قرارداد چاپ کتاب چیست و به چه نکاتی می‌پردازد؟

هر نویسنده و مؤلفی به منظور به چاپ رساندن مطالب خود در قالب کتاب، ابتدا باید قراردادی را بین خود و یک ناشر منعقد سازد تا طبق این قرارداد هر دو طرف به خواسته‌ی خود برسند. به اصطلاح به این نوع قراردادها قرارداد چاپ کتاب گفته می‌شود. مفاد این نوع قراردادها و تعهدات طرفین در آن با یکدیگر متفاوت است.

اما در هر نوع از این قرارداد، نویسنده باید مدارک و اطلاعات زیر را در اختیار ناشر قرار دهد؛ این اطلاعات و مدارک شامل:

• کپی از کارت ملی و شناسنامه‌ی نویسنده
• آدرس دقیق نویسنده به همراه کدپستی
• نام کتاب به همراه ملحقات آن
• مشخص کردن تعداد صفحات کتاب
• اندازه‌ی کتاب و تیراژی که مدنظر نویسنده می‌باشد.

قرارداد چاپ کتاب دارای چه مشخصاتی است؟

• مشخصات طرفین قرارداد

طرفین در قرارداد چاپ کتاب نویسنده یا مؤلف و ناشر می‌باشند. در قرارداد چاپ کتاب باید مشخصات کامل هویتی طرفین از جمله نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس محل سکونت به همراه کد پستی در قرارداد ذکر شود. در ضمن هر کدام از طرفین موظف هستند در صورت تغییر شماره‌ی تماس یا آدرس محل سکونت خود، تغییرات صورت گرفته را به یکدیگر اطلاع داده و نیز آن را در قرارداد اعمال نمایند.

• موضوع قرارداد

موضوع قرارداد چاپ کتاب همانطور از نامش پیداست، چاپ و انتشار کتاب و همچنین فروش آن با مشخصات مدنظر است. ‌به این ترتیب که تهیه‌ی مطالب کتاب برعهده‌ی مولف و چاپ و انتشار آن بر عهده‌ی ناشر است.

• تیراژ

در قرارداد چاپ کتاب باید مشخص گردد که کتاب موضوع قرارداد در چند نوبت و به چه تعداد نسخه چاپ خواهد شد؛ مثلا ممکن است بین طرفین توافق شود که هر 1000 جلد از کتاب مولف، در یک تیراژ انتشار یابد و یا 1000 جلد مدنظر در تیراژ و نوبت‌های متعدد مثلاً در سه مرحله به چاپ برسد.

• تعهدات طرفین و حق‌التألیف

تعهدات طرفین همچنین حق‌التألیف هر مؤلفی در هر قرارداد چاپ کتاب متفاوت است و میزان و نحوه‌ی پرداخت آن بستگی به توافقی دارد که بین مؤلف و ناشر صورت می‌گیرد. در اینجا به چند نمونه از این توافقات اشاره می‌کنیم:

• در مثال اول نویسندگانی هستند که به دلیل مشکلات مالی نمی‌توانند برای چاپ اثر خود سرمایه‌گذاری کنند، از این رو با ناشری توافق می‌کنند که اثر خود را به او تحویل دهند تا ناشر با هزینه‌ی خود آن اثر را به چاپ برساند و بفروشد و در نهایت چند درصد از قیمت کتاب که در جلد آن درج شده است را به معلم آن بپردازد.
• در مثال دوم برخی نویسندگان کلاً بدون هیچ دخالتی و با دریافت مبلغی اثر خود را به ناشر واگذار می‌کنند. در این‌جا نویسنده‌ی اثر با دریافت آن مبلغ توافق شده کناره‌گیری کرده و تصمیم‌گیری در مورد مسائلی مانند نوع چاپ کتاب، زمان چاپ آن، سایز کتاب، قیمت کتاب…را به ناشر واگذار می‌کند.
• در مثال سوم انجام مراحل چاپ و انتشار کتاب به صورت مشارکتی بین مؤلف و ناشر صورت می‌گیرد؛ به این صورت که طرفین در قرارداد پیش رو با یکدیگر توافق می‌کنند که مثلاً مؤلف اثری را خلق کند و جهت انتشار به دست ناشر بسپارد و همه‌ی هزینه‌هایی که در مراحل نویسندگی،چاپ، انتشار و فروش کتاب صرف شده است و همچنین سود حاصل از فروش کتاب به صورت مساوی بین مؤلف و ناشر تقسیم شود.
• در مثال چهارم هم برخی نویسندگانی که از توانایی مالی خوبی برخوردار هستند، پس از خلق اثر خود، جهت چاپ آن با انتشاراتی قرارداد می‌بندند، با این تفاوت که برخلاف مثال‌های بالا مؤلف تمام هزینه‌های چاپ و انتشار اثر خود را به ناشر پرداخت می‌کند.

دریافت مشاوره حقوقی

در این نوع قرارداد تصمیم‌گیری در مورد مسائلی همچون انتخاب نام کتاب، مشخصات آن، نوع چاپ، قیمت کتاب و غیره… با مؤلف می‌باشد و معمولاً حدود 10 درصد از سود حاصل از فروش کتاب سهم ناشر خواهد شد.

• فسخ قرارداد

اگر ناشر به هر علتی از چاپ کتاب موضوع قرارداد خودداری کند و یا آن را به تعویق بیندازد، مؤلف می‌تواند این قرارداد را یک طرفه فسخ نماید.

در مقابل هم اگر مؤلف اثر مورد نظر را برای چاپ به موقع در اختیار ناشر قرار ندهد، یا اصلاحاتی را که باید برای چاپ بعدی در متن‌کتاب صورت گیرد را انجام ندهد، ناشر نیز می‌تواند نسبت به فسخ قرارداد اقدام نماید.

• مرجع حل اختلاف

طرفین یک شخص حقیقی یا حقوقی را به عنوان مرجع حل اختلاف تعیین می‌کنند که در مواقع بروز اختلاف به حل و فصل آن بپردازد و آسیبی در روند انجام موضوع قرارداد آن‌ها وارد نشود.

• یک راه‌حل مناسب برای فروش کتاب تیراژ بالا با حداکثر سود

چاپ کتاب با تیراژ بالا این مزیت را دارد که قیمت تمام شده برای چاپ هر جلد کتاب پایین می‌آید لذا سودی که از فروش کتاب‌های تیراژ بالا به دست می‌آید میزان آن به مراتب بسیار بیشتر و چند برابر بیشتر از مبلغ هزینه شده برای چاپ آن است. اما چاپ کتاب با تیراژ بالا در کنار سود فراوانی که دارد ممکن است نویسنده‌ی کتاب را با چالش‌هایی نیز درگیر سازد؛ مثلاً این‌که تا زمانی که تمام کتاب‌های چاپ شده به فروش نرسد نمی‌توان اقدام به چاپ بعدی کتاب کرد یا قیمت کتاب‌های چاپ شده قابل اصلاح نیست از این رو سود نویسنده به مرور زمان کمتر و کمتر خواهد شد و یا ممکن است بعد از چندین وقت نویسنده متوجه اشتباهی در نوشته‌های خود شود یا قصد داشته باشد برخی از مطالب موجود در کتابش را ویرایش و اصلاح نماید اما تا زمان اتمام فروش کتاب‌های چاپ شده‌ی موجود این امر امکان‌پذیر نیست.

اما با به‌کارگیری از یک راه‌حل مناسب می‌‌توان به این مشکلات خاتمه داد؛  راه‌حل مناسب هم چاپ کتاب به دفعات مختلف و مرحله به مرحله است. فرض کنید که در قراردادی که منعقد شده چاپ هزار جلد کتاب بین نویسنده و ناشر توافق شده است اما می‌توان این بند را به قرارداد اضافه کرد که مثلاً چاپ هزار جلد کتاب در چند مرحله صورت گیرد، مثلا در مرحله‌ی اول 100 جلد چاپ شود، پس از گذشت مدتی و در نوبت دوم چاپ، 200 جلد از کتاب چاپ شود. این وقفه در دفعات چاپ فرصتی برای اصلاحات مطالب و تغییر قیمت کتاب است.

برای مطالعه سایر مطالب به لامینگو بلاگ مراجعه بفرمایید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید کانال تلگرام لامینگو