سفته سفید امضا و نکات حقوقی آن

سفته سفید امضا، امروزه یک عبارت رایج و آشنا است. بیشتر افرادی که در امور تجاری وارد می‌شوند یا به دنبال استخدام در کارخانه‌ها، شرکت‌ها و مؤسسات مختلف هستند، هنگام بستن قرارداد، با درخواست صدور سفته سفید امضا مواجه می‌شوند. در صورت عدم آشنایی با سفته سفید امضا و عواقب حقوقی آن، مشکلات متعددی برای صادرکننده سفته پیش می‌آید. مشکلاتی که رهایی از آن‌ها بسیار سخت و گاهی غیرممکن است.

برای آشنایی با سفته سفید امضا و نکات حقوقی آن و همچنین دریافت مشاوره حقوقی چک و سفته، مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

سفته چیست؟

سفته یک سند تجاری لازم‌الاجراست که بر اساس آن، یک طرف (صادرکننده) متعهد می‌شود مبلغ مشخصی را در یک زمان معین، به‌طرف دیگر (گیرنده وجه) بدهد. این مبلغ نمی‌تواند از رقم مجاز چاپ‌شده روی سفته بیشتر باشد.

یک سفته چه ارکانی دارد؟

تاریخ صدور و پرداخت (سررسید)، وجه، نام صادرکننده، نام گیرنده سفته و همچنین محل امضا صادرکننده از ارکان سفته محسوب می‌شود.

این مطلب را بخوانید: سفته چیست؟ | نحوه مطالبه وجه سفته

نحوه تکمیل متن سفته چگونه است؟

1. لازم است صادرکننده سفته، وجه مورد‌نظر را به عدد و حروف تعیین نماید.
2. در بخش حواله‌کرد، بهتر است به‌جای نوشتن عنوان کلی (حامل)، نام گیرنده نوشته شود.
3. تکمیل تاریخ صدور و پرداخت سفته بخش دیگری است که باید مورد‌توجه صادرکننده باشد. در قسمت تاریخ پرداخت (سررسید)، تاریخی که گیرنده وجه می‌تواند نسبت به وصول طلب خود اقدام نماید، با عدد و حروف درج می‌شود. بهتر است تا حد امکان، از نوشتن عبارت (عندالمطالبه) در قسمت تاریخ پرداخت اجتناب شود.
4. همچنین ضروری است که سفته توسط صادرکننده امضا شود. افزودن اثر‌انگشت یا مُهر شخصی در افزایش اعتبار امضا مؤثر است.
5. علاوه بر صادرکننده و گیرنده وجه، افرادی می‌توانند به‌عنوان ظهرنویس پشت سفته را امضا کنند و ضامن صادرکننده در پرداخت وجه شوند.

سفته سفید امضا چیست؟

حال که با سفته و ارکان آن آشنا شدید، درک مفهوم سفته سفید امضا آسان‌تر می‌شود. سفته سفید امضا سفته‌ای است که در آن نام و امضای صادرکننده وجود دارد، اما سایر ارکان سفته مثل تاریخ پرداخت (سررسید)، وجه و نام گیرنده خالی می‌ماند و در‌واقع تکمیل متن آن به گیرنده سفته واگذار می‌شود. در چنین شرایطی، دارنده سفته می‌تواند این سند را مطابق خواست خود تکمیل کند و برای وصول آن اقدام نماید. همچنین این امکان برای او وجود دارد که سفته را به فرد دیگری انتقال دهد.

از‌لحاظ حقوقی تأکید می‌شود هرگز سفته سفید امضا را در اختیار دیگران قرار ندهید. زیرا این کار ممکن است شمارا با وضعیت خطرناکی روبرو کند. اگر به هر دلیلی سفته سفید امضا صادر کرده‌اید و نیاز به مشاوره حقوقی چک و سفته دارید، همین امروز با تیم حقوقی لامینگو تماس بگیرید.

دریافت مشاوره حقوقی

آیا سفته سفید امضا اعتبار قانونی دارد؟

باید بدانید طبق قانون تجارت، وجه سفته باید پرداخت شود و سندی با عنوان سفته سفید امضا در این قانون استثنا محسوب نمی‌شود. بنابراین صدور سفته به‌صورت سفید امضا و واگذاری تکمیل آن به گیرنده سفته، بر اعتبار سفته اثر نمی‌گذارد.

در حقوق ایران، سفید امضا پذیرفته شده ‌است و قانون‌گذار فرض می‌کند با امضای سفته، شما به گیرنده وکالت داده‌اید تا سفته را به خواست خود تکمیل و استفاده کند. بنابراین با این تصور که سفته سفید امضا قابل وصول نیست، نادانسته خود را دچار مشکل ننمایید.

این مطلب را بخوانید: با تفاوت‌‌های اساسی بین چک و سفته آشنایید؟

روش وصول سفته سفید امضا به چه صورت است؟

برای این کار، ابتدا باید مشخصات صادرکننده و گیرنده سفته و تاریخ پرداخت (سررسید) درج شود. سپس از طریق دفاتر الکترونیک خدمات قضایی اظهارنامه‌ای برای صادرکننده در خصوص وصول وجه سفته ارسال گردد. در صورتی که ظرف موعد مشخص‌شده نسبت به پرداخت وجه اقدامی صورت نگیرد، باید ظرف مدت 10 روز از تاریخ سررسید سفته، واخواست آن تهیه شود. سپس دارنده سفته دادخواست مطالبه وجه سفته را به دادگاه ارائه نماید.

تکلیف کسی که از سفته سفید امضا سوءاستفاده می‌کند چیست؟

بر اساس ماده 673 قانون مجازات اسلامی، «هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده ‌است یا به هر طریق به‌دست‌ آورده، سوء‌استفاده کند، به یک تا سه سال حبس‌ محکوم خواهد شد.»

فرض کنید شما سفته سفید امضایی را به دیگری داده‌اید و اکنون او از این سند سوءاستفاده کرده‎‌است. بر اساس این ماده، شما لازم است در محاکم قضایی اولاً سفید امضا بودن سند را اثبات کنید و ثانیاً سوءاستفاده آن فرد از سند را ثابت نمایید. برای اثبات سفید امضا بودن، دادگاه سفته را به کارشناس خط ارجاع می‌دهد، البته داشتن شاهد هم می‌تواند در این مورد مفید باشد. باید بدانید که اثبات این موارد، کار آسانی نیست. بنابراین بهترین تصمیم آن است که از ابتدا سفته سفید امضا صادر نکنید. بدین ترتیب جلو سوءاستفاده‌های احتمالی گرفته می‌شود.

برای جلوگیری از سوءاستفاده، سفته تضمینی یا سفته حسن انجام کار چگونه تکمیل شود؟

بسیار رایج است که کارفرما از کارگر یا کارمند خود درخواست سفته تضمینی می‌نماید. دقت کنید در چنین مواردی سفته را سفید، امضا ننمایید. ارائه سفته بدون رسید و بدون بابت و سفید امضا به کارفرما این اجازه را می‌دهد تا هر وجهی را در هر زمان، تا سقف مبلغ سفته، از شما مطالبه کند.

بنابراین، برای تکمیل چنین سفته‌ای پیشنهاد می‌شود در بخش تاریخ پرداخت بنویسید: «جهت ضمانت» یا «جهت ضمانت حسن انجام کار». در بخش نام گیرنده هم حتماً نام کارفرما یا شرکت را ذکر کنید تا امکان انتقال سفته فراهم نشود. از کارفرما بخواهید در متن قرارداد به دریافت سفته تضمینی از شما اشاره و شماره سفته را هم قید نماید. در آخر از سفته کپی تهیه کنید یا از گیرنده سفته رسید بگیرید. به‌علاوه، حضور شاهد در هنگام امضای چنین سفته‌ای در کاهش ریسک احتمالی مؤثر است.

آیا سفته تضمین حسن انجام کار قابل وصول است؟

بله؛ در صورتی که کارفرما بتواند در دادگاه تخلف صادرکننده سفته ناشی از عدم انجام تعهدات را اثبات نماید. به‌عنوان‌مثال، شما قبل از اتمام قرارداد از ادامه همکاری انصراف می‌دهید و امکان جایگزینی نیروی کار جدید هم برای کارفرما فراهم نیست. اگر این تصمیم شما در روند کار اخلال ایجاد کند، کارفرما می‌تواند سفته را تا سقف مبلغ مندرج بر آن از شما طلب کند.

سفته سفید امضا و خیانت در ‌امانت:

سوءاستفاده از سفید امضا ازجمله مصادیق جرم خیانت‌در‌امانت است. اگر امین (فردی که سندی به‌عنوان امانت نزد او قرار دارد) نسبت به این سند، هر نوع رفتار خائنانه‌ای را نشان دهد، جرم خیانت‌در‌امانت واقع می‌شود.

فرض کنید فردی سفته‌ای برای تضمین انجام کار و به‌طور امانت در اختیار داشته‌، یعنی قرار بر این بوده ‌است که در آینده این سفته را به صاحبش بازگرداند و آن را خرج نکند. حال اگر این فرد، سفته را مورد سوءاستفاده قرار دهد، به دیگری واگذار کند، سفته را تلف کند و یا مفقود سازد، از‌آنجا‌که این سفته در حکم مال امانی بوده‌ است، به استناد ماده 674 قانون مجازات اسلامی، دارنده سفته به جرم خیانت در امانت به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

اثبات جرم خیانت‌در‌امانت در مورد سفته سفید امضا در صورتی امکان‌پذیر است که در هنگام صدور سفته، مدارک محکمه‌پسند (دریافت رسید، تهیه کپی از سفته، حضور شاهد، درج شماره سفته در قرارداد و….) تهیه شود تا در صورت سوءاستفاده دارنده سفته در دادگاه از آن‌ها استفاده گردد.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

سخن پایانی

ملاحظه فرمودید که سفته سفید امضا یک سند معتبر تجاری است. قانون به دارنده سفته سفید امضا این اجازه را می‌دهد که هر زمان بخواهد، صادرکننده را وادار به پرداخت وجه سفته نماید. بنابراین در هنگام صدور سفته، تمام قسمت‌ها را با خودکار خود، با دقت تکمیل نمایید. اگر مجبور هستید به کارفرما سفته سفید امضا بدهید، حتماً نکات احتیاطی عنوان‌شده را رعایت کنید. به یاد داشته باشید که در این زمینه، راهنمایی گرفتن از یک مشاور حقوقی حرفه‌ای، بهترین تصمیم است. بنابراین با مراجعه به تیم حقوقی لامینگو، از مشاوره حقوقی چک و سفته بهره‌مند شوید.

لطفاً نظرات و پرسش‌های خود را درباره این مطلب با ما به اشتراک بگذارید و مطالعه سایر مطالب بلاگ لامینگو را از دست ندهید.