جعاله ملکی چیست و چه کاربردی دارد؟ + نمونه قرارداد جعاله

تصور کنید کسی انگشتر طلای خودش را در خیابان گم کرده است. آن فرد تصمیم می‌گیرد برای اینکه انگشتر خودش را پیدا کند، یک آگهی در اماکن عمومی نصب کند و در آن بنویسد هر کسی که انگشتر طلایی با مشخصات گفته‌شده را پیدا کند، با شماره او تماس بگیرد و در ازای تحویل آن انگشتر، مبلغی را به‌عنوان مژدگانی دریافت کند. این کار جعاله نامیده می‌شود. در فضای معاملات ملکی نیز قرارداد جعاله وجود دارد که در این مقاله به بررسی آن پرداخته می‌شود. برای دریافت نمونه قرارداد جعاله، می‌توانید روی لینک زیر کلیک کنید:

دریافت نمونه قرارداد جعاله

جعاله ملکی چه نوع جعاله‌ای است؟

قرارداد جعاله ملک، یکی از قرارداد‌های جعاله‌ایست که در زندگی افراد بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. افراد برای فروش، رهن و اجاره خانه از نمونه قرارداد جعاله ملکی استفاده می‌کنند. نکته مهم، این است که کلمه ملک در نمونه قرارداد جعاله ملک فقط معنی ساختمان نمی‌دهد؛ خریدن زمین و ساخت خانه یا مغازه در آن نیز می‌تواند مشمول قرارداد جعاله ملکی باشد. حتی در آن زمین می‌توان کشاورزی و باغداری انجام داد و باز هم قرارداد جعاله ملکی شامل آن می‌شود.

مثلاً فرض کنید شما ملکی دارید و می‌خواهید آن را بفروشید یا اجاره دهید. شما برای این‌که بتوانید ملکتان را به بهترین و بالاترین قیمت بفروشید یا اجاره دهید، باید سراغ شخصی بروید که در این زمینه تخصص و تجربه داشته باشد. شما با او نمونه قرارداد جعاله فروش ملک مورد نظرتان را تنظیم می‌کنید و طی آن قرارداد، معین می‌کنید که او باید بتواند برای ملک شما مشتری پیدا کند و بعد از پایان معامله کمیسیون یا اصطلاحاً جُعل دریافت کند.

طرفین قرارداد جعاله

در نمونه قرارداد جعاله، به مالک یا مشتری جاعل (یعنی کسی که درخواست کاری را کرده است) و به مشاور املاک یا واسطه‌گر عامل (یعنی کسی که کاری را برای جاعل انجام داده است) گفته می‌شود.

نکته: به حق‌الزحمه‌ای که جاعل به عامل می‌دهد، جُعل گفته می‌شود.

از شرایط جاعل، این است که باید بالغ و عاقل باشد و حاکم شرع تصرف در اموال او را ممنوع نکرده باشد؛ اما این شرایط برای عامل وجود ندارد. همینطور، مطابق ماده ۲۱۱ قانون مدنی، «برای اینکه متعاملین اهل محسوب شوند، باید بالغ و عاقل و رشید باشند.»

این مطلب را بخوانید: آیا با نحوه تنظیم قرارداد کار آشنایی دارید؟

انواع قرارداد جعاله

جعاله با توجه به چگونگی ایجاب و پیشنهاد دادن آن به دو نوع تقسیم می‌شود. این دو نوع، جعاله خاص و جعاله عام هستند.

۱- جعاله خاص

در جعاله خاص، درخواست انجام کار برای شخص معینی انجام می‌شود و طرف درخواست فرد یا افراد خاصی هستند؛ مانند اینکه شخصی به فرزند خودش بگوید اگر تیراندازی یاد بگیری، یک میلیون تومان به تو خواهم داد.

۲- جعاله عام

در جعاله عام، هدف جاعل رسیدن به هدف خودش است. در جعاله عام برای جاعل فرقی ندارد کاری را که مد نظر دارد، چه کسی انجام دهد؛ مثلاً کارفرمایی می‌گوید هرکدام از کارمندان که بتواند پروژه را زودتر تمام کند، دو میلیون تومان پاداش انتهای کار خواهد داشت.

قرارداد جعاله یک نوع قراردادی است که در قانون معین شده. فرد جاعل طی این قرارداد تعهد می‌دهد که در صورت انجام شدن کاری که برای طرف دیگر قرارداد معین می‌کند، دستمزد یا عوضی را به او تقدیم کند. این شخص می‌تواند عوض و یا مزدی را که مقرر شده دریافت کند.

عامل در نمونه قرارداد جعاله ملکی چه تفاوتی با دلال دارد؟

به‌طور کلی، قانونگذار برای عامل شرایط خاصی در نظر نگرفته است؛ باتوجه به اینکه دلالی یکی از معاملات تحت شمول قانون تجارت است، شرایط خاصی برای آن در این قانون پیش‌بینی شده است و باوجود برخی شباهت‌ها، با قرارداد جعاله متفاوت است. برای اینکه فردی بتواند کار دلالی انجام دهد، باید پروانه دلالی بگیرد. برای گرفتن پروانه و مجوز دلالی معاملات ملکی این شرایط لازم است:

• دارا بودن حداقل سن بیست‌وپنج سال؛
• گذراندن خدمت سربازی یا گواهی معافیت از خدمت سربازی؛
• دارای تابعیت ایران؛
• مدرک ششم ابتدایی یا گواهینامه معادل آن؛
• آگاهی و اطلاعات کافی در رابطه با املاک و معاملات مربوط به آن؛
• شخص قابل اطمینان و خوش‌شهرت در بین مردم؛
• گواهی عدم سوءپیشینه؛
•  وثیقه یا ضمانت‌نامه برای جبران خسارت.

این مطلب را بخوانید: همه چیز درباره دورکاری و نمونه قرارداد کار در منزل

تفاوت جعاله با اجاره اشخاص

قرارداد جعاله همان قرارداد اجاره نیست. در قرارداد جعاله لازم نیست از ابتدا مقدار اجرت تعیین شود؛ اما در قرارداد اجاره لازم است مبلغ اجاره در ابتدا معین شود. در قرارداد اجاره لازم است که طرفین قرارداد مشخص و معین باشند؛ اما در قرارداد جعاله این لزوم وجود ندارد و جاعل می‌تواند بگوید هر کسی زودتر انجام داد.
از دیگر تفاوت‌های قرارداد جعاله با اجاره اشخاص، این است که جعاله یک قرارداد جایز (قابل فسخ در هر زمان) است و اجاره یک قرارداد لازم (غیر قابل فسخ تا زمان پایان قرارداد) است. در قرارداد جعاله، عامل درصورتی‌که کار را انجام دهد، می‌تواند اجرت و یا مبلغ توافق‌شده را دریافت کند. ولی در قرارداد اجاره به محض عقد قرارداد، مبلغ اجاره باید پرداخت گردد؛ مگر در قرارداد طور دیگری توافق شود.

کانال تلگرام لامینگو

خلاصه نکات مهم درباره قرارداد جعاله ملکی

• در قرارداد جعاله عام، فردی زودتر مبلغ جعاله را دریافت می‌کند که زودتر از بقیه ( یعنی اولین نفر) عمل تعیین‌شده توسط جاعل را انجام داده باشد.
• اصولاً فسخ عقد جعاله قبل از اینکه کار انجام شده باشد، توسط هر دو طرف امکان‌پذیر است.
• اگر جاعل هنگام انجام دادن کار بخواهد قرارداد را فسخ کند، باید مبلغ کاری را که عامل تا زمان فسخ انجام داده است، پرداخت نماید.
• جاعل باید مبلغ و دستمزد تعیین‌شده در قرارداد جعاله را به عامل بپردازد و عامل نیز باید به تعهد خود برای انجام دادن کار عمل کند.
• عامل در صورتی مبلغ و دستمزد معین‌شده را دریافت خواهد کرد که کار درخواستی جاعل را به اتمام رسانده باشد.
• اگر در جعاله خاص کسی جز طرفین قرارداد کار درخواستی جاعل را انجام دهد، مبلغ و دستمزد تعیین‌شده به او تعلق نخواهد گرفت؛ چون جاعل هیچ تعهدی به او ندارد و طرف قرارداد فرد دیگری است.
• بالغ و عاقل بودن جاعل و توان دخالت در مال و اموال خودش شرط مهم برای انعقاد قرارداد جعاله است.

برای مطالعه بیشتر مقالات حقوقی می‌توانید به وبلاگ لامینگو مراجعه فرمایید.