اراضی ملی چیست؟ | شیوه‌های تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی

اگر بخواهیم در یک تعریف کوتاه اراضی ملی را تعریف کنیم باید گفت که اراضی ملی زمین‌هایی هستند که متعلق به سازمان منابع طبیعی، سازمان محیط زیست و دولت است و اشخاص خصوصی حق تصرف و بهره‌برداری از این اراضی را نخواهند داشت. اراضی ملی ممکن است داخل شهر یا خارج از شهر باشند. در ارتباط با اراضی ملی، نکته بسیار مهم، تشخیص اراضی ملی از  عادی است. این تشخیص یعنی تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی تنها به‌وسیله کمیسیون ماده 56 منابع طبیعی امکان‌پذیر است. کمیسیون معیارهایی برای تشخیص این اراضی دارد که باید بر اساس همان عمل شود. در این نوشتار قصد داریم به بررسی معیارهای تشخیص اراضی ملی از عادی و فرق منابع ملی با منابع طبیعی طبیعی بپردازیم. بنابراین اگر قصد کسب اطلاعات در این زمینه را دارید پیشنهاد می‌شود این مطلب را تا انتها ماطلعه کنید و سؤالات خود را با ما به اشتراک بگذارید.

اراضی ملی چگونه زمین‌هایی هستند؟

اراضی ملی زمین‌هایی را شامل می‌شود که در اختیار دولت و سازمان‌های دولتی است. مطابق با این تعریف، می‌توان نتیجه گرفت که اشخاص خصوصی حق بهره‌برداری از این اراضی را نداشته و استفاده از این زمین‌ها به‌طور کلی در اختیار دولت است. بر اساس قانون، تشخیص زمین‌های ملی از زمین‌های عادی بسیار مهم است زیرا زمین‌های ملی جزو دارایی و ثروت دولت است و در حاکمیت دولت قرار دارند. اراضی ملی ممکن است در داخل شهر و یا در خارج از شهر باشد و اگر اراضی ملی خارج از شهر باشند تحت اداره سازمان منابع طبیعی و اگر اراضی ملی داخل شهر باشند تحت اداره سازمان مسکن و شهرسازی است.

همانطور که گفته شد، هیچ شخص حقیقی و حقوقی حق تصرف در این اراضی را ندارد و در نتیجه دولت باید با تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی، سازوکارهایی پیش‌بینی نماید که از مداخله و بهره‌برداری افراد سودجود در این زمین‌ها پیش‌گیری نماید. البته باید دقت داشت که تشخیص این اراضی کار آسانی نبوده و اگر این تشخیص به اشتباه انجام شود، ممکن است مخل حق اشخاص عادی در زمین‌های عادی باشد، زیرا اشخاص عادی می‌توانند مالک اراضی عادی بوده و در این اراضی دارای حق باشند. برای مثال زمین‌های کشاورزی بخشی از اراضی عادی هستند که اشخاص حق دخل و تصرف در این اراضی را دارا می‌باشند. حال که با تعریف دقیق اراضی ملی آشنا شدید، لازم است تا در بخش بعد از این مطلب به بیان معیار تشخیص زمین‌های ملی از عادی بپردازیم.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی چگونه است؟

به صورت کلی 12 معیار برای تشخیص زمین ملی از زمین عادی وجود دارد. این 12 مورد معیارهای مطلق بوده و در نتیجه نمی‌توان این موارد را به موارد دیگری تسری داد. در میان معیارهای تشخیص اراضی ملی، مهم‌ترین معیار، احیای زمین است. در همین راستا باید بدانید چنانچه زمینی سابقه احیا داشته باشد می‌توان نتیجه گرفت که این زمین، یک زمین عادی است. دلیل این امر نیز این است که اراضی ملی، نباید دارای سابقه احیا باشند. با این وجود، معیارهای دیگری نیز در این زمینه وجود دارد که اگر یکی از موارد ثابت شود در نتیجه آن زمین دیگر بخشی از اراضی ملی نخواهد بود. این معیارها به شرح زیر می‌باشند.

معیارهای تشخیض اراضی ملی از اراضی عادی

1. ثابت شود که در زمین مورد نظر کشاورزی و یا باغبانی صورت گرفته است.

2. زمین در محدوده روستا و یا در مجاورت چاه آب، قنات و یا رودخانه قرار داشته باشد.

3. زمین دارای شیب زیادی نباشد؛ زمین‌های دارای شیب تند و زیاد برای کشاورزی مناسب نیستند و از این رو جزء اراضی ملی‌شده محسوب خواهند شد.

4. هرگونه دستکاری و دخالت دست انسان و انجام فعالیت‌های ساخت و ساز در زمین مورد نظر مطرح گردد، آن زمین دیگر یک زمین ملی نیست. وجود طویله، خرمنگاه، خانه باغ و … در زمین نشان‌دهنده تصرف آن می‌باشد.

5. ثابت گردد که زمین مورد نظر قابل کشت است و امکان آبیاری آن وجود دارد.

6. اگر زمین به صورت کرت‌بندی و تقسیم‌بندی شده باشد، می‌تواند به‌عنوان دلیلی مبنی بر احیای آن شناخته شود.

7. در صورتی‌که در زمین مورد نظر در طی سالیان متوالی درختان میوه وجود داشته باشد.

8. وجود جوی‌های قدیمی و جدید در زمین.

9. قرار گرفتن زمین در مسیر آب.

10. اراضی مورد نظر فاقد پوشش گیاهی مرتعی باشد.

11. مسیر رفت و برگشت قدیمی در زمین مشخص شده باشد.

12. زمین مورد نظر در نقشه‌های هوایی به رنگ زرد ترسیم شده باشد. رنگ زرد نشان دهنده اراضی کشاورزی و زراعی می‌باشد.

دریافت مشاوره حقوقی

استعلام اراضی ملی چگونه است؟

یکی از روش‌های تشخیص اراضی ملی، استعلام این اراضی است. متقاضیانی که قصد استعلام این اراضی را دارند، بایستی پیش از حضور در اداره منابع طبیعی با مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت، مدارک، مستندات و نامه مرجع استعلام‌شده را به دفاتر ارائه و یك رسید شامل كد رهگیری و كد درخواست را دریافت كنند. سپس دفاتر پیشخوان دولت اسناد را از طریق سامانه‌ای تحت وب به اداره منابع طبیعی ارسال می‌کند تا با بررسی‌های لازم جواب استعلام داده شود. مدارکی که باید در هنگام مراجعه به دفاتر پیشخوان دولت به همراه داشت عبارت است از فتوکپی برابر اصل مدرک زمین مورد تقاضا، نقشه UTMدار زمین مورد تقاضا (ممهور به کارشناس) به همراه فایل اتوکد با پسوند dwg، وکالت‌نامه محضری پیگیری تقاضا، برگه درخواست استعلام و کارت ملی مالک.

فرق منابع ملی با منابع طبیعی چیست؟

منابع طبیعی منابعی هستند که بشر هیچ نقش و دخالتی در ایجاد آن‌ها نداشته و از ابتدای پیدایش جهان بر روی کره زمین وجود داشته است. منابعی مانند آب‌ها، جنگل‌ها، مراتع و غیره همه از جمله منابع طبیعی محسوب می‌شوند. منابع طبیعی به دو دسته تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر تقسیم می‌شوند. در اینجا ممکن است این پرسش برای شما ایجاد شود که منابع طبیعی چه تفاوتی با منابع ملی دارد. در پاسخ به این سؤال باید بدانید که هر زمان دولت‌ها اقدام به در اختیار گرفتن مالکیت بخشی از منابع طبیعی نمایند، پس از آن، آن منبع یک منبع ملی خواهد بود.

برای مثال جنگل‌ها به صورت کلی بخشی از منابع طبیعی در هر سرزمین محسوب می‌شوند، حال اگر دولت حاکمیت بر این منابع را به دست بگیرد پس از این، آن جنگل یک منبع ملی محسوب خواهد شد. توجه داشته باشید که قانون ملی شدن جنگل‌ها در سال 1341 به تصویب رسید.

در همین راستا سامانه‌ای تحت عنوان سامانه سماط جهت استعلام منابع ملی و استعلام اراضی ملی وجود دارد که اشخاص می‌توانند با ورود به این سامانه، استعلام مورد نظر را دریافت نمایند. این استعلام غالباً برای تشخیص صحت معاملات انجام می‌شود و لازم است که اشخاص پیش از آغاز ساخت و ساز در اراضی، ابتدا استعلام زمین مربوطه را از این سامانه دریافت نمایند.

کانال تلگرام لامینگو

سخن پایانی در ارتباط با تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی

قوانین زیادی در حقوق ایران در رابطه با اراضی ملی تصویب شده است و همانطور که مطالعه کردید، معیارهای مشخصی نیز برای تشخیص این زمین‌ها مقرر شده است. تمام این سازوکارها با این هدف انجام شده است که افراد نتوانند ادعای حقی در رابطه با اراضی ملی داشته باشند. در همین راستا لازم است چنانچه شخصی قصد ساخت و ساز در زمینی را دارد و نسبت به ملی بودن آن شک دارد، حتماً استعلام اراضی ملی را از سامانه مربوطه أخذ نماید.

با این وجود گاهی ممکن است اشخاصی ادعایی نسبت به برخی از اراضی ملی داشته و مدعی مالکیت این اراضی شوند. در این شرایط اشخاصی که ادعای تصرف بر اراضی ملی را دارند می‌توانند دلایل و ادعاهای خود را در کمیسیون ماده 56 مطرح کنند. همچنین در صورتی‌که زمینی از طرف هیئت کمیسیون ماده 56 به عنوان اراضی ملی شناسایی شود، شخص متصرف می‌تواند اسناد، مدارک و دلایل خود را در این کمیسیون مطرح نماید. پس از صدور رأی کمیسیون، مدعی می‌تواند در صورتی‌که به این رأی اعتراض دارد، اقدام به ثبت اعتراض با توجه به مراحل و اقدامات قانونی نماید.

این مطلب را نیز بخوانید: کاربری زمین چه انواعی دارد و نحوه تغییر آن چگونه است؟

مشاوره حقوقی تشخیص اراضی ملی از اراضی عادی

چنانچه در زمینه استعلام اراضی ملی نیاز به دریافت مشاوره حقوقی دارید، شما می‌توانید مشاوره حقوقی مربوطه را از مشاوران حقوقی ما در تیم لامینگو دریافت نمایید. با توجه به وجود قوانین متعدد در زمینه اراضی ملی، گاهی ممکن است اشخاص با مشکلاتی در این زمینه مواجه شوند و به همین دلیل، لازم است تا حتماً جدیدترین اطلاعات حقوقی را در این زمینه أخذ نمایید. تیم حقوقی لامینگو متشکل از حقوقدانانی متخصص است که خدمات حقوقی مختلفی را به افراد ارائه می‌نمایند.

مطلبی که تا به اینجا آن را مطالعه کردید یکی از مطالب بلاگ حقوقی لامینگو است. بلاگ لامینگو پلتفرم تولید محتوا است که همکاران ما در تیم تولید محتوای لامینگو روزانه مطالبی را با موضوعات مختلف حقوقی در این بلاگ منتشر می‌کنند و شما می‌توانید با ورود به بلاگ لامینگو و مطالعه مطالب آن به افزایش دانش حقوقی خود کمک کنید. شما می‌توانید ضمن مطالعه هر مطلب، چنانچه پرسش یا ابهامی درباره آن مطلب در ذهن دارید پرسش خود را در انتهای همان محتوا برای ما بنویسید تا همکاران ما به آن پاسخ دهند و همچنین اگر نیاز به اطلاعات بیشتر در ارتباط با آن موضوع دارید شما می‌توانید با همکاران ما در ارتباط باشید. در پایان ضمن تشکر از زمان شما پیشنهاد می‌شود لامینگو را به دوستان خود معرفی کنید و ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید.