامات اداری برای أخذ دوباره مدارک از سویی و سوء استفاده از مدارک گم شده از سوی دیگر از جمله مشکلات و دردسرهای سرقت و مفقود شدن مدارک است. صاحبان مدارکی که مفقود شده است، برای دریافت مدارک المثنی باید به ادارات مربوطه مراجعه کنند و با طی کردن پروسه‌ای زمان‌بر، مدارک خود را مجدداً دریافت نمایند. سرقت و گم شدن مدارک گاهی ممکن است عواقب زیان‌باری برای اشخاص به دنبال داشته باشد. مدارک هویتی اشخاص شامل مواردی مانند شناسنامه، کارت ملی، گواهینامه و غیره می‌شود. نکته‌ای که وجود دارد این است که مهم‌تر از زمان‌بر بودن أخذ مدارک المثنی، دردسر اصلی جرایمی است که اشخاصی با مدارک دیگران مرتکب آن می‌شوند.

این موضوع تا اندازه‌ای حائز اهمیت است که قانونگذار در قانون مجازات اسلامی، سوء استفاده از مدارک هویتی دیگران را جرم‌انگاری و برای آن مجازاتی تعیین کرده است. در همین راستا در این نوشتار قصد داریم تا به بررسی جرم سوء استفاده از مدارک هویتی دیگران و راه‌های مقابله با سوء استفاده از مدارک گم شده بپردازیم و راهکارهایی را در این زمینه بیان کنیم. آشنایی با تعریف دقیق این جرم و مجازات آن به شما کمک می‌کند تا اگر در معرض این جرم قرار گرفتید بتوانید شکواییه قانونی را در این زمینه تنظیم کرده و از مرتکب جرم شکایت کنید. اگر پس از مطالعه این مقاله همچنان قصد دریافت اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید می‌توانید با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در ارتباط باشید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

جرم سوء استفاده از مدارک هویتی دیگران چگونه جرمی است؟

هر شخصی در ایران مدارکی دارد که تحت عنوان مدارک هویتی شناخته می‌شود و اعمال قانونی و حقوقی در کشور از طریق این مدارک انجام می‌شود. مهم‌ترین مدرک هویتی در ایران، شناسنامه است که هر شخصی از بدو تولد باید دارای این مدرک شناسایی باشد. در بسیاری از موارد اگر شخص، مدرک شناسایی و هویتی با خود به همراه نداشته باشد نمی‌تواند خدمات مورد نظر را دریافت کند. برای مثال زمانی که شما قصد سوار شدن به هواپیما را دارید باید برای دریافت بلیط، کارت ملی خود را ارائه نمایید. به همین دلیل نگهداری مدارک هویتی و حفظ این مدارک از سرقت امری بسیار مهم و حیاتی و یکی از راهکارهای جلوگیری از سوء استفاده از مدارک گم شده است.

حال اگر شخصی از مدارک دیگران استفاده سوء نماید، در این صورت این شخص مرتکب جرم شده است. برای مثال اگر یک نفر با استفاده از کارت ملی دیگری اقدام به خرید و فروش و معامله نماید، در این صورت این شخص مرتکب جرم شده است. به صورت کلی، هر زمان شخصی به جای استفاده از مدارک هویتی خود اقدام به استفاده از مدارک هویتی دیگران نماید، در این صورت این شخص مرتکب جرم شده است. جرم سوء استفاده از مدارک سرقت شده در واقع همان جرم جعل هویت با استفاده از مدارک هویتی دیگران است.
‌

ارکان جرم سوء استفاده از مدارک گم شده هویتی دیگران چیست؟

هر جرمی که اتفاق می‌افتد ارکانی دارد که اگر این ارکان محقق نشود، جرمی هم وقوع نیافته است. این ارکان در تمامی جرایم مشترک بوده و عبارت است از رکن مادی، رکن معنوی و رکن قانونی. به‌عبارت دیگر تنها زمانی می‌توانیم بگوییم جرمی اتفاق افتاده است که عمل مجرمانه مزبور، دارای سه رکن قانونی، مادی و معنوی باشد. جرم سوء استفاده از مدارک سرقت شده نیز از این قاعده مستثنی نبوده و برای تحقق این جرم، باید ارکان آن وجود داشته باشد. در ادامه به بررسی ارکان تحقق جرم سوء استفاده از مدارک مفقود شده خواهیم پرداخت.

1. رکن قانونی

رکن قانونی تحقق جرم به این معنا است که عمل ارتکابی تنها زمانی مجرمانه تلقی می‌شود که در قانون جرم‌انگاری شده باشد. به‌عبارت دیگر تنها زمانی می‌توان افراد را به دلیل ارتکاب فعل یا ترک فعل، مجازات کرد که قانون آن فعل یا ترک فعل را مجرمانه دانسته و برای آن مجازات در نظر گرفته باشد. در ارتباط با رکن قانونی جرم سوء استفاده از مدارک گم شده، قانونگذار در قانون تخلفات، جرائم و مجازات‌های مربوط به اسناد سجلی و شناسنامه این عمل را جرم‌انگاری نموده و برای آن مجازات در نظر گرفته است.

2. رکن مادی

عنصر مادی هر جرم، رفتار مادی یا فیزیکی می‌باشد که شخص برای ارتکاب جرم باید آن را انجام دهد و در صورتی‌که این عمل انجام نشود، جرم مزبور محقق نمی‌گردد. در همین راستا عنصر مادی جرم سوء استفاده از مدارک گم شده این است که شخصی که مدارک را سرقت کرده و یا قصد سوء استفاده از مدارک مفقودی دیگران دارد باید عملی را مرتکب شود که مصداق  سوء استفاده از مدارک هویتی دیگران است. در نتیجه اگر شخصی مدارک هویتی دیگری را سرقت کرده اما از این مدارک استفاده نکند، تنها مرتکب جرم سرقت شده است.

این مطلب را نیز بخوانید: مشاوره حقوقی ابطال شناسنامه + جرم داشتن شناسنامه اضافی

3. رکن معنوی

همانطور که پیش از این بیان شد، برای تحقق جرم سوء استفاده از مدارک هویتی دیگران وجود ارکانی لازم است. یکی دیگر از عناصر تشکیل‌دهنده جرم، عنصر معنوی است. عنصر معنوی جرم به این معنا است که شخصی که اقدام به ارتکاب جرم می‌کند باید قصد ارتکاب این جرم را داشته باشد. جرم سوء استفاده از مدارک هویتی دیگران نیز زمانی محقق می‌شود که مرتکب جرم قصد انجام این عمل مجرمانه را داشته باشد.

دریافت مشاوره حقوقی

مجازات سوء استفاده از مدارک گم شده دیگران چیست؟

حال اگر این مدارک هویتی مفقود یا سرقت شود ممکن است افرادی سودجو از این مدارک سوء استفاده نمایند و به همین دلیل لازم است تاراهکارهای سوء استفاده از مدارک گم‌شده را بدانید. سو استفاده از مدارک هویتی دیگران، تبعات زیانباری دارد و به همین دلیل قانونگذار هر عملی را که مصداق این جرم باشد، جرم‌انگاری نموده است و برای آن مجازات تعیین کرده است. در همین زمینه قانونی وجود دارد که به صورت مشخص به جرایم مربوط به اسناد سجلی و مدارک شناسایی پرداخته است. در ادامه به بررسی مجازات سوء استفاده از مدارک گم شده در قانون مزبور خواهیم پرداخت.

ماده ۲ قانون مزبور، در ارتباط با سو استفاده از مدارک هویتی دیگران اینگونه مقرر کرده است که «اشخاص زیر به حبس از ۹۱ روز تا یک سال و یا به پرداخت جزای نقدی از ۲۰۰۰۰۰ ریال تا ۱۰۰۰۰۰۰ ریال و یا به هر دو مجازات محکوم می‌شوند:

الف. اشخاصی که در اعلام ولادت و یا وفات یا هویت بر خلاف واقع اظهاری نمایند.

ب. اشخاصی که عالماً عامداً پس از رسیدن به سن 18 سال تمام از شناسنامه مکرر استفاده نموده یا به دریافت شناسنامه مکرر برای خود یا‌مولی‌علیه و یا به دریافت شناسنامه موهوم مبادرت کنند و یا از شناسنامه دیگری خواه صاحب آن زنده یا مرده
باشد به نام هویت خود استفاده نمایند. افرادی که شناسنامه خود را در اختیار استفاده‌کنندگان فوق قرار دهند به همان مجازات محکوم خواهند شد.

ج. ماما یا پزشکی که در مورد ولادت یا وفات گواهی خلاف واقع صادر کند.

د. اشخاصی که در مورد ولادت یا وفات شهادت دروغ بدهند و شهادت آنان در تنظیم دفتر ثبت کل وقایع و یا وفات موثر واقع شود.

تبصره: در کلیه موارد مذکور در فوق، مرتکب در صورت تکرار به حداکثر مجازات مقرر محکوم خواهد شد».
‌‌

‌

راهکارهای مقابله با سوء استفاده از مدارک گم شده چیست؟

یکی از پرونده‌هایی که وکلا و قضات بسیار در دادگاه‌ها و دادسراها با آن مواجه می‌شوند، سوءاستفاده از مدارک گم‌شده است. این جرایم توسط اشخاص سودجو اما با نام و عنوان دیگران انجام می‌شود و به همین دلیل، بسیار دشوار است که صاحب اصلی مدرک بتواند بی‌گناهی خود را اثبات کند. با توجه به این توضیحات ممکن است از خود بپرسید راهکار مقابله با این افراد سودجو چیست؟ دراین بخش از مطلب قصد داریم به این سوال پاسخ دهیم تا شما بدانید که اگر مدارک شما سرقت یا مفقود شد، باید چه کاری انجام دهید.
‌

مراجعه به پلیس 110

اولین کاری که باید برای جلوگیری از سو استفاده از مدارک سرقتی انجام دهید این است که در اسرع وقت با پلیس 110 تماس گرفته و اعلام سرقت و یا مفقودی نمایید. پس از اینکه سرقت یا مفقودی مدارک را به پلیس اطلاع دادید، شما باید اقدامات لازم برای پیدا کردن مدارک خود را انجام دهید. گاهی پیش می‌آید سارق پس از برداشت اشیای قیمتی از داخل کیف و یا برداشت وجوه نقد از داخل کیف پول، مدارک را باز می‌گرداند.

در همین راستا اداره پست سامانه‌ای طراحی کرده است که شما می‌توانید با ورود به این سامانه، از مدارک مفقودی خود استعلام گرفته و بررسی کنید که آیا مدارک شما یافت شده است یا خیر. نکته مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که شما تنها تا 6 ماه زمان دارید که برای یافتن مدارک خود به اداره پست مراجعه کنید و مدارک تنها تا 6 ماه در این اداره باقی خواهد ماند.
‌

اقدام برای دریافت مدارک المثنی

اقدام بعدی برای جلوگیری از سوء استفاده از مدارک گم شده این است که برای دریافت مدرک المثنی اقدام نمایید. شاید با خود تصور کنید که اعلام مفقودی مدارک، راه‌حل مناسبی برای جلوگیری از استفاده سوء است، اما باید بدانید که گزینه‌ای برای اعلام مفقودی در حال حاضر در سامانه ثبت احوال پیش‌بینی نشده است. در نتیجه، بهتر است در اسرع وقت به اداره ثبت احوال نزدیک به خود مراجعه کرده و درخواست صدور مدارک المثنی را صادر نمایید. زمانی که این خواسته شما ثبت شود، مدارک قبلی به عنوان مدرک مفقودی شناخته خواهد شد و مانع سوء استفاده از مدارک گم‌شده می‌شود.
‌

کانال تلگرام لامینگو
‌‌

نتیجه‌گیری نوشتار سوء استفاده از مدارک گم شده

در این نوشتار در ارتباط با این موضوع صحبت کردیم که اگر اشخاص با استفاده از مدارک هویتی دیگران اقدام به جعل هویت نمایند، مرتکب جرم شده‌اند. این مدارک غالباً مدارک سرقتی و مفقودی دگران است. گم شدن مدارک به‌خصوص با توجه به افزایش آمار سرقت در جامعه، بسیار گسترش یافته است و در نتیجه، ممکن است اشخص زیادی از این طریق مدارک خود را از دست بدهند. در همین راستا یکی از بزرگترین مشکلاتی که اشخاص با آن مواجه هستند، تبعات مفقود شدن مدارک است. یکی از این تبعات، زمان‌بر بودن مراحل دریافت مدارک المثنی است که نیاز به زمان و انرژی زیادی دارد. اما از این موضوع مهم‌تر، جرایمی است که ممکن است به دنبال این موضوع به وقوع یابد چرا که اگر مدارک به دست اشخاص سودجو بیفتد، ممکن است این افراد مرتکب جرم سوء استفاده از مدارک گم شده بشوند.

به همین دلیل لازم است تا اگر مدارک شما مفقود شده است، در اولین فرصت سرقت و یا مفقودی را به اطلاع پلیس 110 رسانده و سپس با مراجعه به اداره ثبت احوال، درخواست مدارک المثنی را داشته باشید. شما با ثبت درخواست دریافت مدارک المثنی، به صورت ضمنی اعلام مفقودی مدارک نیز کرده‌اید. این موارد، مهم‌ترین راهکارهای جلوگیری از سوء استفاده از مدارک هویتی مفقودی می‌باشد.

مشاوره حقوقی مورد نیاز را از لامینگو بخواهید!

چنانچه مدارک خود را گم کرده و نگران این هستید که دیگران از مدارک مفقودی شما سوء استفاده نمایند، در این صورت پیشنهاد می‌شود با مراجعه به مشاوران حقوقی، از اقدامات حقوقی‌ای که باید انجام دهید، مطلع شوید. شما می‌توانید با دریافت مشاوره حقوقی لازم، از تبعات زیان‌بار گم شدن مدارک خود جلوگیری نمایید. در همین راستا، شما می‌توانید با مراجعه به مشاوران حقوقی لامینگو، مشاوره حقوقی مورد نیاز را به صورت حضوری، تلفنی و یا آنلاین دریافت کتید. تیم حقوقی لامینگو، متشکل از متخصص‌ترین وکلا و حقوقدانان است که خدمات مختلف حقوقی را به شما ارائه خواهند کرد.

اگر قصد دارید تا سایر محتواهای حقوقی با موضوعات مختلف را مطالعه کرده و اطلاعات خود در این زمینه را افزایش دهید، پیشنهاد می‌شود وارد بلاگ حقوقی لامینگو شوید و سایر مطالب این بلاگ را نیز مطالعه کنید. در بلاگ حقوقی لامینگو شما می‌توانید سایر موضوعات مرتبط با نوشتار مزبور را نیز مطالعه کرده و اطلاعات لازم را کسب نمایید. شما می‌توانید پس از مطالعه هر مطلب، نظرات و انتقادات خود را با ما به اشتراک گذاشته و از این طریق، به بهبود کیفیت مطالب کمک کنید. در پایان پیشنهاد می‌شود چنانچه پرسش یا ابهامی در ارتباط با این مطلب در ذهن دارید، سؤال خود را برای ما بنویسید تا همکاران ما به آن پاسخ دهند. لامینگو را به دوستان و اطرافیان خود نیز معرفی کنید و برای کسب جدیدترین اطلاعات حقوقی، ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال نمایید.