گذشت شاکی در جرم قابل گذشت و جرم غیر قابل گذشت چه تأثیری دارد؟

گاهی در جامعه با جرایمی روبه‌رو می‌شویم که اگر شکایتی از سوی شخصی علیه آن جرم صورت نگیرد، مقامات قضایی نیز ارتکاب آن جرم را مورد پیگرد قانونی قرار نمی‌دهند. ممکن است منوط بودن پیگیری قضایی به وجود شاکی خصوصی، حتی وقتی ارتکاب آن جرم محرز است برای برخی جای سوال باشد. در این نوشتار می‌خواهیم به تقسیم‌بندی جرایم به دو دسته جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت و همچنین تاثیر شکایت یا گذشت شاکی در پیگیری قضایی این جرایم بپردازیم.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

جرم قابل گذشت و جرم غیر قابل گذشت

در ابتدا لازم است بدانیم که قانونگذار، جرایم را به دو دسته جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت تقسیم نموده است. جرم قابل گذشت جرمی است که شروع رسیدگی و ادامه تعقیب و اجرای مجازات آن نیازمند شکایت شاکی خصوصی و عدم گذشت وی می‌باشد. در مقابل، جرم غیر قابل گذشت جرمی است که شکایت شاکی و گذشت وی در شروع به تعقیب و ادامه رسیدگی و اجرای مجازات تأثیری ندارد.

فلسفه قابل گذشت دانستن برخی از جرایم توسط قانونگذار این است که این جرایم به لحاظ رعايت مصالح اجتماعی یا خانوادگی، جنبه خصوصی‌شان بر جنبه عمومی‌شان برتری دارد. به عبارت دیگر، قانونگذار به منظور حفظ روابط میان افراد این اجازه را به شاکی داده است تا از حق خود نسبت به پیگیری یک جرم که به او آسیب زده است، صرف نظر کند. می‌توان اینگونه گفت که اهمیت جرایم قابل گذشت از جرایم غیرقابل گذشت کمتر است و به تبع آن آسیب کمتری نیز به جامعه وارد می‌کند. بنابراین نه تنها فقط با اعلام شکایت از سوی بزه‌دیده، پرونده رسیدگی به این جرایم به جریان می‌افتد، بلکه با اعلام گذشت او تعقيب متهم یا رسیدگی به جرایم ارتکابی مجرم نیز متوقف خواهد شد.

این مطلب را نیز بخوانید: جرم نشر اکاذیب چیست؟ | شرایط تحقق و مجازات نشر اکاذیب

تشخیص جرم قابل گذشت از غیر قابل گذشت

در نظام حقوقی کنونی ما هیچ ضابطه و معیار دقیقی به منظور تشخیص جرم قابل گذشت از غیر قابل گذشت ارائه نشده است. قانونگذار در قانون مجازات اسلامی یا برخی از قوانین خاص به جرایم قابل گذشت اشاره کرده است. جز اشاره صریح مواد قانونی در شناسایی جرایم قابل گذشت معیار دیگری وجود ندارد. نکته حائز اهمیت این است که در نظام کیفری ما اصل بر غیر قابل گذشت بودن جرم است.

بنابراین وقتی می‌خواهیم به قابل گذشت یا غیر قابل گذشت بودن جرمی پی ببریم، باید اصل را بر غیر قابل گذشت بودن آن جرم بگذاریم؛ سپس به قانون مجازات اسلامی مراجعه کرده و در صورتی‌که قانونگذار صریحاً آن جرم را در شمار جرایم قابل گذشت قرار داده است، جرم مورد نظرمان را قابل گذشت بدانیم. در ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی به برخی از مصادیق جرایم قابل گذشت اشاره شده است.

برخی از جرایم قابل گذشت عبارتند از جرم مزاحمت از طریق تلفن، پیامک و یا دستگاه‌های مخابراتی، جرم تدلیس در نکاح و جعل سند و نوشته‌های غیر رسمی، جرم امتناع از دادن طفل، جرم رها کردن طفل در محل خالی از سکنه، جرم افشای اسرار حرفه‌ای، جرم سقط جنین به و‌اسطه ضرب يا اذيت و آزار زن حامله.

گذشت شاکی در جرم قابل گذشت

همانطور که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم، گذشت شاکی یا شکایت شاکی در رسیدگی به جرم قابل گذشت تأثیر مستقیم دارد. از آنجا که با گذشت شاکی، رسیدگی به جرم قابل گذشت متوقف می‌شود، گذشت مذکور باید دارای شرایط و ضوابطی باشد که در ذیل به برخی از آنان می‌پردازیم.

– گذشت باید به‌صورت منجز باشد؛ یعنی گذشت مشروط به یک شرط خاص یا موکول به زمانی در آینده نشده باشد.

– شاکی باید بداند که در صورت گذشت دیگر نمی تواند از تصمیم خود منصرف شود.

– هرگاه در جرمی شاکیان متعددی وجود داشته باشد، شکایت و تعقیب شخص مجرم با شکایت هر یک از شاکیان شروع می‌شود، اما برای گذشت باید تمام شاکیان رضایت خود را اعلام نمایند.

– گذشت می‌تواند به‌صورت کتبی یا شفاهی مطرح شود.

– گذشت شاکی تنها پس از وقوع جرم اتفاق می‌افتد و پیش از وقوع جرم، گذشت معنایی ندارد.

دریافت مشاوره حقوقی

آیا گذشت شاکی در جرم غیرقابل گذشت اثری دارد؟

جرم غیر قابل گذشت می‌تواند دو جنبه عمومی و خصوصی داشته باشد. در جرم غیر قابل گذشتی که دارای جنبه خصوصی نیز باشد، گذشت شاکی صرفاً موجب بخشیده شدن جنبه خصوصی جرم مذکور خواهد شد. همانگونه که گفته شد، در جرایم غیر قابل گذشت، گذشت در روند تعقیب و محاکمه و اجرای حکم تأثیر نمی‌گذارد اما می‌تواند موجب تخفیف در مجازات شود.

کانال تلگرام لامینگو

لامینگو بهترین مشاور شما در امور کیفری

آنچه که جرایم کیفری را از اهمیت خاصی برخوردار می‌کند، پرداختن این حوزه از حقوق به مجازات‌های مختلف و رنج‌آوری است که بر مجرم تحمیل می‌کند. هر چه مسئله حیاتی‌تر باشد، نیاز به مشاوره و راهنمایی در آن حیطه ضروری‌تر است. مشاوران ما در لامینگو با علم و تجربه‌ای که در این زمینه کسب نموده‌اند، بهترین مشاور شما در چالش‌های حقوقی‌تان خواهند بود.

در پایان شما می‌توانید سوالات حقوقی خود را با ثبت در قسمت دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید تا کارشناسان حقوقی لامینگو به پرسش‌های شما پاسخ دهند. برای خواندن مطالب بیشتر به بلاگ حقوقی لامینگو مراجعه کنید.