دادگاه صلح بر اساس قانون جدید شوراهای حل اختلاف چگونه تشکیل می‌شود؟

قانون شوراهای حل اختلاف از جمله جدیدترین قوانینی است که در سال 1402 تصویب و ابلاغ شده است. پیش از این، قانون شوراهای حل اختلاف به صورت موقتی و آزمایشی در حال اجرا بود. با توجه به عملکرد صحیح و متناسب شوراهای حل اختلاف در طی این سال‌ها مجلس شورای اسلامی تصمیم به دائمی نمودن این قانون گرفت. قانون جدید شوراهای حل اختلاف بیشتر بر جنبه صلح و سازش در این مرجع و تشکیل دادگاه صلح تأکید داشته است. از این رو، بررسی این موضوع اهمیت بسیاری داشته و در این گفتار به آن خواهیم پرداخت.

‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

وظیفه دادگاه صلح

پیش‌تر شوراهای حل اختلاف، هم وظیفه صلح و سازش و هم وظیفه صدور رأی را به عهده داشتند. با توجه به موفقیت بیشتر این مرجع در زمینه حصول صلح و سازش، قانون جدید شوراهای حل اختلاف برای این مرجع تنها صلاحیت حصول صلح و سازش را به رسمیت شناخته و رسیدگی و صدور رأی را به عهده محاکم قضایی گذاشته است.

البته این موضوع شامل موارد استثنایی نیز می‌شود. طبق قانون شورای حل اختلاف 1402 این شورا تنها در صورتی که طرفین پرونده نسبت به رسیدگی به پرونده در شورا توافق داشته باشند، صلاحیت رسیدگی دارد و اصل بر عدم صلاحیت شوراست.
‌

جهت آشنایی با موارد صلاحیت دادگاه خانواده می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: صلاحیت دادگاه خانواده منحصر به چه مواردی است؟

اختصاص شعبی از دادگاه‌های عمومی به دادگاه صلح

ماده 4 قانون جدید شوراهای حل اختلاف، قوه قضائیه را مکلف نموده است که ظرف یک سال از لازم‌الاجرا شدن این قانون، شعبی از دادگاه‌های عمومی در هر حوزه قضایی را به عنوان دادگاه صلح تعیین نماید. تا پیش از تشکیل این مراجع، دعاوی و شکایات مطروحه در شوراهای حل اختلاف مطابق قانون پیشین شورای حل اختلاف مصوب سال 1394 مورد رسیدگی قرار می‌گیرد.

تسریع در روند رسیدگی در دادگاه صلح

از جمله ابتکارات قانون جدید شوراهای حل اختلاف که به منظور تسریع در رسیدگی و جلوگیری از اطاله دادرسی پیش‌بینی شده است، این است که دادگاه صلح می‌تواند در ساعت غیراداری و روزهای تعطیل نیز تشکیل شده و اقدام به رسیدگی نماید. علاوه بر این، آرای صادره در دادگاه صلح جز در موارد استثنایی قطعی است. قطعی بودن آرای این دادگاه بدین معنی است که رسیدگی در دادگاه صلح یک مرحله‌ای است و با سرعت بیشتری پیش می‌رود. در صورت تحقق این موارد، تسریع در روند رسیدگی در دادگاه صلح موجب می‌شود که رضایت عمومی مردم افزایش یابد.
‌

جهت آشنایی با دادگاه تجدیدنظر و سازوکار آن می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: همه چیز در مورد تجدیدنظر خواهی

موارد صلاحیت دادگاه صلح

قانون جدید شوراهای حل اختلاف یازده مورد را به شرح زیر به عنوان موارد صلاحیت دادگاه صلح بیان نموده است:

1. دعاوی مالی تا نصاب یک میلیارد ریال (البته این نصاب می‌تواند هر سه سال یک بار با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه تعدیل شود.)

2. دعاوی حقوقی تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق

3. دعاوی راجع به جهیزیه، مهریه و نفقه تا نصاب یک میلیارد ریال، در صورتی که مشمول ماده 29 قانون حمایت خانواده نباشد.

4. کلیه دعاوی و درخواست‌های مربوط به تخلیه عین مستأجره و تعدیل اجاره‌بها به جز دعاوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه

5. اعسار از پرداخت محکوم‌ٌبه در صورتی‌که دادگاه صلح نسبت به اصل دعوا رسیدگی کرده باشد.

6. حصر ورثه، تحریر ترکه، مهر و موم و رفع آن

7. تأمین دلیل

8. تقاضای سازش موضوع ماده 186 قانون آیین دادرسی مدنی مصوب سال 1379

9. جنبه عمومی و خصوصی کلیه جرائم غیرعمدی ناشی از کار یا تصادفات رانندگی

10. جرائم عمدی تعزیری مستوجب مجازات درجه هفت و هشت

11. دعاوی اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه، اصلاح مشخصات مدرک تحصیلی، الزام به أخذ پایان کار، اثبات رشد، الزام به صدور شناسنامه، تصحیح و تغییر نام
‌

جهت آشنایی با تأمین دلیل و کاربرد آن می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: تامین دلیل و کاربرد آن چیست و چگونه صادر می‌شود؟

جمع‌بندی

تشکیل دادگاه صلح از جمله ابتکارات جدیدی است که قانون جدید شوراهای حل اختلاف آن را پیش‌بینی نموده است. این مرجع جهت کاهش تعداد پرونده‌های قضایی و تسریع در روند رسیدگی به بسیاری از دعاوی پیش‌بینی شده است. دادگاه صلح وظیفه حصول صلح و سازش میان طرفین دعوا را بر عهده دارد. این مرجع، صلاحیت رسیدگی به موضوع و صدور رأی را جز در مواردی که طرفین دعوا در این خصوص توافق داشته باشند ندارد. موارد صلاحیت دادگاه صلح حصری و مشخص است. این موارد به تفصیل در این گفتار بیان شده است.

مجموعه لامینگو تلاش نموده است تا معرفی مختصری از دادگاه صلح و موارد صلاحیت آن ارائه نماید. در صورتی‌که پس از مطالعه این گفتار با پرسشی در این زمینه روبه‌رو شدید، می‌توانید پرسش خود را در قسمت دیدگاه‌ها بیان نمایید تا کارشناسان متخصص مجموعه لامینگو در اسرع وقت به آن‌ها پاسخ دهند. جهت استفاده از خدمات مشاوره تخصصی و ارتباط با مشاورین متخصص مجموعه لامینگو نیز می‌توانید به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نمایید. در پایان، پیشنهاد می‌شود که به منظور کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌های مختلف حقوقی به بلاگ لامینگو مراجعه نموده و مقالات حقوقی منتشر شده در این سایت را مطالعه نمایید.