وصیت نامه شفاهی در چه شرایطی معتبر خواهد بود؟ | تنفیذ وصیت نامه شفاهی

وصیت عبارت است از اینکه شخصی در زمان حیات خود برای زمان پس از مرگ خود تصمیم‌گیری نماید. این تصمیم می‌تواند به صورت تملیک مال یا منفعتی به دیگری و یا انجام کاری در زمان پس از مرگ او توسط دیگری باشد. به همین اعتبار، قانون مدنی وصیت نامه را به دو نوع تملیکی و عهدی تقسیم نموده است. در آموزه‌های دینی نیز تأکید بسیاری بر عمل به وصیت متوفی شده است. اما گاهی مشاهده می‌شود که یک یا چند نفر از وراث، به بهانه شفاهی یا لفظی بودن وصیت از عمل به آن امتناع می‌نمایند. به همین دلیل در این گفتار درصدد بررسی اعتبار وصیت نامه شفاهی هستیم.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

تنظیم وصیت نامه چگونه است؟

قانون امور حسبی در بیان احکام راجع به وصیت، وصیت نامه را اعم از اینکه عهدی باشد یا تملیکی، در صورتی معتبر دانسته است که به یکی از سه طریق رسمی، خودنوشت یا سری تنظیم شده باشد. آنچه شایان توجه است این است که در هر سه روش رسمی، خودنوشت و سری، وصیت نامه بایستی به صورت کتبی به نگارش درآمده باشد و به کیفیتی که قانون برای هر کدام از روش‌های فوق مقرر نموده است ثبت گردیده باشد. نسبت به اعتبار وصیت نامه‌هایی که به طرق مقرر در قانون تهیه و تنظیم شده‌اند، تردیدی وجود ندارد و ورثه و ذینفعان دیگر موظف به اجرای وصیت متوفی هستند.

جهت آشنایی با وصیت نامه دست‌نویس به لینک زیر مراجعه نمایید: مشاوره حقوقی ارث و بررسی اعتبار وصیت‎‌نامه دست‌نویس!

وصیت نامه شفاهی یا لفظی معتبر است یا خیر؟

همانطور که بیان گردید، قانون امور حسبی وصیت نامه‌های کتبی را که به یکی از سه روش رسمی، خودنوشت و سری تنظیم شده باشند معتبر دانسته است. همین قانون در مواد 283 به بعد خود، در شرایط فوق‌العاده و با رعایت شروطی که مقرر نموده است، وصیت نامه شفاهی را نیز معتبر دانسته است. به طور کلی وصیت نامه لفظی و زبانی برای دو گروه از افراد به شرح زیر معتبر تلقی می‌شود:

الف. تنظیم وصیت نامه شفاهی در شرایط فوق‌العاده

طبق ماده 283 قانون مدنی، وصیت نامه شفاهی در موارد فوق‌العاده از قبیل جنگ یا خطر مرگ فوری و امراض ساریه و مسافرت در دریا که مراوده نوعاً مقطوع باشد و موصی نتواند به یکی از طرق رسمی، خودنوشت یا سری وصیت نامه تنظیم نماید، معتبر خواهد بود.

در چنین شرایطی موصی یا وصیت‌کننده بایستی وصیت خود را نزد دو شاهد اظهار نماید. یکی از شهود نیز موظف است اظهارات موصی را با ذکر تاریخ، روز، ماه، سال و محل وقوع وصیت نوشته و این نوشته به امضا موصی و شهود برسد. چنانچه در آن شرایط، موصی قادر به امضا کردن نبود، این موضوع نیز بایستی در برگه اظهارات (وصیت نامه) قید گردد.

ب. تنظیم وصیت نامه شفاهی توسط نظامیان

همچنین افراد نظامی که درگیر در جنگ یا عملیات جنگی باشند یا در محلی محبوس و محصور شده و مراوده‌ای با خارج نداشته باشند نیز می‌توانند وصیت خود را به صورت لفظی و زبانی بیان نمایند. نظامیان بایستی وصیت شفاهی خود را نزد یک افسر یا هم‌ردیف او و با حضور دو شاهد اظهار نمایند. چنانچه شخص نظامی در حالت بیماری یا جراحت باشد، می‌تواند وصیت خود را در حضور رئیس بهداری ارتش و مدیر بیمارستانی که در آنجاست اظهار نماید.

دریافت مشاوره حقوقی

اثبات وصیت شفاهی

وصیت شفاهی در خارج از یکی از دو حالت فوق که بیان گردید اعتبار نخواهد داشت، زیرا ممکن است بعدها هر کس ادعا نماید که متوفی پیش از مرگ به صورت شفاهی وصیت نموده بود که فلان مال متعلق به او باشد یا فلان کار به نفع او انجام شود. گواهان و اشخاصی که موصی در شرایط فوق‌العاده وصیت خود را نزد آنان اظهار نموده است، موظفند در اولین زمان ممکن در اداره ثبت اسناد حاضر شده و وصیت نامه را مطابق مقررات راجع به امانت گذاردن اسناد به امانت گذارند و اعلام نمایند که این وصیت، آخرین وصیت موصی بوده است.

تنفیذ وصیت نامه شفاهی

ماده 291 قانون امور حسبی بیان داشته است که هر وصیتی که خارج از ترتیب مذکور در قانون واقع شده باشد، در مراجع رسمی پذیرفته نخواهد شد و معتبر نیست. یعنی وصیت نامه یا بایستی به صورت کتبی و به یکی از سه طریق رسمی، خودنوشت یا سری تنظیم شده باشد و یا اینکه وصیت شفاهی در شرایطی خاص مطابق آنچه بیان گردید اظهار و ثبت گردد.

همچنین باید توجه داشت که در وصیت تملیکی، موصی یا وصیت کننده تنها می‌تواند تا سقف ثلث (یک‌سوم) اموال خود را به دیگران تملیک نماید و وصیتی که مازاد بر ثلث اموال باشد نیازمند تنفیذ ورثه خواهد بود. وصیت نامه‌ای که خارج از طرق مذکور در قانون تنظیم شده باشد معتبر نخواهد بود، مگر اینکه اشخاص ذینفع در ترکه، اعم از ورثه، طلبکاران و غیره صحت این وصیت نامه را تأیید نمایند. در واقع اگر در تنظیم وصیت نامه شفاهی شرایط مقرر در قانون رعایت نشده باشد، نیازمند تنفیذ وصیت نامه شفاهی خواهیم بود.
‌

کانال تلگرام لامینگو

نتیجه گیری

وصیت کردن همواره از امور پسندیده است که در روایات نیز سفارش بسیاری به انجام آن شده است تا فرد برای زمان پس از مرگ خود تعیین تکلیف نماید و از بسیاری از اختلافات جلوگیری نماید. در قوانین کشور ما هر وصیت نامه‌ای معتبر نیست، بلکه وصیت نامه‌ای معتبر است که طبق شرایط مقرر در قانون تنظیم شده باشد. وصیت نامه شفاهی نیز تنها در شرایطی خاص و وفق شروط مندرج در مواد 283 به بعد قانون امور حسبی معتبر خواهد بود.

امیدواریم که با مطالعه گفتار فوق با وصیت نامه شفاهی و شرایط معتبر شمرده شدن آن آشنا شده باشید. شما می‌توانید در صورت وجود هرگونه سؤال یا ابهام در این خصوص، پرسش خود را در قسمت دیدگاه‌ها بیان نموده تا کارشناسان مربوطه نسبت به پاسخ‌گویی آن‌ اقدام نمایند. جهت دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره تخصصی در این حوزه نیز می‌توانید به قسمت دریافت مشاوره مراجعه نموده و از خدمات مشاوره تخصصی بهره‌مند شوید. علاوه بر این، می‌توانید با مراجعه به بلاگ لامینگو مطالب حقوقی در حوزه‌های مختلف و مورد نیاز خود را مطالعه نموده و دانش حقوقی خود را افزایش دهید.