قرارداد اعطای سهام تشویقی (ESOP)

گاهاً صرف پیشنهاد دستمزد و حقوق بالا برای جذب یا حفظ نیروهای کلیدی و نخبه شرکت کفایت نمی‌کند و شما نیازمند ابزارهای دیگری هستید تا بتوانید به کمک آنها نیروهای مذکور را مجاب و متمایل به ماندن در شرکت نمایید و وفاداری آنان را نسبت به کسب و کار خود افزایش دهید. یکی از مهمترین این ابزارها، علی‌الخصوص در اکوسیستم استارتاپی، اعطای سهام تشویقی به کارکنان یا Employee Stock Option Plan (ESOP) می‌باشد. با اعطای سهام تشویقی، سرنوشت و موفقیت کارکنان شرکت به موفقیت شرکت گره می‌خورد و آنان افزایش ارزش شرکت را به منزله افزایش دارایی‌های شخصی خود می‌بینند، فلذا نهایت سعی و تلاش خود را جهت رشد و پیشرفت شرکت به کار می‌گیرند.
نکته حائز اهمیت آن است که مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارایی‌ یک شرکت، سهام آن شرکت است، چرا که یک شرکت استارتاپی اساساً با اعطای سهام خود، قادر است جذب سرمایه ‌کند و گاهاً در ازای اعطای 10 تا 20 درصد از سهام خود به سرمایه‌گذار میلیاردها تومان جذب سرمایه می‌کند. فلذا لازم است در اعطای سهام تشویقی بذل و بخشش صورت نگیرد و در این رابطه برنامه جامع، دقیق و منظمی طراحی گردد و مبتنی بر شرایط مشخص شده در آن، سهام تشویقی به کارکنان اعطا شود.
درصد سهامی که شرکت‌های استارتاپی اغلب به برنامه اعطای سهام تشویقی اختصاص می‌دهند، رقمی بین 5 تا 15 درصد از سهام کل شرکت است.

نکات قرارداد اعطای سهام تشویقی (ESOP)

اعطای سهام تشویقی به کارکنان کلیدی شرکت در قالب قراردادی الزام‌آور تحت عنوان «قرارداد اعطای سهام تشویقی به کارکنان یا ESOP agreement» صورت می‌گیرد. قرارداد اعطای سهام تشویقی به کارکنان، قراردادی است که به موجب آن کلیه نکات و مسائل مربوط به اعطای سهام تشویقی از جمله موارد ذیل مشخص می‌گردد:
1) مجموع تعداد و درصد سهامی که به برنامه اعطای سهام تشویقی اختصاص یافته است و همچنین میزان سهامی که قرار است به نیروی واجد شرایط اعطا شود؛
2) طریقه انتقال سهام تشویقی به نیروی واجد شرایط، تشریفات و هزینه‌های نقل و انتقال و اینکه سهام تشویقی در سهام کدام یک از سهامداران مستتر است؛
3) زمان‌و تاریخ دقیق اعطای سهام به نیروی واجد شرایط و کلیدی شرکت؛
4) تعهدات و تکالیف پسینی نیروی واجد شرایط که سهام تشویقی به وی اعطا شده است؛
5) محدودیت‌های نقل و انتقال سهام تشویقی و شرایط آن (منع نیروی کلیدی از انتقال سهام اعطا شده به اشخاص ثالث)
6) شرط تخصیص تدریجی سهام یا وستینگ (Vesting)
یکی از مهمترین شروط و مواد قرارداد اعطای سهام تشویقی به کارکنان، شرط مربوط به تخصیص تدریجی سهام یا وستینگ سهام است. هدف اصلی از اعطای سهام تشویقی به کارکنان، تقویت حس وفاداری و تعلق خاطر به شرکت و بالتبع آن افزایش طول مدت همکاری و بقای آنان در شرکت است. حال آنکه صرف اعطای سهام تشویقی به کارکنان این هدف را تأمین نمی‌کند، بلکه لازم است به‌واسطه درج شرطی نظیر وستینگ یا تخصیص تدریجی سهام، همکاری طولانی مدت آنها با شرکت تضمین گردد. به موجب شرط وستینگ، بازه زمانی مشخصی تعیین می‌گردد که در طول آن سهام تشویقی تعلق یافته به نیروی واجد شرایط، به تدریج از وثیقه شرکت خارج شده و به مالکیت قطعی نیروی کلیدی درمی‌آید.

قرارداد اعطای سهام تشویقی به کارکنان، غالباً به دو صورت رایج و متداول تنظیم می‌شود:

الف) اعطای اختیار خرید سهام (Option to Purchase) به کارکنان کلیدی شرکت؛

در این حالت، تحت شرایط معینی که در قرارداد مشخص شده است، به کارکنان کلیدی شرکت اختیار و حق خرید سهام شرکت به قیمت کمتری از قیمت بازار اعطا می‌شود و نیروی کلیدی قادر می‌گردد با پرداخت مبلغ مناسبی که گاهاً از حقوق ثابت وی کسر می‌گردد، سهام شرکت را خریداری نماید.

ب) اعطای رایگان و بلاعوض سهام تشویقی به کارکنان کلیدی شرکت؛

در این حالت، سهام تشویقی به نیروهای کلیدی شرکت که واجد شرایط خاصی هستند، مجاناً اعطا می‌گردد ولیکن در وثیقه شرکت باقی می‌ماند. تا زمانی که مدت زمان وستینگ (تخصیص تدریجی سهام) پایان پذیرد و مالکیت نیروی کلیدی بر سهام تشویقی مزبور استقرار و قطعیت یابد.
 قرارداد اعطای سهام تشویقی به کارکنان تهیه شده توسط تیم حقوقی لامینگو، مبتنی بر رویکرد ((ب)) یعنی اعطای رایگان و بلاعوض سهام تشویقی به کارکنان تنظیم شده است. فلذا چنانچه قراردادی مبتنی بر رویکرد «الف» مورد نیاز شماست، می‌توانید از قسمت قراردادهای سفارشی، درخواست تنظیم قرارداد خود را ثبت نمایید.