ایفای ناروا چیست؟ | تفاوت استیفای ناروا و ایفای ناروا

هر پرداختی تنها در شرایطی صحیح و معتبر است که ناشی از دینی بوده و یا شخصی که اقدام به پرداخت کرده است، قصد تبرع داشته باشد. حال اگر این پرداخت بدون قصد تبرع و بدون وجود دینی انجام گیرد، باطل بوده و شخصی که مال را دریافت کرده موظف است تا مال را باز پس دهد. در چنین حالتی، به این پرداخت که بدون وجود دین و بدون قصد تبرع صورت گرفته است، ایفای ناروا گویند. حالت دیگری نیز وجود دارد که شخصی بدون اراده و تراضی با صاحب مال، بر مال شخص دیگری تصرف می‌کند که در این حالت، این تصرف و این دارا شدن باطل است و به آن استیفای ناروا گویند. بر اساس قانون مدنی، هم در ایفای بی‌جهت و ناروا و هم در استیفای ناروا پرداخت معتبر نبوده و شخصی که مال را دریافت کرده است باید اقدام به باز پس دادن آن نماید.

در این نوشتار قصد داریم به توضیح این دو مورد و بیان تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر بپردازیم و سپس آثار حاکم بر هر کدام از ایفا و استیفای ناروا را بیان کرده و به توضیح شرایط تحقق هر کدام بپردازیم. در نتیجه اگر قصد دارید که اطلاعاتی در این زمینه کسب کنید و یا اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید پیشنهاد می‌شود این نوشتار را تا انتها مطالعه کرده و اطلاعات لازم را کسب کنید.
‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

ایفای ناروا به چه معناست؟

در یک تعریف ساده، ایفای ناروا به معنای پرداختی است که منشأ دینی ندارد. به این معنا که اگر شخصی دینی را به دیگری با این تصور که به وی مدیون است بپردازد، اما بعداً مشخص شود که چنین دینی اصلاً وجود نداشته است و شخص در واقع مدیون نبوده، چنین پرداختی ایفای ناروا است. نکته بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که در مفهوم ایفا وجود دین مفروض است؛ به این معنا که حتماً باید دین یا تعهدی وجود داشته باشد تا وفای به آن معنی پیدا کند. پس اگر شخصی با این پندار که به دیگری مدیون است مالی به او بدهد و در واقع دینی وجود نداشته باشد، گیرنده مال نمی‌تواند به ناروا آن را تصاحب کند و بایستی آن را به مالک بازگرداند چرا که این ایفا یک ایفای ناروا است.

در همین راستا ماده 265 قانون مدنی در مبحث وفای به عهد مقرر داشته است که «هرگاه مالی به کسی پرداخت می‌شود اصل بر غیرمجانی بودن پرداخت است، پس اگر کسی مالی را اشتباهاً به شخصی بپردازد می‌تواند آن را بازپس گیرد.»

برای مثال، اگر بین دو طرف در ارتباط با پرداختی اختلاف پیش آید و یک طرف بگوید مال مجانی به من بخشیده شده و طرف دیگر بگوید مال به فرض پرداخت دین، پرداخت شده است در این صورت ادعای کسی که می‌گوید به موجب دین و قرض پرداخت شده، پذیرفته می‌شود و طرف دیگر باید برای گفته خود سند ارائه کند. بنابراین فردی که ایفای ناروا نموده می‌تواند با بیان این امر به حق خود برسد. یکی دیگر از نکاتی که در این زمینه باید به آن توجه داشته باشید این است که این موضوع که پرداخت‌کننده به صورت رایگان، مال را پرداخت نکرده است باید اثبات گردد تا آن ایفا مشمول مقررات ایفای ناروا گردد.
‌

آثار حقوقی ایفای ناروا چیست؟

ایفای ناروا از نظر حقوقی آثاری به همراه دارد که در این بخش از مطلب قصد داریم به بررسی آن بپردازیم. یکی از آثار حقوقی این نوع از ایفا این است که شخصی که مالی را به ناحق دریافت کرده است، وظیفه دارد بدون هیچ کم‌وکاستی آن را به صاحب اصلی‌اش بازگرداند؛ چرا که عمل او مصداق ایفای ناروا می باشد. در نتیجه اگر این موضوع اثبات شود که این ایفا یک ایفای ناروا بوده است، در نتیجه شخصی که مال را به ناحق دریافت کرده است باید در اسرع وقت نسبت به بازگرداندن مال اقدام کند.

یکی دیگر از آثار حقوقی ایفای ناروا این است که شخصی که مال را به ناروا گرفته در کنار آن که وظیفه دارد هر آنچه به ناحق به دست آورده را به صاحبش بازگرداند، باید منافع حاصله استفاده از آن مال را به صاحب مال پس بدهد. علت این امر این است که در مدتی که مال به‌ناحق در دست او بوده و از آن بهره برده است، صاحب اصلی مال از منافع آن محروم بوده و در اینجا می‌تواند اجرت‌المثل دریافت نماید، چرا که مال دریافت شده به صورت ایفای ناروا بوده است.

علاوه بر موارد مذکور، سومین اثر حقوقی ایفای ناروا این است که زمانی‌که مالی به دست فردی می‌رسد و آن شخص از عدم حق خود مطلع نمی‌باشد، در این جا اجبار و الزامی برای پرداخت اجرت‌المثل برای او وجود ندارد و صاحب مال نمی‌تواند او را مجبور به پرداخت اجرت‌المثل ایام تصرف نماید. اما اگر از عدم حق خودآگاهی داشته باشد باید حتماً اجرت را پرداخت کند و کوتاهی نورزد چرا که در هر صورت ایفای ناروا رخ داده است.
‌

این مطلب را نیز بخوانید: آشنایی با مفهوم دعوای مالی و دعوای غیرمالی و تفاوت آن‌ها

سایر آثار حقوقی ایفای ناروا

یکی دیگر از آثار ایفای ناروا که در این بخش باید به آن اشاره کنیم این است که انجام هرگونه معامله از طریق و با موضوع مالی که عنوان ایفای به ناحق دارد، عملی غیرنافذ محسوب می‌شود و شخص صاحب مال یا می‌تواند معامله را رد و مال خود را پس بگیرد، یا این که معامله صورت‌گرفته را تأیید و مبلغ یا همان ثمن معامله را دریافت نماید. به عبارتی دیگر، اگر کسی با مالی که از طریق ایفای ناروا به دست آ ورده است اقدام به انجام معامله نماید، در این صورت این معامله یک معامله فضولی بوده و اعتبار آن منوط به تنفیذ صاحب اصلی مال است.

در پایان، آخرین اثر ایفای ناروا این است که بین مسئولیت شخصی که با ایفای ناحق، مالک مال و منافع حاصل از آن شده است و در این خصوص هیچ آگاهی ندارد و نمی‌داند که بدون حق، آن مال را در دست خود دارد هیچ تفاوتی با شخصی که از عدم حق خود آگاه است وجود ندارد و اگر ضرری به آن مال وارد شود حتی اگر ناشی از حوادث قهری باشد در این جا فرد، مسئول به جبران خسارت وارد شده به مالک اصلی می‌باشد.
‌

چه پرداخت‌هایی مشمول ایفای ناروا هستند؟

در بخش‌های قبل از این مطلب به توضیح ایفای به ناحق و ناروا پرداختیم و آثار حقوقی این نوع از ایفا را برشمردیم. در این بخش از مطلب اما قصد داریم به توضیح این موضوع بپردازیم که چه نوع پرداخت‌هایی مشمول ایفای ناروا هستند.

اولین نوع از پرداختی که مشمول ایفای به ناحق می‌شود، پرداخت دین به فردی غیر از آن کسی است که داین محسوب می‌شود و انجام این عمل می‌تواند به‌طور قطع ناشی از اشتباه و تدلیس باشد. این امر زمانی رخ می‌دهد که مدیون به اشتباه دین خود را به فردی غیرطلبکار خود بپردازد و ایفای ناروا در این جا رخ دهد. برای مثال، شما اشتباهاً مبلغی را به شماره حساب فردی غیر از طلبکار واریز نمایید، در این جا این عمل انجام شده ایفای ناروا محسوب می‌شود و شما می‌توانید پول خود را پس بگیرید.
‌

ادای دین از سوی دیگری چه آثاری دارد؟

علاوه بر این، ادای دین از سوی فردی به غیر از خود مدیون (شخص ثالث) با تصور این که مدیون می‌باشد نیز ایفا بی‌جهت است و فردی که خود را اشتباهاً مدیون می‌دانسته حق گرفتن مال خود را دارد. البته توجه داشته باشید این در حالتی است که او از مدیون نبودن خود مطلع نباشد؛ چرا که اگر این موضوع را بداند، حق رجوع به گیرنده مال و یا مدیون اصلی را ندارد، مگر این که خود مدیون اصلی آن مال را به او بدهد. علاوه بر این موارد، پرداخت دین در ایفای بی‌جهت در حالتی که اصلاً از ابتدا دینی نبوده است یا این که آن دین به دلایلی نظیر پرداخت آن توسط فرد دیگر و یا پرداخت کردن دین توسط خود شخص مدیون از قبل از بین رفته باشد نیز مصداقی از ایفای ناروا است.
‌

دریافت مشاوره حقوقی

شرایط تحقق ایفای بی‌جهت یا ناروا چیست؟

برای آن‌که پرداختی مشمول ایفای ناروا باشد، باید شرایطی وجود داشته باشد. به عبارتی دیگر، اگر این شرایط موجود نباشد در این صورت این پرداخت مشمول ایفای بی‌جهت یا ناروا نخواهد بود. در ادامه این بخش از نوشتار به بررسی این شرایط خواهیم پرداخت.
‌

1. تسلیم مال به عنوان ایفاء

اولین مورد از شرایط تحقق ایفای ناروا این است که برای تحقق ایفای ناروا باید مالی که گیرنده استحقاق آن را ندارد به او تسلیم شود، خواه این مال پول یا کالای معین باشد. همین عامل است که ایفای بی‌جهت را از احکام عمومی مربوط به استفاده بدون جهت جدا می‌کند و به غصب نزدیک می‌سازد. زیرا شرط تحقق آن وجود استیلای نامشروع بر مال دیگری است، در حالی‌که ضمان ناشی از استیفا چنین شرطی ندارد. به این موضوع نیز توجه داشته باشید که تسلیم مال باید به عنوان وفای به عهد باشد وگرنه هرگاه کسی پولی را به‌عنوان قرض یا پیش‌پرداخت معامله یا امانت به دیگری بدهد، استرداد آن زیر عنوان ایفای بی‌جهت ممکن نیست. این عامل نیز نهاد حقوقی ما را از انواع غصب ممتاز می‌سازد و نوعی اصالت به آن می‌بخشد.

در هر حال، مدعی استرداد باید تسلیم مادی مال را اثبات کند. مدعی‌علیه نیز هرگاه بتواند ثابت کند که تأدیه به‌عنوان قرض یا پیش‌پرداخت یا هبه یا ودیعه بوده است از رد آن به‌عنوان ایفای ناروا معاف می‌شود.
‌

2. ناروایی پرداخت یا عدم وجود دین

شرط دیگر تحقق ایفای ناروا این است که تسلیم‌کننده مال، مدیون گیرنده نباشد و به بیان دیگر، رابطه دینی میان آن دو احراز نشود. زیرا تنها در این صورت است که پرداخت ناروا جلوه می‌کند. به عبارت دیگر، جایی که مدیون بیش از مقدار دین به طلبکار بدهد یا همه دینی را که تنها بخشی از آن به عهده اوست بپردازد نسبت به میزان اضافه بر دین، ایفای ناروا است و پرداخت‌کننده می‌تواند آن را پس بگیرد.
‌

این مطلب را نیز بخوانید: معامله به قصد فرار از دین و بررسی شرایط تحقق و مجازات آن

3. پرداخت دین به دیگری

در حالتی که در آن پرداخت‌کننده مدیون است ولی دین را به جای طلبکار واقعی به دیگری می‌پردازد نیز ایفای ناروا اتفاق افتاده است، زیرا پرداخت‌کننده هیچ دینی به گیرنده ندارد. مانند این که مدیون شخصی را وکیل یا وارث طلبکار خود بپندارد و موضوع دین را به او بپردازد و موضوع دین را به او بدهد یا به شخصی که استحقاق بخشی از طلب را دارد تمام آن را بپردازد.

فرض کنیم مالی به امانت نزد متوفی بوده است که اکنون باید به صاحبش رد شود. در این حال وارث، تعهد به بازگرداندن آن دارد ولی به اشتباه آن را به شخصی غیر از مالک تسلیم می‌کند. در این فرض تعهد در برابر کسی ایفا شده که طلبکار نبوده و به همین دلیل نیز ناروا است و ایفای ناروا اتفاق افتاده است.
‌

4. پرداخت اشتباهی به وسیله غیر مدیون

موردی که دریافت‌کننده طلبکار است ولی شخص غیرمدیون به اشتباه آن را می‌پردازد. مانند این که وارثی نمی‌داند که تنها به میزان سهم خود از ترکه باید دین مورث را بدهد و به اشتباه بدون این که قصد پرداخت دیون دیگران را داشته باشد، تمام آن را می‌پردازد. در این فرض، آن چه بیش از سهم وارث پرداخته شده، ایفای نارواست که باید بازگردانده شود. قید اشتباهاً برای این است که اگر کسی دانسته و با آگاهی از این که مدیون شخص دیگری است آن را بپردازد حق باز ستاندن ندارد.
‌

5. اشتباه پرداخت کننده در ایفای ناروا

در تحقق ایفای ناروا مهم نیست که گیرنده آگاه به عدم استحقاق خود باشد یا نباشد، در هر حال موظف به برگرداندن مبلغ است. اگر به موجب قرارداد باطلی پرداختی صورت گیرد مشمول ایفای ناروا می‌شود، هر چند دو طرف قرارداد به باطل بودن عقد اطمینان داشته باشند.
‌

استیفای ناروا چیست؟

استیفا به این معناست که فردی مال یا حق یا منفعت متعلق به دیگری را به تصرف خود درآورده یا از آن استفاده کند. به ‎عبارت دیگر، استیفای ناروا یا بلاجهت بعنی بر دارایی یک فرد بدون دلیل و بلاجهت و با زیان رساندن به فردی دیگر، افزوده شود. با وضع قاعده جلوگیری از استیفا یا دارا شدن ناعادلانه یا بلاجهت از سوی قانونگذار، سعی بر این شده است که از دارا شدن ناعادلانه افرادی که دارای حق قانونی نیستند یا قراردادی که دال بر محق بودنشان باشد را ندارند، جلوگیری شود. استیفا به این معناست که فردی مال یا حق یا منفعت متعلق به دیگری را به تصرف خود درآورده یا از آن استفاده کند. به‎ عبارتی می‌توان این‎گونه بیان کرد که استیفای ناروا یا بلاجهت یعنی اینکه بر دارایی یک فرد بدون دلیل و بلاجهت و با زیان رساندن به فردی دیگر، افزوده شود.

در نظام حقوقی ایران مانند سایر نظام‌‏های حقوقی، روش‎‌‌های مشروع و قانونی مختلفی جهت انتقال دارایی از یک فرد به فرد دیگری پیش‌بینی شده است. مانند بیع، صلح، معاوضه، قرض و غیره. اما اگر این انتقال بدون دلیل و غیرقانونی باشد، استیفای ناروا تلقی می‌شود.
‌

استیفای بی‌جهت یا ناروا در قانون

قانونگذار در موارد متعددی به جلوگیری از دارا شدن بلاجهت یا غیرقانونی (استیفای ناروا) اشاره کرده است. برای مثال در ماده 319 قانون تجارت بیان کرده است «اگر وجه برات یا فته‌طلب یا چک را نتوان به واسطه حصول مرور زمان پنج سال مطالبه کرد، دارنده برات یا فته‌طلب یا چک می‌تواند تا‌ حصول مرور زمان اموال منقوله وجه آن را از کسی که به ضرر او استفاده بلاجهت کرده است، مطالبه کند.» علاوه بر این مطابق با قانون، قاعده کلی مبنی بر این است که کسی که بدون جهت، یعنی بدون سبب مشروع، مال فرد دیگری را دارا شده است باید آن را به صاحبش بازگرداند. در غیر این صورت، مرتکب تقصیر شده است و مقصر شناخته می‌شود. بنابراین، مشخص می‌شود که مبنای دعوای استیفای ناروا یا بلاجهت، تحصیل ثروت به صورت نامشروع است.

در قانون مدنی نیز طی مواد متعددی علاوه بر ایفای ناروا به استیفای ناروا و نامشروع بودن آن اشاره شده است. بر اساس ماده 301 قانون مدنی «کسی که عمداً یا اشتباهاً چیزی را که مستحق نبوده دریافت کند، ملزم است آن را به مالک تسلیم کند.»
همچنین طبق ماده 306 قانون مدنی «اگر کسی اموال غایب یا محجور و امثال آن‌ها را بدون اجازه مالک یا کسی که حق اجازه دارد اداره کند، باید حساب زمان تصدی خود را ‌بدهد. در صورتی‌که تحصیل اجازه در موقع مقدور بوده یا تأخیر در دخالت موجب ضرر نبوده است حق مطالبه مخارج نخواهد داشت ولی اگر عدم ‌دخالت یا تأخیر در دخالت موجب ضرر صاحب مال باشد، دخالت‌کننده مستحق أخذ مخارجی خواهد بود که برای اداره کردن لازم بوده است.»
‌

این مطلب را نیز بخوانید: حکم حجر و شرایط ابطال معامله به دلیل حجر چیست؟ | معاملات محجور

برای تحقق استیفای ناروا تحقق چه شرایطی لازم است؟

برای تحقق استیفای ناروا نیز همچون ایفای ناروا، تحقق ارکانی ضروری می‌باشد که در ادامه قصد بررسی این موارد را داریم.
‌

1. کاهش و افزایش دارایی

اولین مورد از شرایط تحقق استیفای ناروا مسئله افزایش و کاهش دارایی است؛ به این معنا که با تحقق استیفای بلاجهت، همزمان با افزایش ناعادلانه دارایی یک فرد، دارایی فرد دیگری کاهش می‌یابد. دارا شدن به‌‎معنای به دست آوردن هر نوع منفعت مادی یا معنوی است که دارای ارزش مالی است. توجه داشته باشید که اگر مال و ثروتی از طریق قانونی به دست آید مجاز و مشروع است. اما اگر از طریق قانونی به دست نیاید، غیرمجاز تلقی می‌‎شود و در زمره اموال نامشروع است.

در همین راستا باید توجه داشته باشید که اگر فردی به صورت ناروا، ناعادلانه و بلاجهت، مال فرد دیگری را تحصیل کند در مقابل زیان‌دیده ضامن است و زیان‌دیده می‌تواند با مراجعه به دادگاه، اجبار او را به بازگرداندن مال بخواهد. علاوه بر این، توجه داشته باشید که اگر ارزش مال انتقال‌یافته، عین و منافع مالی باشد، باید همان عین و منافع به خواهان (زیان‌دیده) بازگردانده شود، اما اگر از عمل یا مال خواهان بر دارایی کسی افزوده شود باید آن را به او بازگرداند و مسئولیت منتفع تا میزان بهره‌مندی اوست.
‌

2. منفعت عقلایی داشتن مال

یکی دیگر از شرایط تحقق استیفای بلاجهت این است که مالی که به دارایی دیگری افزوده می‌شود باید دارای منفعت عقلایی باشد. به این معنا که دریافت هر چیزی که منفعت عقلایی داشته باشد و باعث کاهش میزان دارایی مالک آن شود، از ارکان تحقق استیفای ناروا تلقی می‏‌شود.
‌

3. انتقال مال باید نامشروع باشد

علاوه بر موارد فوق، یکی دیگر از شرایط تحقق استیفای ناروا این است که شخصی که مالک مال می‌شود نباید مستحق این مال باشد و نباید استحقاق داشتن این مال را داشته باشد. استحقاق داشتن چیزی فرع بر این است که شخصی به یکی از اسباب و علل قانونی یا قراردادی، حق داشتن آن را داشته باشد.

زمانی‌که هیچ یک از اسباب و علل فوق وجود نداشته باشد، طبعاً استحقاق داشتن یا دریافت داشتن، به منظور مالک شدن یا مورد استفاده قراردادن نیز وجود ندارد. یعنی همان دارا شدن بدون استحقاق یا استیفای ناروا رخ داده است. در استیفای ناروا یا بلاجهت، مسئله الزام به استرداد بسیار حائز اهمیت است. منظور از الزام به استرداد همان اجرای عدالت و تعادلی است که هدف از اصل دارا شدن ناعادلانه است.
‌

استیفا از عمل غیر

ممکن است دریافت‏‌کننده، خود شخصاً این کار را انجام دهد یا اینکه محاکم قضایی، دریافت‌کننده را ملزم به استرداد کنند تا تعادل بین دو دارایی افزایش‌یافته و کاهش‌یافته برقرار شود. یکی از مواردی که طی آن ممکن است استیفای ناروا رخ دهد، ماده 336 قانون مدنی است که بیان کرده است «هرگاه کسی بر حسب امر دیگری اقدام به عملی کند که عرفاً برای آن عمل اجرتی بوده یا آن شخص عادتاً مهیای آن عمل باشد، عامل مستحق اجرت خود خواهد بود، مگر اینکه معلوم شود که قصد تبرع داشته است.»

این ماده به استیفاء از عمل غیر در حقوق ما شهرت یافته و بیانگر این حقیقت است که شخصی که از حاصل کار دیگری بهره می‌برد، مکلف است اجرت کار عامل را تأدیه کند تا تعادل و توازن مالی بین طرفین برقرار شود. ماده 337 قانون مدنی بیان کرده است «هرگاه کسی بر حسب اذن صریح یا ضمنی از مال غیر، استیفای منفعت کند، صاحب مال مستحق اجرت‌المثل خواهد بود؛ مگر اینکه معلوم شود که اذن در انتفاع مجانی بوده است.»
‌

تفاوت میان ایفای ناروا و استیفای ناروا چیست؟

یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در زمینه این نوشتار باید به آن بپردازیم و توضیحاتی را در آن زمینه مطرح کنیم، بحث تفاوت ایفای بی‌جهت و استیفای ناروا است. در پاسخ به این پرسش باید بگوییم که تفاوت اصلی میان این دو در چگونگی دارا شدن مال است. در ایفای ناروا، شخصی که مال را پرداخت می‌کند، خود به صورت ارادی اقدام به پرداخت دینی می‌کند که منشأ آن ایجاد نشده است، اما در استیفای ناروا بدین صورت است که شخصی که دارای مال می‌شود، بدون موافقت و تراضی با صاحب مال، بر مال دیگری چیره می‌شود.
‌

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

زمانی ‌که شخصی وجه یا مالی را دریافت کند که مستحق آن نیست، مکلف است آن را به کسی که مال یا وجه را به‌ اشتباه به او داده ‌است، پس بدهد. به این ‌موضوع، ایفای ناروا یا دارا شدن بلا جهت یا استیفای ناروا گفته می‌شود. ایفای ناروا به شیوه‌های گوناگون محقق می‌شود و اشتباه شخصی که مال یا وجه را به دیگری می‌دهد رکن اصلی آن است. ایفای ناروا موجب مسئولیت‌هایی برای هر دو طرف خواهد شد. شخصی که مالی را به‌ صورت ناروا دریافت می‌کند، باید آن را به صاحبش پس بدهد. اما استیفای ناروا یا بلاجهت بعنی بر دارایی یک فرد بدون دلیل و بلاجهت و با زیان رساندن به فردی دیگر، افزوده شود.

با وضع قاعده جلوگیری از استیفا یا دارا شدن ناعادلانه یا بلاجهت از سوی قانونگذار، سعی بر این شده است که از دارا شدن ناعادلانه افرادی که دارای حق قانونی نیستند یا قراردادی که دال بر محق بودنشان باشد را ندارند، جلوگیری شود.

در این نوشتار سعی کردیم هر آنچه لازم است درباره ایفا و استیفای ناروا را بدانید، بیان کنیم. با این وجود، اگر نسبت به این موضوع نیاز به کسب اطلاعات بیشتر داشته و یا قصد دریافت مشاوره حقوقی تلفنی یا حضوری را دارید، شما می‌توانید با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در ارتباط بوده و مشاوره مربوطه را دریافت نمایید.
‌

بلاگ حقوقی لامینگو را دنبال کنید!

مطلبی که تا به اینجا آن را مطالعه نمودید یکی از هزاران محتواهای تولیدی در بلاگ حقوقی لامینگو است. همکاران ما در تیم تولید محتوای لامینگو روزانه مطالبی را در این بلاگ منتشر می‌کنند که مطالعه آن به افزایش دانش حقوقی شما کمک می‌کند. در همین راستا پیشنهاد می‌شود اگر از مطالعه این مطلب رضایت داشته و مطالعه آن برای شما مفید بوده است، وارد بلاگ حقوقی لامینگو شوید و سایر محتواهای این بلاگ را نیز مطالعه نمایید.

شما می‌توانید سؤالات خود در ارتباط با هر مطلب را در انتهای همان مطلب برای ما نوشته و با ما به اشتراک بگذارید. همکاران ما در سریع‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ می‌دهند و ابهامات شما را رفع خواهند نمود. در پایان، ضمن تشکر از زمان و توجه شما، از شما خواهشمندیم تا نظرات و دیدگاه‌های خود را برای ما بنویسید و از این طریق به ما در بهبود کیفیت مطالب کمک کنید. لامینگو را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید و ما را به دوستان و همکاران خود نیز معرفی نمایید.