انواع شیوه‌های اعطای سهام تشویقی از طریق عقد نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی

امروزه شرکت‌ها و استارتاپ‌ها علاوه بر مسائل بنیادین گسترش یک کسب‌وکار مانند سرمایه‌گذاری و تبلیغات، از سایر روش‌ها برای بالابردن ارزش تجارت خود نیز استفاده می‌نمایند، روش‌هایی نوین که سبب تمایز شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف از یکدیگر می‌گردد. یکی از این ابزار و روش‌ها، اعطای سهام تشویقی به نیروهای کلیدی شرکت و عقد نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی با این افراد می‌باشد.

سهام تشویقی بخشی از سهام شرکت است که با مؤافقت تمامی سهامداران به کارمندان شرکت و با هدف افزایش راندمان کاری اختصاص می‌یابد. ارزش سهام تشویقی شرکت نیز با توجه به سهام عادی کاهش و افزایش می‌یابد و هر اندازه میزان ارزش سهام تشویقی یک شرکت بیشتر باشد، آن شرکت بیشتر و سریع‌تر توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب می‌نماید. درصورتیکه شرکتی قصد واگذاری سهام تشویقی به کارمندان خود را داشته باشد، باید قراردادی با این افراد منعقد نموده و در ارتباط با مسائل و موضوعاتی مانند میزان سهام، شروط اعطای سهام، تعهدات هر یک از طرفین قرارداد، چگونگی اعطای سهام، ضمانت اجرای تخلف از انجام تعهدات، حق رأی و مالیات سهام اعطایی، مدت زمان واگذاری سهام و سایر موارد مشابه تعیین تکلیف گردد.

پیش از ورود به ادامه بحث، توصیه می‌گردد اگر به‌دنبال تنظیم قرارداد تخصیص سهام تشویقی می‌باشید، از طریق کلیک بر روی لینک زیر، نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی را که توسط همکاران ما در تیم قراردادنویسی لامینگو تنظیم شده است دریافت نموده و مورد بررسی قرار دهید. این قرارداد فرم خام قرارداد تخصیص سهام است و شما می‌توانید با توجه به نوع معامله خود، تغییراتی را در این قرارداد ایجاد نمایید.

دانلود نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی (ESOP)

سهام تشویقی شرکت چیست؟

سهام هر شرکتی به انواع گوناگون دسته‌بندی می‌گردند و هرکدام به مواردی اختصاص دارد، ازجمله انواع سهام در شرکت‌ها می‌توان به سهام عادی شرکت، سهام ممتاز شرکت، سهام کمکی، سهام ضمانتی، سهام تشویقی و غیره اشاره کرد. سهام کمکی، ضمانتی و تشویقی انواع سهامی است که شرکت‌ها به کارمندان خود اختصاص می‌دهند و هرکدام ویژگی‌های مختص به خود را دارد و در ارتباط با تعریف سهام تشویقی، باید چنین گفت که سهام تشویقی بخشی از سهام شرکت است که از سهام عادی متمایز بوده و در مواقعی و تحت شرایطی به کارمندان و نیروهای شرکت اختصاص می‌یابد. شرکت با اعطای بخشی از سهام به کارمندان خود، این افراد را در سرمایه شریک کرده و این موضوع را به آن‌ها القاء می‌نماید که این نیروها بخشی از پیکره شرکت بوده و این موضوع سبب افزایش انگیزه کاری و همچنین افزایش وفاداری این کارکنان می‌گردد.

نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی به کارمندان

سهام تشویقی در قانون تجارت پیش‌بینی نشده است و در قانون مدنی نیز قراردادی تحت عنوان قرارداد اعطای سهام تشویقی وجود ندارد. با این وجود، این قرارداد مشمول ماده 10 قانون مدنی می‌باشد و قانون در این ماده، به اشخاص اجازه داده است تا قراردادهای خصوصی مد نظر خود را منعقد نموده و از مقررات شرعی و قانونی در انعقاد و اجرای قرارداد خود تبعیت نمایند. بر همین اساس، طرفین نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی یعنی شرکت و نیروی شرکت مخیرند تا مواردی را که مد نظر دارند در این قرارداد وارد نمایند و سپس، طرفین قرارداد باید توافق منعقده را امضاء نموده و باید تا پایان مدت زمان اعتبار این قرارداد، به این توافق متعهد باشند.

این مطلب را نیز بخوانید: نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی + آشنایی با سهام تشویقی و کاربردهای آن

میزان و مبلغ سهام تشویقی اعطایی به کارمندان

سهام تشویقی شرکت‌های مختلف مبلغ و میزان ثابتی نداشته و در شرکتهای مختلف با یکدیگر متفاوت می‌باشد. میزان سهام تشویقی که شرکت‌ها برای تخصیص به نیروهای خود در نظر دارند، بسته به شرایط مختلفی مانند توافق سهامداران و میزان سهام اصلی شرکت متفاوت می‌باشد. به‌طور معمول، شرکت‌ها 5 تا 25 درصد از سهام شرکت را به سهام تشویقی اختصاص می‌دهند و درصورتیکه این سهام بخواهد کاهش یا افزایش داشته باشد، باید تمامی سهامداران بر این موضوع با یکدیگر توافق نمایند و نظر تمام سهامداران در این موضوع حائز اهمیت است.

علاوه بر این، میزان سهام تشویقی در تصمیم نیروهای جدید برای جذب شدن به کسب‌وکار اهمیت ویژه‌ای دارد و هر اندازه سهام تشویقی یک شرکت ارزش بیشتری داشته باشد، به همان نسبت نیز نیروهای جدید انگیزه بیشتری برای ورود به این کسب‌وکار دارند و به همین دلیل، برخی از شرکت‌ها میزان سهام تشویقی را بالا در نظر می‌گیرند تا از این طریق بتوانند نیروهایی ماهر و متخصصص را جذب نموده و در رقابت میان کسب‌وکارها، جایگاه خوبی کسب نمایند. در نتیجه می‌توان گفت شرکت‌ها سیاست ثابتی در ارزش‌گذاری سهام تشویقی نداشته و این موضوع به عوامل بسیاری ارتباط دارد.

حق رأی و مالیات در نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی

سهام تشویقی با سهام عادی شرکت دارای تفاوت‌هایی می‌باشد و در بسیاری از موارد، مستقل و متمایز از سهام عادی شرکت می‌باشد. یکی از این تفاوت‌ها موضوع حق رأی صاحب سهام تشویقی در تصمیمات شرکت می‌باشد و در این زمینه باید این موضوع را مطرح نمود که کارمندی که مالک سهام تشویقی می‌گردد، حق رأی در تصمیمات شرکت را نداشته و نمی‌تواند مانند سایر سهامداران در تصمیم‌گیری‌های شرکت دخیل باشد و به عبارت دیگر، به سهام تشویقی حق رأی تعلق نمی‌گیرد. البته کارمندی که صاحب سهام تشویقی شده است می‌تواند با پرداخت مبلغی، سهام خود را به سهام عادی تبدیل نماید و سپس دارای حق رأی نیز می‌گردد.

و اما موضوع دیگری نیز باید در ذیل این بند بررسی گردد و آن نیز موضوع مالیات صاحب سهام است. برخلاف دارندگان سهام عادی شرکت، شخصی که صاحب سهام تشویقی می‌گردد، الزامی به پرداخت مالیات نداشته و به سهام تشویقی مالیاتی تعلق نمی‌گیرد.

چگونگی اختصاص سهام تشویقی به کارمندان شرکت

سهام تشویقی ممکن است به شیوه‌های مختلفی به نیروهای شرکت تخصیص داده شود اما به‌صورت کلی، شرکت‌ها به دو صورت سهام تشویقی را به کارمندان خود اعطا می‌نمایند.

ایجاد شرایطی مناسب جهت خرید سهام:

در صورت نخست، شرکت شرایطی را مهیا می‌نماید تا کارمند بتواند با شرایطی مناسب و بهتر در مقایسه با سایر خریداران، سهام شرکت را خریداری نماید. به این معنا که شرکت سهام تشویقی را با قیمتی مناسب در اختیار کارمندان قرار داده و فرصت خریداری این سهام را به آن‌ها اعطا می‌نماید. توجه داشته باشید که خریداری سهام به این طریق بسیار راحت‌تر از زمانی است که کارمند بخواهد از طریق بورس این سهام را خریداری نماید و از این طریق، شرکت خرید سهام را برای کارمند تسهیل می‌نماید و اینگونه، سبب افزایش بازدهی کاری نیروی خود می‌گردد.

عقد قرارداد وستینگ سهام تشویقی:

و اما طریق دیگری نیز برای اعطای سهام تشویقی به کارمند وجود دارد و آن شیوه وستینگ سهام است. این شیوه طریق معمول اعطای سهام بوده است و اغلب قراردادهای اختصاص سهام تشویقی براساس شیوه وستینگ سهام می‌باشد. وستینگ سهام به معنای واگذاری تدریجی سهام و یا آرادسازی سهام براساس زمان می‌باشد که شیوه‌ای نوین در استارتاپ‌ها و سرمایه‌گذاری‌های تجاری کنونی می‌باشد. درصورتیکه نمونه قرارداد اعطای سهام تشویقی براساس وستینگ سهام باشد، میزان مشخصی از سهام به کارمند اختصاص می‌یابد اما این میزان در اختیار وی قرار نمی‌گیرد و در قرارداد شرط می‌گردد که کارمند مربوطه برای دریافت سهام تشویقی اختصاصی، باید مدتی مشخص را که میزان این مدت نیز در قرارداد قید می‌گردد، در شرکت حضور داشته و فعالیت نماید و به میزان هر سالی که در شرکت فعالیت نماید، درصد مشخصی از سهام تشویقی وی آزاد می‌گردد و در اختیارش قرار می‌گیرد و زمانی که مدت مذکور به پایان برسد، کارمند صاحب تمام سهام تشویقی می‌گردد.

اعطای سهام از طریق قرارداد وستینگ سهام، شیوه‌ای کاربردی‌تر و مناسب‌تر جهت تخصیص سهام تشویقی می‌باشد زیرا از این طریق، شرکت می‌تواند کارمندان و نیروهای کلیدی خود را حفظ نموده و کارمند مربوطه نیز در پایان دوره وستینگ، می‌تواند سهام خود را به‌فروش رسانده و یا از سود آن‌ استفاده نماید و اگر کارمند مربوطه پیش از اتمام دوره وستینگ از شرکت خارج شود، سهام تشویقی به او تعلق نمی‌گیرد و علاوه بر این، کارمند باید خسارت قراردادی را نیز بپردازد. ذکر این موضوع نیز ضروری است که خرید و فروش سهام تشویقی باید با موافقت سهامداران شرکت انجام گردد و کارمند شرکت باید مجوز انتقال سهام خود را داشته باشد.

شیوه توزیع سهام تشویقی میان کارمندان

پیش‌تر بیان گردید که میزان سهام تشویقی، 5 تا 25 درصد از سهام شرکت می‌باشد و افزایش و کاهش این میزان به تصمیم سهامداران بستگی دارد اما در ارتباط با نحوه توزیع سهام تشویقی میان کارمندان، باید چنین گفت که سهام تشویقی به‌صورت مساوی بین نیروهای شرکت تقسیم نمی‌گردد و عواملی مانند سابقه کاری کارمندان، سمت آن‌ها در شرکت، نقش این افراد در پیشرفت شرکت و غیره، در میزان درصدی که کارمند از سهام تشویقی خواهد داشت، تأثیرگذار خواهد بود.

لامینگو را در توییتر دنبال کنید

کلام آخر

با توجه به وجود برخی پیچیدگی‌ها در اعطای سهام تشویقی و اهمیت تنظیم یک برنامه سهام تشویقی برای شرکت‌ها و به خصوص استارتاپ‌ها از مشورت با متخصصین و استفاده از قراردادهای مطمئن و جامع غافل نشوید! شما می‌توانید نظرات، پیشنهادها و انتقادات خود از بلاگ لامینگو را با ما مطرح کنید!