آیا وکالت و کارمندی همزمان امکان‌پذیر است؟ | شرایط اخذ پروانه وکالت

اصلی‌ترین موضوعی که در این نوشتار قصد بررسی آن را داریم این است که آیا وکالت و کارمندی به‌صورت همزمان ممکن است یا خیر؟ یکی از اهدافی که هر فردی در زندگی دارد و برای رسیدن به آن تلاش می‌کند، داشتن شغلی متناسب با نیاز و شخصیت خود می‌باشد. این موضوع به اندازه‌ای حائز اهمیت است که بسیاری ممکن است پس از سال‌ها فعالیت در یک حوزه کاری، از کار و حرفه خود استعفا داده و اقدام به یافتن شغل مورد علاقه خود نمایند. یکی از مشاغلی که در ایران و حتی در تمام دنیا علاقه‌مندان زیادی دارد، وکالت است. بسیاری از دانش‌آموزان هر ساله با رؤیای وکیل شدن در آزمون کنکور شرکت کرده و اقدام به انتخاب رشته حقوق برای تحصیل در دانشگاه می‌نمایند تا از این طریق بتوانند در آزمون وکالت شرکت کرده و پروانه وکالت أخذ نمایند.

وکیل شدن در هر کشوری مقررات و قوانین خاص خود را دارد و مطابق با حقوق ایران، اشخاصی می‌توانند وکالت کنند که لیسانس حقوق داشته و در آزمون قبول شوند. علاوه بر این، باید بدانید که وکالت در ایران محدودیت‌هایی نیز داشته و برای مثال، اشتغال به کارمندی و وکالت به صورت همزمان ممکن نخواهد بود. در این نوشتار قصد داریم تا ضمن بررسی شرایط أخذ پروانه وکالت، این موضوع را نیز بررسی کنیم که آیا شرکت کارمندان دولت در آزمون وکالت ممکن است و اینکه وکلا می‌توانند شغل دومی داشته باشند یا خیر؟ در همین راستا پیشنهاد می‌شود اگر به دریافت و کسب اطلاعات در این زمینه علاقه‌مند هستید، این مطلب را تا پایان مطالعه کرده و اطلاعات مورد نظر را کسب نمایید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

شغل وکالت چگونه شغلی است؟

پیش از پرداختن به هر موضوعی در این مطلب، ابتدا باید به تعریف شغل وکالت بپردازیم. وکلا اشخاصی هستند که به دفاع از حقوق موکلین خود با استناد به مقررات قانونی می‌پردازند و از این طریق، سبب برقراری عدالت در جامعه می‌شوند. شغل وکالت یکی از مشاغلی است که کمک زیادی به افراد در جامعه می‌کند و موجب احقاق حقوق افراد می‌شود. اما وکیل شدن کار راحتی نبوده و اشخاص برای مشغول شدن به این حرفه باید واجد شرایطی باشند. اگر کسی قصد وکیل شدن در ایران را دارد، باید حتماً لیسانس خود را در رشته حقوق و یا فقه و حقوق أخذ نموده و سپس اقدام به شرکت در آزمون وکالت نماید. پس از قبول شدن در آزمون وکالت، پذیرفته‌شدگان این آزمون باید مدت کارآموزی خود را بگذرانند و پس از شرکت در آزمون اختبار، پروانه پایه یک دادگستری به این افراد اعطا خواهد شد.

پس از اینکه اشخاص پروانه وکالت را دریافت کردند، می‌توانند در دادگاه حاضر شوند. البته در دوران کارآموزی نیز حضور در دادگاه تحت نظر وکیل سرپرست ممکن خواهد بود. پرسشی که در این زمینه ممکن است برای شما ایجاد شود این است که وکالت چه تفاوتی با مشاور حقوقی بودن دارد و وجه تمایز این دو شغل در چیست؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که وکلا و مشاوران حقوقی هر دو در رشته حقوق تحصیل کرده‌اند، اما مشاوران حقوقی پیش از طی کردن مراحل مزبور نمی‌توانند به شغل وکالت مشغول شوند و صرفاً می‌توانند به عنوان نیروی حقوقی در سازمان‌ها مشغول به کار شوند. علاوه بر این، وجه تمایز دیگر این مشاغل این است که مشاوران حقوقی می‌توانند در سازمان‌ها و ادارات دولتی استخدام شوند در صورتی‌که وکلا نمی‌توانند به عنوان کارمند دولت مشغول به کار شوند و وکالت و کارمندی همزمان ممکن نیست.

شرایط أخذ پروانه وکالت چیست؟

در بخش قبل از این مطلب بیان شد که متقاضیان وکالت باید در آزمون وکالت شرکت کرده و پروانه وکالت دریافت کنند. اما این تمام آنچه که برای وکیل شدن مورد نیاز است نبوده و أخذ پروانه وکالت شرایط دیگری نیز دارد که در این بخش از مطلب قصد بررسی آن را داریم. از جمله شرایط أخذ پروانه وکالت می‌توان به این موضوع اشاره کرد که متقاضی باید دارای مدرک کارشناسی و بالاتر در رشته حقوق یا رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی و یا معادل حوزوی باشد. علاوه بر این، متقاضی شرکت در آزمون وکالت باید حداقل 24 سال و حداکثر 50 سال تمام داشته باشد. یکی دیگر از شرایط دریافت پروانه وکالت این است که متقاضی باید در آزمون وکالت و اختبار قبول شده و دوره کارآموزی خود را سپری کرده باشد.

همانطور که مطالعه کردید، در پاراگراف قبل به این سؤال پاسخ دادیم که چه کسانی می‌توانند وکیل شوند و در این بخش از مطلب، قصد بررسی این موضوع را داریم که چه کسانی نمی‌توانند وکیل شوند و حق شرکت در آزمون وکالت را ندارند. در همین راستا باید بدانید که اتباع خارجی، اشخاصی که به موجب حکم محکمه از وکالت محروم هستند، محکومین به ممنوعیت ابدی از خدمات دولتی، متهمین به جنایت و جنحه که تحت محاکمه هستند، مستخدمین دولت و اشخاص مشهور به فساد اخلاقی و استعمال مسکر و افیون، حق شرکت در آزمون وکالت و تقاضای دریافت پروانه وکالت را نخواهند داشت. از توضیحی که در این بخش بیان شد می‌توانید متوجه شوید که وکالت و کارمندی به صورت همزمان ممکن نمی‌باشد و مستخدمین دولت حق شرکت در آزمون وکالت را ندارند.

چه اشخاصی می‌توانند بدون شرکت در آزمون وکالت وکیل شوند؟

سؤالی که ممکن است برای بسیاری در ارتباط با شغل وکالت ایجاد شود این است که آیا امکان وکیل شدن بدون شرکت در آزمون وکالت ممکن است یا خیر؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که اشتغال به حرفه وکالت بدون شرکت در آزمون غیرممکن است مگر در شرایطی استثنائی و خاص که در این بخش به بررسی آن خواهیم پرداخت. مطابق با ماده 10 آیین‌نامه اجرایی و ماده 187 قانون برنامه سوم توسعه، اشخاص زیر می‌توانند پروانه وکالت را بدون شرکت در آزمون دریافت نمایند:

1. اعضای هیئت علمی دانشکده‌های حقوق به شرط 15 سال سابقه تدریس با مدرک دکتری

2. اعضای هیئت علمی در رشته‌های مرتبط به شرط داشتن مدرک دکتری و 15 سال سابقه تدریس

3. داوطلبان دارای دانشنامه لیسانس (رشته‌های حقوق و فقه) که 5 سال سابقه کار قضایی دارند (این دسته از داوطلبان نیازی به طی کردن دوره کار آموزی ندارند.)

4. اعضای هیئت علمی و کارشناسان رسمی مشاغل در سازمان پزشکی قانونی کشور با 10 سال سابقه کاری در سازمان مربوط نیاز به شرکت در آزمون نداشته و اگر 15 سال سابقه داشته باشند از طی کردن کارآموزی نیز معاف خواهند شد.

دریافت مشاوره حقوقی

آیا وکیل دادگستری می‌تواند کارمند دولت باشد؟

مطابق با قوانین و مقررات موجود در ارتباط با وکالت و کارمندی به صورت همزمان، پاسخ این سؤال منفی است. قانون در ارتباط با این موضوع اینچنین می‌گوید که «آن دسته از قضات و مستخدمین دولتی و بلدی و مملکتی و یا بنگاه‌هایی که تمام یا بخشی از سرمایه آن متعلق به دولت است که در حال فعالیت و مشغول به کار هستند به غیر از اساتید دانشکده حقوق که مشغول به تدریس هستند نمی‌توانند به شغل وکالت بپردازند». به عبارت دیگر، وکیل دادگستری تا زمانی‌که به وکالت مشغول است، نمی‌تواند در سازمان‌های دولتی و وابسته به دولت مشغول به کار شود، مگر اینکه قبل از اشتغال به شغل کارمندی، پروانه وکالت خود را تودیع نماید و اگر وکیلی بدون تودیع پروانه وکالت خود به استخدام یک شرکت یا سازمان دولتی درآید، در این صورت پروانه وکالت او از سوی کانون وکلای دادگستری باطل خواهد شد.

آیا کارمند دولت می‌تواند وکیل شود؟

همانطور که اشتغال وکیل دادگستری در سازمان‌های دولتی ممنوع است، از سوی دیگر کارمندان دولت نیز حق شرکت در آزمون وکالت را نخواهند داشت. اگر شخصی که کارمند دولت است قصد شرکت در آزمون وکالت را دارد، باید پیش از اقدام برای طی کردن مراحل وکیل شدن، ابتدا از کار دولتی خود استعفا دهد. سؤالی که برای بسیاری در این زمینه ممکن است ایجاد شود این است که کارمند باید چه زمانی از کار خود استعفا دهد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که کارمند دولت در هنگام شروع دوره کارآموزی، دیگر نباید در استخدام نهادهای دولتی باشد و باید قبل از شروع کارآموزی از شغل خود استعفا دهد.

در همین راستا باید بدانید که دلیل ممنوعیت اشتغال همزمان به وکالت و کارمندی این است که شخص بتواند تمرکز خود را بر روی یک حرفه قرار دهد، زیرا وکالت و کارمندی هر دو از مشاغل زمان‌بر هستند. شغل وکالت شغلی است که با حقوق مردم در ارتباط است و وکیل باید تمام تمرکز خود را بر روی شغل خود بگذارد تا بتواند به نحو احسن از حقوق موکلین خود دفاع کند و از سوی دیگر، کارمند دولت بودن شغلی است که با نیازهای مردم در ارتباط است و اگر کارمندان دولت به شغل وکالت نیز همزمان مشغول باشند، تمرکز کافی برای رسیدگی به امور لازم را نخواهند داشت. نکته‌ای که در این زمینه باید به آن توجه داشته باشید این است که کارمندان قوه قضاییه از این موضوع مستثنی بوده و این افراد تحت شرایطی می‌توانند وکالت کنند.

شرایط أخذ پروانه وکالت برای کارمندان قوه قضاییه چیست؟

در بخش‌های قبل بیان شد که کارمندان دولت نمی‌توانند در آزمون وکالت شرکت کرده و قانون صریحاً به ممنوعیت وکالت و کارمندی به صورت همزمان اشاره داشته است. اما کارمندان قوه قضاییه مشمول این قاعده نبوده و این افراد می‌توانند حتی بدون شرکت در آزمون وکالت، اقدام به دریافت پروانه وکالت و اشتغال به شغل وکالت نمایند. به عبارت دیگر، شرکت کارمند دولت در آزمون وکالت تنها در شرایطی ممکن است که آن افراد، کارمند قوه قضاییه باشند. در همین راستا چندی پیش لایحه‌ای مبنی بر امکان دریافت پروانه وکالت توسط کارمندان قوه قضاییه صادر شد که در این لایحه شرایط أخذ پروانه وکالت برای کارمندان قوه قضاییه تشریح شده بود. به موجب این لایحه منظور از کارمند قوه قضاییه، کارشناس حقوقی و یا کارشناس امور قضایی، دستیار قضایی و تقریر نویس می‌باشد.

یکی از شرایط دریافت پروانه وکالت توسط کارمندان قوه قضاییه این است که این اشخاص باید 10 سال سابقه کار در دادسراها یا سایر مراجع قضایی کشور را داشته باشند تا بتوانند درخواست شرکت در آزمون وکالت و یا أخذ پروانه وکالت بدون شرکت در آزمون را داشته باشند. این اشخاص می‌توانند در صورت داشتن شرایط لازم از کانون وکلای دادگستری و یا مرکز وکلای قوه قضاییه، درخواست پروانه وکالت را داشته باشند. علاوه بر این، کارمندان سردفتری نیز می‌توانند پس از بازنشستگی، برای دریافت پروانه وکالت اقدام نمایند. کارمندان قوه قضاییه که مشمول شرایط مطرح در لایحه هستند همچنین می‌توانند برای دریافت پروانه سردفتری به کانون دفتریاران و سردفترداران نیز مراجعه نمایند. علاوه بر این، این لایحه تبصره‌ای دارد که به موجب آن کارمندان و قضات بازنشسته از قوه قضاییه نیز می‌توانند به یکی از ارگان‌های فوق درخواست صدور پروانه وکالت بدهند.

این مطلب را نیز بخوانید: مشاوره تأسیس دفتر اسناد رسمی و شرکت در آزمون سردفتری

معایب شرکت کارمندان دولت در آزمون وکالت چیست؟

پس از تصویب لایجه‌ای که در آن به کارمندان دولت امکان شرکت در آزمون وکالت را اعطا می‌کرد، انتقادات زیادی به این لایحه وارد شد و مورد مخالفت بسیاری از حقوقدانان قرار گرفت. از جمله معایب این لایحه این است که آمار بیکاری دانشجویانی که از رشته حقوق فارغ‌التحصیل شده‌اند، روزبه‌روز بیشتر می‌شود زیرا پس از تصویب این لایحه، افراد بسیاری صلاحیت دریافت پروانه وکالت را پیدا می‌کنند و باعث از بین رفتن فرصت برای جوانان خواهند شد. علاوه بر این، تصویب این لایحه مغایرت جدی با عدالت دارد، زیرا دانشجویان حقوق باید با مطالعه دروس سنگین در آزمون وکالت شرکت کنند و این افراد تنها زمانی موفق به قبولی در این آزمون می‌شوند که اطلاعات حقوقی بسیاری داشته باشند. در حالی‌که کارمندان قوه قضاییه بدون شرکت در آزمون و بدون رقابت با سایر متقاضیان، موفق به أخذ پروانه وکالت خواهند شد.

یکی دیگر از معایب لایحه مذکور این است که آن دسته از کارمندان دولت که بدون شرکت در آزمون وکالت به وکالت و کارمندی اشتغال دارند، دانش لازم برای وکالت کردن را ندارند، زیرا این افراد بدون مطالعه دروس لازم و بدون اینکه سطح سواد حقوقی‌شان سنجیده شود، پروانه وکالت را دریافت کرده‌اند. علاوه بر موارد مذکور، اشتغال همزمان به کارمندی و وکالت، امکان متمرکز بودن بر هر یک از این مشاغل را غیرممکن خواهد ساخت. به هر حال، در یک نتیجه‌گیری کلی می‌توان گفت تصویب این لایحه سبب ایجاد موجی از ناامیدی میان دانشجویان حقوق شده است و علاوه بر این، سبب کاهش سطح و شأن وکالت در جامعه شده است، زیرا با وجود راحت‌ شدن راه‌های وکالت، منزلت وکیل در جامعه دیگر مثل سابق نبوده و این موضوع به مرور زمان باعث می‌شود که وکالت جایگاه خود را از دست بدهد.

جمع‌بندی بحث وکالت و کارمندی

در این مطلب درباره ممنوعیت وکالت و کارمندی و شغل دوم وکیل و شرکت کارمندان دولت در آزمون وکالت صحبت کردیم. وکالت یکی از مشاغل مهم در جامعه است که افراد بسیاری هر ساله با رؤیای وکیل شدن وارد رشته حقوق می‌شوند تا پس از دریافت لیسانس خود در این رشته بتوانند در آزمون وکالت شرکت کنند. وکیل شدن در هر کشوری مقررات و قوانین مخصوص به خود را دارد و در ایران نیز اشخاصی که می‌خواهند وکیل شوند باید واجد شرایطی باشند. برای مثال این اشخاص باید در آزمون وکالت پذیرفته شده و باید پس از طی کردن دوره کارآموزی خود در آزمون اختبار نیز شرکت کنند. علاوه بر این، اتباع خارجی و اشخاصی که بیش از 50 سال و کمتر از 24 سال سن دارند، حق شرکت در آزمون وکالت را نخواهند داشت.

یکی از موضوعاتی که در این نوشتار درباره آن صحبت شد، وکیل شدن کارمندان دولت است. به‌طور کلی کارمندان دولت حق شرکت در آزمون وکالت و أخذ پروانه وکالت را ندارند، اما کارمندان قوه قضاییه از این قاعده مستثنی بوده و این افراد می‌توانند در صورت داشتن شرایط لازم، اقدام به أخذ پروانه وکالت نمایند. در همین راستا چندی پیش لایحه‌ای تصویب شد که به کارمندان قوه قضاییه و بازنشستگان قوه قضاییه این امکان را می‌داد که بتوانند به حرفه وکالت مشغول شوند. با وجود انتقادات زیاد نسبت به این لایحه، اما در هر حال حاضر این لایحه اجرا می‌شود و به کارمندان قوه قضاییه که واجد شرایط باشند پروانه وکالت اعطا می‌گردد.

کانال تلگرام لامینگو

مشاوره حقوقی مربوطه را از لامینگو بخواهید!

در این مطلب سعی شد که هر آنچه که لازم است درباره وکالت و شغل دوم وکلا و ممنوعیت اشتغال وکلا به کارمندی بیان گردد و همچنین لایحه أخذ پروانه وکالت توسط کارمندان قوه قضاییه نیز بررسی گردد. با این وجود، اگر همچنان نیاز به کسب اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید و جز اشخاصی هستید که مشمول لایحه مزبور می‌شوند، شما می‌توانید با تماس با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو و یا مراجعه حضوری، مشاوره حقوقی لازم را دریافت نمایید. تیم حقوقی لامینگو متشکل از حقوقدانانی متخصص است که خدمات مختلف حقوقی را به شما ارائه می‌دهند و شما می‌توانید با مراجعه به این افراد، مشاوره حقوقی لازم در زمینه‌های مختلف را دریافت نمایید.

بلاگ لامینگو را دنبال کنید!

مطلبی که تا به اینجا آن را مطالعه نمودید یکی از هزاران محتواهای تولیدی در بلاگ حقوقی لامینگو است. همکاران ما در تیم تولید محتوای لامینگو روزانه مطالبی را در این بلاگ منتشر می‌کنند که مطالعه آن به افزایش دانش حقوقی شما کمک می‌کند. در همین راستا پیشنهاد می‌شود اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته و برای شما مفید بوده است، وارد بلاگ حقوقی لامینگو شوید و سایر محتواهای این بلاگ را نیز مطالعه نمایید. شما می‌توانید سؤالات خود در ارتباط با هر مطلب را در انتهای همان مطلب برای ما نوشته و با ما به اشتراک بگذارید. همکاران ما در سریع‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ می‌دهند و ابهامات شما را رفع خواهند نمود. لامینگو را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید و ما را به دوستان و همکاران خود نیز معرفی نمایید.