بلاک چین چیست و کاربرد آن در دنیای حقوق تا چه اندازه است؟

زنجیره بلوکی یا بلاک چین سک سیستم امن ثبت و ضبط اطلاعات است. این اطلاعات ممکن است مواردی مانند رمزها، ارقام، اطلاعات هویتی، تراکنش‌های بانکی، اسناد قراردادی، داده‌های پیامی و یا هر نوع دیگری از دیتا یا اطلاعات باشند. زنجیره بولکی یا بلاک چین این داده‌ها را به‌صورت ایمن نگهداری، ذخیره، حفظ و کنترل نموده و در این راستا نیازی به مرکزی تحت عنوان مرکز ذخیره داده نداشته و درنتیجه، اگر حتی بخشی از سرورهای ثبت و ضبط اطلاعات دچار آسیب گردد، اطلاعات همچنان باقی مانده و در ذخیره‌سازی آ‌ن‌ها مشکلی به وجود نخواهد آمد.

با توجه به این توضیحات، بلاک چین در دنیای حقوق کاربردهای بسیاری داشته و اینطور که مشخص است، زنجیره بلوکی در ثبت و تنظیم قراردادهای آنلاین به‌صورت امن کاربرد بسیاری داشته و عقد قراردادهای هوشمند، تنها یکی از موارد کاربرد بلاک چین بوده و در ادامه مقاله، به توضیح سایر کاربردهای آن و تحولاتی خواهیم پرداخت که فناوری بلاک چین در عرصه مسائل مالی و حقوقی و تجاری ایجاد نموده است.

ورود به سامانه امضانو

تأثیر و کاربرد بلاک چین در زمینه انعقاد قراردادهای هوشمند

تکنولوژی امروزه بسیاری پیشرفت نموده و به جنبه‌ها و ابعاد گوناگون زندگی اشخاص توسعه یافته است. با این وجود همچنان بسیاری از قراردادها به شیوه سنتی و به صورت حضور طرفین قرارداد در یک محیط واحد منعقد می‌گردد درصورتیکه اگر اشخاص با مزایای عقد قراردادهای هوشمند آشنایی کافی داشته باشند، دیگر غیرممکن است اقدام به عقد قرارداد به شیوه سنتی نمایند. در همین زمینه، فناوری بلاک چین کمک فراوانی به عقد قراردادهای هوشمند نموده است؛ زنجیره بلوکی بستری مناسب جهت انعقاد قرارداد و انجام معاملات آنلاین دارد، به این صورت که مفاد قراردادی تحت قالب کدهایی مجزا در سیستم بلاک چین ذخیره می‌گردد و پس از احراز شرایط صحت معاملات و وجود شرایط اجرای قرارداد، قرارداد به‌صورت خودکار اجرا می‌گردد و دیگری نیازی به اجرای قرارداد توسط اشخاص نمی‌باشد.

ازجمله مزایای عقد قرارداد هوشمند در بستر بلاک چین، تسریع در روند اجرای معاملات و حذف واسطه‌ها از قرارداد می‌باشد. علاوه بر این، اطلاعات طرفین قرارداد و به‌طور کلی داده‌های قراردادی به‌صورت کامل و جامع در سیستم زنجیره بلوکی تدوین و ذخیره می‌گردد و دیگر خطر حذف یا مفقود شدن این اطلاعات وجود نخواهد داشت. درصورتیکه در قراردادهای سنتی، اگر اسناد قراردادی از بین می‌رفت، اثبات حقوق قراردادی با دشواری‌های بسیاری مواجه می‌گشت و در مواردی حتی اشخاص مؤفق به اثبات نفع در قرارداد و وجود قرارداد نمی‌شدند. این موضوع سبب می‌گردد اعتبار قرارداد منعدشده در بستر هوشمند و از طریق ابزارهای الکترونیکی افزایش یافته و قابلیت استناد بیشتری نیز داشته باشد.

امضای دیجیتال امضانو

در همین زمینه، یکی از الزامات ثبت قراردادهای هوشمند، داشتن امضای دیجیتال است. از آنجایی که قراردادهای الکترونیک از طریق ابزارهای الکترونیک و بدون حضور و دخالت فیزیکی طرفین قرارداد منعقد می‌گردد، نیاز است اشخاص نشان دیجیتالی مخصوص خود داشته تا از طریق ثبت آن، هویت قراردادی‌شان احراز گردد. این نشان الکترونیک، امضای دیجیتال است که وسیله‌ای جهت راستی‌آزمایی اعتبار اسناد و قراردادهای هوشمند می‌باشد. در همین راستا، امضانو یک سامانه و اپلیکیشن ثبت امضای الکترونیک است که اشخاص می‌توانند از طریق آن تمامی اسناد حقوقی را به‌صورت آنلاین و قانونی امضا نمایند.

بلاک‌چین و کاربرد آن در قراردادهای استخدامی

یکی از کاربردهای سیستم بلا‌ک‌چین، سهولت در عقد قرارداد با نیروهای اشتغال می‌باشد. اگر در سستم بلاک چین مشخصات دقیق هر نیروی کار همراه با سابقه کاری و سایر موارد این شخص ثبت گردد و در واقع یک رزومه هوشمند و الکترونیک به‌وسیله فناوری بلاک‌چین برای هر فرد ایجاد گردد، در این صورت، استخدام افراد و پرداخت حقوق آن‌ها بدون هیچ مشکلی انجام می‌گیرد؛ برای مثال، در ارتباط با پرداخت حقوق کارکنان و کارمندان، اگر اطلاعات این افراد و ساعات کار و اضافه‌کار و دیگر موارد اینچنینی در یک زنجیره بلوکی اطلاعات ثبت و ضبط گردد، حقوق این کارکنان در موعد مقرر و به‌صورت دقیق و بدون هیچ‌گونه تأخیری پرداخت خواهد شد. این موضوع علاوه بر افزایش سطح کاری کارکنان، سبب صرفه‌جویی در زمان و حذف واسطه‌های منابع انسانی نیز می‌گردد.

کاربرد بلاک‌چین در عقد قراردادهای هوشمند بیمه

یکی دیگر ار کاربردهای سیستم هوشمند بلاک‌چین، عقد قراردادهای بیمه در بستر زنجیره بلوکی می‌باشد. در همین راستا، شخص بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌توانند با عقد قراردادی هوشمند در بستر بلاک چین اجرای مفاد قرارداد بیمه را آسان نموده و واسطه‌های اجرایی را حذف نمایند. قرارداد هوشمند بیمه در بستر بلاک‌چین بدین گونه است که طرفین قرارداد اطلاعات و داده‌های حقوقی لازم را در این زنجیره ثبت می‌نمایند و پس از آن، درصورت تحقق شراط لازم جهت اجرای قرارداد مانند پرداخت حق بیمه در موعد مقرر از سوی بیمه‌گذار، قرارداد اجرا می‌گردد. بدین صورت که پس از عقد قرارداد هوشمند در بستر بلاک‌چین، درصورت وقوع حادثه، فرد بیمه‌شونده مدارک و مستندات لازم خود را ارائه نموده و در صورت تأیید صحت اطلاعات، خسارت مربوطه از طریق سیستم سلاک‌چین به وی پرداخت می‌گردد.

علاوه بر این، قرارداد هوشمند در بستر بلاک چین در ارتباط با بیمه‌های درمانی نیز کاربرد دارد؛ بدین صورت که قراردادی هوشمند جهت دریافت بیمه درمانی منعقد و ثبت می‌گردد و پس از آن، هر دفعه که بیمار جهت امر درمان هزینه‌ای پرداخت می‌نماید که این هزینه مشمول بیمه می‌گشت، سیستم زنجیره بلوکی براساس قرارداد منعقده مبلغ هزینه درمانی را به حساب فرد بیمه‌شوند واریز می‌نماید.

بلاک چین و ضرورت حضور این سیستم در حوزه مالکیت معنوی آثار

یکی از مباحثی که در زمینه آثار هنری، ادبی و غیره وجود دارد، بحث صیانت و حمایت از حقوق خالقین و مؤلفین اینگونه آثار می‌باشد. همانطور که تمام شما نیز در جریان هستید، حق کپی رایت در کشور ما از حمایت قانونی صحیح برخوردار نبوده و به همین دلیل، پدیدآورندگان آثار در فرایند تولید و خلق اثر اغلب دچار زیان‌هایی گشته و آنطور که باید حقوق خود را دریافت نمی‌نمایند. علاوه بر این، بسیار رخ می‌دهد آثار هنری گوناگون بدون پرداخت حق نشر یا تألیف به صاحب اثر در پلتفرم‌های مختلف پخش و چاپ می‌گردد بدون اینکه مبلغی در ازای آن به تولیدکننده اثر پرداخت گردد.

یکی از راه‌های حل این موضوع و حمایت از مالکیت معنوی پدیدآورنده، ثبت حق مالکیت معنوی در سیستم بلاک چین می‌باشد. اگر مالکیت فکری اثر در سیستم زنجیره بلوکی ثبت گردد، این اطلاعات تا همیشه باقی مانده و هنگام استفاده از اثر یا پخش آن، هویت دارنده حق مالکیت معنوی آن مشخص بوده و در ازای هر بار پخش، مبلغی جهت حق مالکیت فکری صاحب اثر، به وی پرداخت می‌گردد. از این طریق، شفافیت لازم جهت خرید و فروش آثار هنری و ادبی ایجاد می‌گردد و عدالت در حق بر اثر برقرار می‌گردد.

کاربرد فناوری بلاک‌چین در تدوین و اجرای قوانین هوشمند

یکی دیگر از کاربردهای سیستم زنجیره بلوکی یا بلاک چین، اجرای قوانین و مقررات به‌صورت هوشمند می‌باشد. همان‌طور که مطلع هستید قوانین تمام کشورها مواردی مدون بوده‌اند که سال‌ها پیش گردآوری و تدوین گشته است و طی سالیان طولانی به همان شکل باقی مانده‌اند و در مواردی که دولت‌ها احتیاج به وضع مقررات جدید داشته‌اند، این مقررات اغلب در چارچوب آیین‌نامه یا دستورالعمل ایجاد گشته‌اند. اما با توجه به تغییرات شگرف و وسیعی که در ابعاد گوناگون زندگی بشر ایجاد گشته است، نیاز به وضع قوانین جدید بیش از پیش احساس می‌گردد و به همین دلیل دولت‌ها باید تصمیمی جهت انجام این مهم اتخاذ نمایند.

تدوین، وضع و اجرای قانون می‌تواند به‌صورت هوشمند و از طریق فناوری بلاک چین صورت پذیرد؛ به این صورت که کد قوانین جدید در این سیستم وارد می‌گردد و پس از ثبت و ضبط اطلاعات لازم در زنجیره بلوکی داده‌ها، قوانین و مقررات به‌صورت هوشمند اجرا می‌گردند و فناوری بلاک‌چین بر اجرای قانون و همچنین تخلف از اجرای آن نظارت می‌نماید. همچنین امکان ثبت جرایم و انجام مجازات از طریق این سیستم نیز میسر می‌باشد و از آنجایی که فناوری بلاک‌چین قادر به ذخیره اطلاعات برای مدت زمان ثابت و همیشگی می‌باشد، عدالت از این طریق به نحو احسن اجرا می‌گردد.

نقش فناوری بلاک چین در اثبات حقوق مالکیت عینی

یکی از بزرگترین چالش‌ها در فضای حقوق، بحث اثبات مالکیت بر اموال می‌باشد. مالکیت اصولاً با سند مالکیت اثبات می‌گردد و در مواردی نیز تصرف بر مال، اماره مالکیت بر آن است. اثبات مالکیت بر مال همواره مشکلات بسیاری را به وجود آورده است و در بسیاری از مواقع، پروسه رسیدگی به دعاوی به دلیل تأخیر در ارائه اسناد مالکیت و دشواری احراز هویت مالک، با کندی انجام شده است. علاوه بر دشواری احراز مالکیت، از آنجایی که سند مالکیت یک برگه کاغذی می‌باشد، ممکن است اتفاقات بسیاری رخ دهد که این سند از بین برود؛ مواردی مانند پاره شدن سند، مفقود شدن سند، سوختن سند و غیره.

در همین راستا، یکی از بزرگترین اقداماتی که نظام قضایی و حقوقی یک کشور می‌تواند جهت پیشرفت در زمینه اثبات مالکیت بر اموال انجام دهد، ثبت اسناد مالکیت در سیستم‌های بلاک‌چین می‌باشد. با ثبت و ذخیر اطلاعات هویتی مالک هر مال در زنجیره بلوکی، دیگر امکان از بین رفتن راه‌های اثبات مالکیت وجود نداشته و مشکلات و دشورای‌های نظام‌های قضایی در این زمینه به حداقل درصد ممکن تقلیل خواهد یافت.

بهره‌بری از بلاک‌چین جهت ثبت و نگهداری اسناد رسمی

در کشور ما اسناد رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت و نگهداری می‌گردند و اشخاص در صورت نیاز به ثبت یک سند رسمی، نیازمند مراجعه به این دفاتر می‌باشند؛ برای مثال، درصورتیکه دو نفر قصد عقد قرارداد خرید و فروش یک ملک را داشته باشند، باید با مراجعه به دفاتر اسناد رسمی قرارداد بیع مال غیرمنقول را در آنجا ثبت نموده و کارمند ثبت نیز این سند را امضا نماید. این پروسه یک فرایند زمان‌بر برای طرفین قرارداد است و اگر امکان ثبت اسناد به‌صورت دیجیتال فراهم گردد، دیگر اشخاص نیازی به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی نخواهند داشت. این بستر دیجیتال برای ثبت اسناد رسمی می‌تواند سیستم بلاک چین باشد که با حفظ و ذخیره‌سازی اطلاعات، قابلیت تبدیل شدن به یک مجموعه وسیع از اسناد رسمی را خواهد داشت.

کاربرد بلاک‌چین در سیستم‌های حل اختلافات و داوری

یکی دیگر از حوزه‌های نفوذ بلاک چین، حوزه حل اختلافات به‌صورت هوشمند می‌باشد. داوری یکی از محبوب‌ترین شیوه‌های حل‌وفصل اختلافات خصوصی است و با توجه به سرعت بیشتر آن نسبت به حل اختلاف از طریق مراجع قضایی عمومی، انتخاب اول اشخاص در حل اختلافاتشان می‌باشد. داوری سنتی بدین گونه است که اشخاص هنگام عقد قرارداد داوری مرضی‌الطرفین انتخاب نموده تا در هنگام بروز مشکل، اختلاف را نزد وی برده و داور منتخب موصوع را حل‌وفصل نماید؛ اما حل اختلاف از طریق داوری به‌صورت هوشمند نیز ممکن است؛ بدین گونه که با ثبت اطلاعات لازم در سیستم بلاک‌چین، سیستم‌های هوشمند داوری ایجاد می‌گردد که این سیستم‌ها خودکار بوده و دیگر نیازی به حضور فیزیکی شخص داور نخواهد بود.

اینستاگرام امضانو

نتیجه‌گیری

فناوری بلاک چین در طی سالیان اخیر توجه بسیاری از اشخاص و متخصصان حوزه‌های گوناگون را به خود جلب نموده است. وجود سیستمی جامع جهت رمزنگاری و ثبت و ذخیره اطلاعات که امکان حذف و تخریب داده‌های ثبت‌شده را به صفر درصد برساند و از اطلاعات برای همیشه نگهداری نماید، سبب گردیده تا کارشناسان در زمینه‌های مختلف به استفاده از این سیستم ترغیب گردند. یکی از حوزه‌هایی که امکان استفاده از فناوری بلاک چین در آن وجود دارد، حوزه حقوق و مسائل مختلف حقوقی است.

در حوزه امور حقوقی ثبت دقیق اسناد و مدارک و اطلاعات و حفظ داده‌ها اهمیت به‌سزایی داشته و به‌خصوص در امر رسیدگی به دعاوی و صدور رأی، این موضوع بیش از پیش مهم می‌باشد. به همین دلیل است که کارشناسان حوزه حقوق بر آن شده‌اند تا با توسعه بلاک چین در مواردی مانند قراردادهای هوشمند، از قابلیت‌های این فناوری به‌روز تا جایی که ممکن است بهره برده و استفاده نمایند.

اگر در ارتباط با مطلب بالا پرسشی دارید، می‌توانید سؤال خود را در انتهای این مقاله در بخش مربوط به دیدگاه‌ها یادداشت نمایید تا همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در سریع‌ترین زمان ممکن به پرسش‌های شما پاسخ دهند. علاوه بر این، شما می‌توانید جهت مطالعه مطالب بیشتر در این زمینه، وارد بلاگ حقوقی لامینگو شده و دیگر مطالب موجود در زمینه قراردادهای هوشمند و دادرسی‌های الکترونیک را نیز مطالعه نمایید. در پایان، توصیه می‌گردد بلاگ لامینگو را به دوستان و آشنایان خود نیز معرفی نموده تا آن‌ها نیز بتوانند با مطالعه محتواهای این بلاگ حقوقی، دانش حقوقی خود را افزایش دهند.