تفاوت‌های عقد نکاح دائم و موقت چیست؟

مطابق قوانین موضوعه کشور ما و شرع مقدس اسلام، عقد نکاح می‌تواند به دو شکل دائم و موقت میان زوجین جاری گردد. وجه اشتراک این دو عقد، ایجاد محرمیت و علقه زوجیت می‌باشد. اما از سایر جنبه‌ها همچون نحوه انعقاد و خاتمه عقد نکاح، مهریه زوجه، نفقه زوجه، ارث زوجین و غیره تفاوت‌های بسیاری با یکدیگر دارند. از این رو، ضروری است که افراد با تفاوت‌های عقد نکاح دائم و موقت آشنایی کامل داشته باشند.

‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

نحوه انعقاد عقد نکاح دائم و موقت

هر زن و مردی که ممنوعیتی جهت نکاح آنان وجود نداشته باشد می‌توانند به واسطه انعقاد عقد نکاح، زن و شوهر و محرم یکدیگر شوند. عقد نکاح می‌تواند به دو شکل دائم و موقت میان زن و مرد منعقد گردد.

تفاوت اصلی این دو شکل از ازدواج در لزوم تعیین مدت در نکاح موقت می‌باشد. عقد نکاح موقت تنها برای مدت معینی که از پیش تعیین می‌گردد میان زن و مرد زوجیت ایجاد می‌نماید. پس از پایان این مدت، زوجیت خود به خود منتفی می‌گردد. مدت در عقد نکاح موقت می‌تواند از چند دقیقه تا چندین سال باشد. این مدت بایستی پیش از انعقاد عقد، معین و معلوم شده باشد در غیر این صورت عقد نکاح موقت باطل خواهد بود. این در حالی است که عقد نکاح دائم محدود به زمان معینی نبوده و جز به واسطه طلاق، فسخ یا فوت یکی از زوجین خاتمه نمی‌یابد.
‌

تفاوت ازدواج موقت با دائم از حیث تعیین مهریه

هر چیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد می‌تواند به عنوان مهریه زوجه در نظر گرفته شود. جهت تعیین میزان مهریه، هیچ حداقل و حداکثری وجود ندارد. مهریه ممکن است یک شاخه گل، چندین سکه بهار آزادی، یک مال غیرمنقول یا هر چیز دیگری باشد.

تعیین مهریه در عقد نکاح موقت شرط اساسی جهت صحت این عقد می‌باشد؛ چرا که عدم تعیین مهریه در ازدواج موقت موجب بطلان عقد خواهد شد. در حالی که در عقد نکاح دائم، عدم تعیین مهریه خللی به صحت عقد وارد نخواهد آورد و عقد نکاح دائم بدون تعیین مهریه صحیح خواهد بود.
‌

جهت آشنایی با تفاوت مطالبه مهریه از طریق دادگاه و اجرای ثبت می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه چه تفاوتی دارد؟

 تفاوت ازدواج موقت با دائم از نظر ثبت ازدواج

با توجه به اینکه شناسنامه افراد بیانگر اطلاعاتی مهم در خصوص هویت آنان می‌باشد، بایستی هرگونه اطلاعات مهمی چون ازدواج، طلاق و تولد فرزند در شناسنامه افراد درج گردد. از این رو، قانونگذار ثبت ازدواج دائم در دفاتر ثبت ازدواج را ضروری دانسته و برای فردی که بدون ثبت، عقد نکاح دائم منعقد نموده باشد مجازات در نظر گرفته است. بر خلاف عقد نکاح دائم، ثبت ازدواج موقت الزام قانونی ندارد. ثبت عقد نکاح موقت تنها در سه صورت به شرح زیر الزامی می‌باشد:

1. باردار شدن زوجه

2. توافق زوجین

3. شرط ضمن عقد

در صورتی که مردی اقدام به ثبت ازدواج موقت در هر یک از شرایط فوق یا عقد نکاح دائم ننماید، علاوه بر الزام به ثبت واقعه، به پرداخت جزای نقدی درجه پنج یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم خواهد شد.

نفقه زوجه در عقد نکاح دائم و موقت

نفقه از جمله آثاری است که عقد نکاح به دنبال دارد. نفقه عبارت است از کلیه نیازهای متعارف زوجه چون مسکن، خوراک، پوشاک و غیره. زوج موظف است در قبال تمکین زوجه به وی نفقه پرداخته نموده و نیازهای وی را تأمین نماید. الزام زوج به پرداخت نفقه تنها در خصوص عقد نکاح دائم وجود دارد. این تکلیفی است که قانون و شرع بر عهده شوهر قرار داده است. این الزام در عقد نکاح موقت وجود ندارد. در این شکل از ازدواج نه حقی برای زن مبنی بر دریافت نفقه و نه تکلیفی برای مرد مبنی بر پرداخت آن در نظر گرفته نشده است. اما در صورتی که پرداخت نفقه بین زوجین شرط شده باشد یا اینکه عقد مبنی بر آن واقع شده باشد، شوهر موظف به پرداخت نفقه زوجه خواهد بود.
‌

به منظور آشنایی بیشتر با نفقه زوجه و میزان آن می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: نفقه زن در سال 1402 چه میزان است؟ | عوامل مؤثر در تعیین مزان نفقه

تفاوت ازدواج موقت با دائم از نظر رابطه توارث

برقراری رابطه توارث میان زوجین از جمله آثاری است که عقد نکاح به دنبال دارد. بدین معنی که اگر در طول دوران زوجیت هر یک از زوجین فوت نماید، زوج یا زوجه‌ای که در قید حیات است از اموال همسر متوفایش ارث خواهد برد. این ویژگی اختصاص به رابطه زوجیت دائم دارد؛ چرا که قانونگذار در بیان قوانین و مقررات ارث، تنها زوج یا زوجه‌ای را که با متوفا عقد نکاح دائم منعقد نموده باشد در زمره وراث محسوب نموده است.

با توجه به آمره بودن قوانین و مقررات حوزه ارث، نمی‌توان زوج یا زوجه موقتی را جزو وراث محسوب نموده و سهم‌الارثی برای وی در نظر گرفت. حتی در نظر گرفتن شرط توارث ضمن عقد نکاح موقت نیز باطل خواهد بود. زوج یا زوجه موقتی تنها به واسطه وصیت می‌تواند از اموال همسر متوفایش سهمی داشته باشد.
‌

جهت آشنایی با نحوه تقسیم ارث مطابق قانون می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: نحوه تقسیم ارث بر اساس قانون | سهم ارث فرزندان | سهم ارث همسر

جدایی زوجین در عقد نکاح دائم و موقت

مسئله جدایی زوجین و خاتمه رابطه زوجیت از جمله مسائل مهم و از تفاوت‌های عقد نکاح دائم و موقت می‌باشد. قانونگذار چندین روش جهت خاتمه بخشیدن به رابطه زوجیت در نظر گرفته است. برخی از این طرق، اختصاص به عقد نکاح دائم و برخی اختصاص به عقد نکاح موقت دارند. برخی نیز مشترک بین هر دو نوع ازدواج می‌باشد. طرق خاتمه رابطه زوجیت به شرح زیر می‌باشد:

1. فوت هر یک از زوجین: با فوت هر یک از زوجین، رابطه زوجیت میان آنان خاتمه می‌یابد. در این خصوص تفاوتی بین عقد نکاح دائم و موقت وجود ندارد.

2. فسخ نکاح: وجود عیوب و مواردی خاص در هر یک از زوجین برای دیگری حق فسخ نسبت به عقد نکاح را ایجاد می‌نماید. با فسخ نکاح، رابطه زوجیت پایان می‌یابد. این مسئله در خصوص عقد نکاح دائم و موقت مشترک می‌باشد.

3. طلاق: طلاق نوعی ایقاع تشریفاتی جهت خاتمه بخشیدن به رابطه زوجیت است که انجام آن تشریفات خاصی را به دنبال دارد. طلاق اختصاص به عقد نکاح دائم داشته و در عقد نکاح موقت موضوعیتی نخواهد داشت.

4. انقضای مدت: انقضای مدت، روش اختصاصی جدایی زوجین در ازدواج موقت است. با توجه به آن که تعیین مدت از ارکان اساسی انعقاد عقد نکاح موقت است، با انقضای این مدت رابطه زوجیت نیز خود به خود خاتمه می‌یابد.

5. بذل مدت: بذل مدت نیز از روش‌های اختصاصی جدایی زوجین در ازدواج موقت است. در نکاح موقت شوهر می‌تواند پیش از پایان مدت معین زوجیت، این مدت را به زوجه بخشیده و به رابطه زوجیت خاتمه دهد.
‌

تفاوت ازدواج موقت و دائم در عده زوجه

زمانی که رابطه زوجیت به هر دلیلی خاتمه می‌یابد، زوجه موظف است مدتی را تحت عنوان عده سپری نماید تا پس از گذشت آن مدت بتواند مجدداً ازدواج نماید. ازدواج زن در مدت عده صحیح نخواهد بود.

مدت زمان عده زوجه در ازدواج دائم و موقت متفاوت می‌باشد. چنانچه ازدواج دائم به واسطه طلاق یا فسخ نکاح خاتمه یابد، عده زوجه سه طُهر است. اگر زوجه در سن عادت ماهانه بوده اما عادت نشود، مدت عده وی سه ماه خواهد بود. در ازدواج موقت مدت عده زوجه کوتاه‌تر خواهد بود. اگر ازدواج موقت به واسطه فسخ، انقضای مدت یا بذل مدت خاتمه یابد، عده زوجه دو طُهر خواهد بود. در همین وضعیت، اگر زوجه علی‌رغم آن که در سن عادت ماهانه است، عادت نشود مدت عده وی چهل و پنج روز خواهد بود.

با وجود تفاوت‌هایی که درباره مدت عده در عقد نکاح دائم و موقت بیان شده، اگر زوج فوت نموده باشد، زوجه موظف است به مدت چهار ماه و ده روز عده وفات نگه دارد. در این خصوص تفاوتی بین نکاح دائم و موقت وجود ندارد. همچنین زوجه باردار نیز چه در ازدواج دائم و چه موقت، بایستی تا زمان وضع حمل عده نگه دارد.

کانال تلگرام لامینگو

کلام پایانی

عقد نکاح دائم و موقت دو شکل شرعی و قانونی ازدواج است که در قوانین موضوعه کشور ما به رسمیت شناخته شده و قوانین و مقررات آن‌ها بیان شده است. آشنایی با تفاوت‌های عقد نکاح دائم و موقت اهمیت بسیاری دارد. چرا که تنها ویژگی مشترک عقد نکاح دائم و موقت، ایجاد محرمیت و رابطه زوجیت است. این دو شکل از ازدواج در موارد بسیاری چون مهریه، نفقه، ارث، ثبت ازدواج و جدایی زوجین متفاوت از یکدیگر می‌باشند. تمامی این موارد به تفصیل در این گفتار توضیح داده شده است.

امیدواریم با مطالعه این گفتار با کلیه تفاوت‌های عقد نکاح دائم و موقت آشنا شده باشید. در صورت وجود هرگونه ابهام یا سؤالی می‌توانید پرسش خود را در قسمت دیدگاه‌ها مطرح نمایید تا توسط کارشناسان متخصص مجموعه لامینگو در اسرع وقت پاسخ داده شوند. همچنین، می‌توانید جهت استفاده از خدمات مشاوره‌ای مجموعه لامینگو به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نموده و با مشاورین متخصص این مجموعه مشورت نمایید. در صورت علاقه به افزایش دانش و اطلاعات حقوقی خود می‌توانید به بلاگ لامینگو مراجعه کرده و مطالب حقوقی گوناگونی را که در این سایت منتشر شده است مطالعه نمایید.