آیا تغییر مهریه بعد از ازدواج امکان‌پذیر است یا خیر؟

از جمله موضوعاتی که هر یک از زوجین پیش از انعقاد پیوند زناشویی در آن خصوص با یکدیگر توافق می‌نمایند، توافق بر سر میزان مهریه است. به محض انعقاد عقد نکاح، زن مالک مهریه شده و می‌تواند آن را مطالبه نماید. اما آنچه در عرف رایج است، این است که زنان به هنگام جدایی و طلاق مهریه خود را مطالبه می‌نمایند. با این حال، ممکن است برخی از زوجین پس از انعقاد عقد نکاح و ثبت ازدواج نسبت به میزان مهریه مورد توافق تردید نموده و درصدد کاهش یا افزایش آن بربیایند. به همین دلیل در این گفتار درصدد هستیم بررسی نماییم که آیا امکان تغییر مهریه بعد از ازدواج وجود دارد یا خیر.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

مهریه چیست؟

مطابق آنچه در قانون کشور ما و شریعت اسلام تعیین شده است، با انعقاد عقد نکاح چیزی که ارزش مالی داشته باشد به عنوان مهریه زن در نظر گرفته می‌شود. ماهیتاً مهریه هدیه‌ای است که مرد به همسرش تقدیم می‌نماید. بنابراین، حداقل و حداکثری برای تعیین میزان مهریه وجود ندارد. مطالبه مهریه از سوی زن نیز منوط به زمان طلاق و خاتمه رابطه زناشویی نیست و زن هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را مطالبه نماید، زیرا به مجرد عقد زن مالک تمام مهریه شده و می‌تواند هر دخل و تصرفی در آن نماید.

جهت آشنایی بیشتر با ماهیت مهریه و انواع آن به لینک زیر مراجعه نمایید: هدف از پرداخت مهریه و انواع آن | یک بررسی کامل و جامع

افزایش مهریه بعد از عقد

گاهی ممکن است زوجین پس از عقد به علل مختلفی از جمله عدم تناسب مهریه با شئون زن، درصدد افزایش مبلغ مهریه برآیند. آنچه در باور عموم مردم جاری است، این است که افزایش مهریه بعد از عقد و تغییر و اصلاح سند ازدواج را ممکن می‌دانند. اما آنچه در عمل انجام می‌­شود، این است که افزایش مهریه بعد از عقد امکان‌پذیر نیست.

امروزه افزایش مهریه در قالب یک توافق جداگانه چون انتقال یک مال به زوجه، صدور چک یا سفته در وجه زوجه و غیره امکان‌پذیر است. اما این موضوع و مبلغ اضافی، مهریه محسوب نشده و آثار قانونی که بر مهریه بار می‌شود، بر این مبلغ اضافی بار نمی‌گردد. برای مثال مهریه مندرج در سند ازدواج جزو دیون ممتازه محسوب شده و مطالبه آن متفاوت از مطالبه سایر دیون می‌باشد. در حالی که زن برای مطالبه این مبلغ اضافی نمی‌تواند دادخواست مطالبه مهریه تقدیم نماید.

کاهش مهریه بعد از عقد

همانگونه که احتمال می‌­رود زوجین پس از عقد به دنبال افزایش مهریه باشند، ممکن است زوجین به دلایل گوناگونی چون عدم توانایی زوج بر پرداخت مهریه به دنبال کاهش مهریه پس از عقد باشند. در این خصوص باید دانست همانگونه که افزایش مهریه پس از عقد امکان‌پذیر نیست، کاهش مهریه پس از عقد و تغییر و اصلاح سند ازدواج نیز ممکن نیست.

با این حال، زوجه می‌تواند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به شوهرش هبه یا ابراء نماید. این اقدام زوجه، حق وی مبنی بر مطالبه مبلغ هبه شده یا ابراء شده از مهریه خود در مراجع قضایی را از بین می‌برد.

جهت مطالعه احکام و آثار عقد هبه به لینک زیر مراجعه نمایید: رجوع از هبه چیست و تحت چه شرایطی امکان‌پذیر نمی‌باشد؟

تغییر مهریه بعد از ازدواج تا پیش از سال 1388

تا پیش از سال 1388 به موجب قسمت ب بند 151 مجموعه بخشنامه‌های ثبتی، مردان می‌توانستند با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و تنظیم یک اقرارنامه رسمی، مهریه همسر خود را پس از عقد افزایش دهند. به موجب این بخشنامه، مرجع تغییر مهریه بعد ازدواج دفاتر اسناد رسمی بوده است، نه دفاتر ازدواج و طلاق و این تغییر مهریه موجب تغییر و اصلاح سند ازدواج نمی‌گردید.

دریافت مشاوره حقوقی

با شکایت یک شخص نسبت به این بخشنامه در دیوان عدالت اداری و تقاضای ابطال آن، دیوان عدالت اداری در خصوص تغییر مهریه بعد از ازدواج از شورای نگهبان استعلام نمود. شورای نگهبان مهریه شرعی را همان چیزی دانست که در ضمن عقد واقع شده و افزایش آن را شرعاً صحیح ندانست. در نتیجه، دیوان عدالت اداری قسمت ب بند 151 مجموعه بخشنامه‌های ثبتی را باطل اعلام نمود و دیگر امکان افزایش مهریه بعد از عقد را به رسمیت نشناخت.

تغییر شروط ضمن عقد

شروط ضمن عقد نکاح از جمله مندرجات اسناد ازدواج می‌­باشد. این شروط نیز چون مهریه در اثر توافق زوجین در سند ازدواج درج می­‌گردند، اما ماهیتی متفاوت از مهریه دارند. امروزه چند نمونه از شروط ضمن عقد به صورت چاپی در اسناد ازدواج درج شده و زوجین با امضای آن­ها شروط فوق را می‌­پذیرند. از طرفی، زوجین می‌توانند هر شرط دیگری را که مخالفتی با مقتضای عقد نکاح نداشته باشد به این شروط اضافه نمایند، مثل حق خروج زوجه از کشور بدون اخذ اجازه شوهر، حق وکالت مطلق زوجه در طلاق و غیره.

پیش­تر بیان شد که امکان تغییر مهریه بعد از ازدواج وجود ندارد و مهریه شرعی همان چیزی است که در سند ازدواج درج شده است. کاهش یا افزایش مهریه موجب تغییر و اصلاح سند ازدواج نمی‌شود. اما زوجین می‌توانند پس از ازدواج با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی، شروط ضمن عقد خود را تغییر دهند، خواه شرطی را به آن اضافه نموده و خواه شرطی را حذف نمایند.

به عنوان یک راهکار عملی می­‌توان گفت زوجینی که درصدد تغییر مهریه بعد از ازدواج هستند، بهتر است با مشورت یک وکیل یا مشاور حقوقی به جای تغییر مهریه، شرطی را به شروط ضمن عقد ازدواج اضافه نموده یا حذف نمایند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره شروط ضمن عقد ازدواج به لینک زیر مراجعه نمایید: انواع شروط ضمن عقد در سند ازدواج و نحوه تنظیم آن

کلام پایانی

مهریه حقی است که مطابق شرع و قانون برای زنان در نظر گرفته شده است. زوجین پیش از ازدواج در خصوص میزان آن با یکدیگر توافق می­‌نمایند و مبلغ یا مال مورد توافق آن­ها به عنوان مهریه در سند ازدواج درج می‌گردد. چنانچه زوجین پس از ازدواج درصدد کاهش یا افزایش میزان مهریه برآیند، باید بدانند که در قوانین کشور ما امکان تغییر مهریه بعد از ازدواج وجود ندارد. زوجین می‌­توانند از طرق دیگری چون ابراء بخشی از مهریه یا انتقال مالی خاص به زوجه، اقدام به کاهش یا افزایش مهریه نمایند. اما باید توجه داشته باشند که مبلغ اضافی، مهریه محسوب نشده و از آثار قانونی آن برخوردار نمی‌گردد.

کانال تلگرام لامینگو

مجموعه لامینگو تلاش نموده است تا با انتشار این گفتار شما مخاطبان محترم را با شرایط تغییر مهریه بعد از ازدواج آشنا نماید. با این حال، چنانچه در این خصوص با هر سؤال یا ابهامی مواجه شدید می‌­توانید سؤالات خود را به منظور پاسخ‌­دهی توسط متخصصان مجموعه در قسمت دیدگاه‌ها درج نمایید. علاوه بر این با مراجعه به قسمت دریافت مشاوره نیز از خدمات مشاوره‌ای متخصصان حوزه خانواده و مهریه بهره‌مند می‌گردید. شما می­‌توانید به منظور مطالعه مطالب حقوقی متنوع در سایر حوزه­‌ها به بلاگ لامینگو مراجعه نمایید.