ممنوع المعامله کیست و چگونه می‌توان این موضوع را استعلام گرفت؟

در انعقاد عقود و قراردادهای مختلف، اطلاع از وضعیت ممنوع المعامله بودن یا نبودن طرف مقابل اهمیت بسیاری دارد. چرا که اگر طرف مقابل، به هر علت ممنوع المعامله بوده باشد، قرارداد از اعتبار ساقط شده و آثار و پیامدهای حقوقی گوناگونی به دنبال خواهد داشت. داشتن اهلیت طرفین معامله شرط اساسی صحت قرارداد محسوب شده و بدون آن قرارداد منعقده از اعتبار ساقط خواهد شد. از این رو و با توجه به اهمیت این موضوع، در این گفتار قصد بررسی کیستی ممنوع المعامله و نحوه استعلام این وضعیت را داریم.

‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

چه افرادی ممنوع المعامله محسوب می‌شوند؟

همان گونه که از نام آن پیداست، ممنوع المعامله به فردی اطلاق می‌شود که به صورت دائم یا موقت فاقد اهلیت لازم جهت انعقاد قرارداد می‌باشد. مالکیت چنین فردی نسبت به اموال خود صحیح و بلااشکال است، اما در انجام و اداره امور مالی خود نمی‌تواند مستقل عمل نماید. مصداق افراد ممنوع المعامله را می‌توان در سه گروه به شرح زیر معرفی نمود:

1. محجورین که عبارتند از صغار (کودکان)، مجانین و اشخاص غیررشید (سفها)

2. تجار ورشکسته

3. اشخاصی که به حکم دادگاه ممنوع المعامله محسوب شده‌اند.
‌

جهت آشنایی با موارد و شرایط صدور حکم حجر می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: صدور حکم حجر در چه مواردی و چگونه انجام می‌شود؟

چرا برخی از اشخاص ممنوع المعامله محسوب می‌شوند؟

هر شخصی که در یکی از سه گروه فوق قرار گیرد، ممنوع المعامله محسوب شده و انجام هر معامله‌ای از جانب وی محکوم به بطلان یا عدم نفوذ خواهد بود. این دسته از افراد، اهلیت لازم جهت انعقاد قرارداد را از دست داده و به این علت از انجام هر معامله‌ای منع شده‌اند. برای مثال عقل، بلوغ و رشد از جمله شرایطی است که متعاملین بایستی دارا باشند، در حالی که محجورین یک یا چند مورد از این شرایط را از دست داده و به این علت از انجام معامله منع شده‌اند. منع این افراد از انجام معامله در بسیاری از مواقع دارای جنبه حمایتی است. چرا که چنین فردی قادر به اداره امور مالی خود نیست و انجام معامله از جانب او می‌تواند موجب تضییع حقوق خود فرد و سایرین، از جمله طلبکاران شود.

وضعیت معاملات اشخاص ممنوع المعامله

معاملاتی که اشخاص ممنوع المعامله منعقد می‌نمایند مانند معاملات سایر افراد، صحیح و دارای اعتبار محسوب نمی‌شود. این معاملات به فراخور امر باطل یا غیرنافذ محسوب می‌شوند. در مواردی که شخص به علت عدم رشد یا صغارت (تنها در خصوص صغیر ممیز) ممنوع المعامله بوده و معامله‌ای منعقد نماید، معامله وی غیرنافذ تلقی شده و با تنفیذ ولی یا قیم صحیح و معتبر خواهد بود. در سایر موارد، معامله شخص ممنوع المعامله باطل و فاقد هرگونه اثر حقوقی است.
‌

به منظور آشنایی با گواهی رشد و شرایط دریافت آن می‌توانید به لینک زیر مراجعه نمایید: گواهی رشد چیست و در چه شرایطی صادر می‌شود؟ | حکم رشد

رفع منع افراد از انجام معامله

ممنوع‌المعامله بودن افراد به راحتی قابل رفع بوده و پس از پایان این مدت، شخص می‌تواند مانند افراد عادی معاملات خود را انجام دهد. صغر سن، جنون و عدم رشد هر یک زمانی پایان یافته و با پایان آن فرد از حالت حجر و ممنوع‌المعامله بودن خارج می‌شود. ورشکستگی نیز به عنوان یکی از موانع انجام معامله، قابل رفع بوده و با انجام امور تسویه و ورشکستگی پایان می‌یابد. اشخاصی که به حکم دادگاه ممنوع المعامله شده‌اند، به منظور رفع این وضعیت نیازمند صدور حکم جدید از جانب دادگاه مبنی بر رفع ممنوعیت انجام معامله از جانب آنان هستند.

دریافت مشاوره حقوقی

نحوه استعلام ممنوع المعامله بودن افراد

با توجه به آن که پیش از انعقاد هر معامله، آگاهی از وضعیت ممنوع‌المعامله بودن یا نبودن طرف مقابل ضروری است، افراد به دنبال راهی هستند تا بتوانند نسبت به این موضوع اطلاعاتی کسب نمایند. امروزه امکان استعلام ممنوع المعامله بودن افراد تنها از طریق مراجعه حضوری به دفاتر ثبت اسناد کشور، معاونت قضایی دادستانی کل کشور یا ادارات ثبت اسناد و املاک وجود دارد. البته داشتن دستور قضایی شرط لازم جهت مراجعه به هر یک از این ارگان‌ها و استعلام ممنوع‌المعامله بودن افراد است. علاوه بر این، دفاتر اسناد رسمی نیز موظف‌اند پیش از تنظیم سند، با دسترسی به سامانه آنی از ممنوع‌المعامله بودن افراد مطلع شوند.

استعلام افراد ممنوع المعامله با کد ملی

به منظور سهولت دسترسی به اطلاعات ممنوع‌المعامله بودن یا نبودن افراد، سامانه یکپارچه معاملات املاک، تحت عنوان سامانه سیما 724 در حال راه‌اندازی است. این سامانه با توجه به اهداف گوناگونی در حال راه‌اندازی است. یکی از این اهداف، دسترسی سریع و آسان جهت استعلام وضعیت ممنوع المعامله بودن افراد است. با شروع به کار این سامانه، اشخاص به راحتی ‌می‌توانند با استفاده از کد ملی اشخاص، وضعیت ممنوعیت یا عدم ممنوعیت انجام معامله توسط آنان را استعلام نمایند.

علاوه بر سامانه سیما 724، اداره کل ثبت اسناد و املاک استان تهران نیز درصدد راه‌اندازی سامانه‌ای به منظور استعلام افراد ممنوع المعامله با کد ملی آنان است. متأسفانه این سامانه نیز هنوز شروع به کار نکرده است.

کانال تلگرام لامینگو

نتیجه‌گیری

شخص ممنوع المعامله فردی است که به علت وضعیت خاص خود، همچون وجود حجر، ورشکستگی یا موارد دیگر قادر به اداره امور مالی خود و انجام معامله نیست. معاملاتی که توسط این گروه از افراد انجام می‌شود مانند معاملات سایر افراد، صحیح و دارای اثر نمی‌باشد، بلکه باطل یا غیرنافذ محسوب می‌شود. به همین علت، ضروری است تا افراد پیش از انجام هر معامله‌ای، اطلاعات لازم در خصوص وضعیت ممنوع المعامله بودن یا نبودن طرف مقابل را کسب نمایند.

آشنایی با وضعیت شخص ممنوع المعامله و آثار معاملات منعقده توسط وی اهمیت بسیاری دارد. مطالعه این گفتار اطلاعات لازم در این خصوص را به شما ارائه می‌نماید. در صورتی که پس از مطالعه این گفتار با سؤال یا ابهامی مواجه شدید، می‌توانید با مراجعه به قسمت دیدگاه‌ها، سؤال خود را جهت پاسخ‌دهی توسط کارشناسان در آن قسمت درج نمایید. همچنین جهت بهره‌مندی از خدمات مشاوره تخصصی مجموعه لامینگو می‌توانید به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نموده و با مشاورین متخصص مجموعه لامینگو ارتباط داشته باشید.

مراجعه به بلاگ لامینگو نیز به شما کمک می‌نماید تا بتوانید با مطالعه مقالات حقوقی منتشر شده در این سایت، دانش حقوقی خود را افزایش داده و به بسیاری از سؤالات حقوقی خود پاسخ دهید.