انواع تعزیر و مصادیق آن

خداوند در آیه نوزدهم سوره مبارک نور، آورده است: “انَّ الَّذینَ یحبونَ اَن تَشیع الفـاحشَۀُ فی الَّذینَ ءامنوا لَهم عذاب اَلیم .” در این آیه خداوند صریحا به تنبیه و عذاب سخت برای کسانی که اعمال زشت را اشاعه می‌دهند اشاره می‌کند. بر همین اساس در قانون مجازات اسلامی، قوانینی برای برقراری نظم و جلوگیری از مجادله وضع شده است که رعایت کردن آن واجب است. مسلما رعایت نکردن قوانین و نادیده گرفتن آن مجازات یا جزا در پی دارد. قاضی یا حاکم برای متخلفین باتوجه به نوع جرم و شدت عمل مجازات تعیین خواهد کرد. اما لازم است بدانید این مجازات‌ها یا تعزیرات را چه کسی مشخص کرده است. همانطور که در مقاله تعزیرات منصوص شرعی و تفاوت آن با حدود پرداخیتم، این مجازات‌ها یا تعزیرات توسط خداوند و برخی دیگر از جرائمی که خداوند در کتاب آسمانی به آن نپرداخته است را مجلس در قالب قانون وضع می‌کند. در ادامه این مقاله به انواع تعزیر و ضوابط آن بیشتر خواهیم پرداخت.

دریافت مشاوره حقوقی تعزیرات

تعزیر چیست؟

تعزیر در معنای لغوی در فرهنگ‌نامه معین تنبیه و ادب کردن یا منع نمودن معنا شده است. اما تعزیر در فقه و شرع به معنای مجازات است. تعزیر به مجازاتی گفته می‌شود که خداوند آن را در شرع مشخص نکرده است و مجرم با توجه به رای دادگاه یا قاضی و با لحاظ شدت و مقدار جرم ارتکابی، نیز مجازات می‌شود.

همه چیز در مورد تعزیرات و مسائل مربوط به آن

 مصداق تعزیر در احادیث

در اکثر احادیث تازیانه را مصادق تعزیر عنوان کرده است. اما با  توجه مطالعه و سندیت قرار دادن احادیث دیگر و آیات قرآن، شلاق، حبس، تبعید، تراشیدن مو، گردادن در شهر، محرومیت از شغل و اموال، سختی در غذا و توبیخ را از مصادیق دیگر تعزیر دانسته‌اند.

انواع تعزیر چیست؟

تعزیرات به دو دسته اصلی تعزیرات شرعی و تعزیرات حکومتی تقسیم می‌شوند. در ادامه توضیح بیشتر به این معقوله پرداخته می‌شود.

تعزیرات شرعی و ضوابط آن

تعزیر شرعی مجازاتی است که براساس قوانین شرعی و توسط حاکم شارع یعنی خدا وضع شده باشد. متخلفینی که اعمال حرام را اجرا کنند یا ترک واجبات کنند، تعزیر شرعی می‌شوند. جرائمی نظیر هتک حرمت، شراب خواری، زنا، سرقت و یا جرائمی که با اخلاق و عفت عمومی منافات دارند نیز از این دست هستند که در ادامه به شرح برخی از این موارد پرداخته‌ایم:

هتک حرمت: توهین دروغ بستن به اشخاص و یا به کارگیری الفاظ رکیک یا هر نوع فحاشی که موجب هتک حرمت شود، در صورتی که شخص مستحق آن توهین نباشد. متخلف به مجازات تعزیری شرعی تا 30 ضربه شلاق محکوم می‌شود.

جرائم بر ضد اخلاق و عفت عمومی: هرگاه زن و مردی که صیغه محرمیت میان آنان وجود ندارد، مرتکب روابط نامشروع یا زنا شوند و یا هرگونه عملی از این قبیل که بر ضد اخلاق باشد. متخلفین به مجازات تعزیری شرعی تا 99 ضربه شلاق محکوم می‌شوند.

سرقت: اگر سرقتی شرایط مجازات حدی را نداشته باشد و موجب خوف یا بی‌نظمی در عموم شده باشد، متخلف به نظر قاضی مجازات می‌شود.

دشنام بستن: فردی که از دشنامی استفاده کند که موجب ناراحتی دیگری شود و قذف هم نباشد. مجازات تعزیری شرعی متخلف تا 74 ضربه شلاق خواهد بود.

بستن نسبت ناروا به جزء زنا: اگر شخص نسبت اشتباه و ناروایی به شخص دیگر بزند و بگوید آن فرد فعلی حرام به جزء زنا و لواط را انجام داده باشد، متخلف به مجازات تعزیری شرعی شلاق تا 74 ضربه محکوم می‌شود.

قذف بچه ممیز: چنانچه بچه ممیز کسی را قذف کند با نظر حاکم مجازات می‌شود.

سرقت طفل: هر زمان بچه نابالغ دزدی کند بر طبق نظر قاضی مجازات می‌شود.

لازم به ذکر است بدانید، تعزیرات شرعی نیاز به دو بار اقرار شخص بنا بر احتیاط واجب و یا شهادت دو مرد عاقل و بالغ برای اثبات احتیاج دارد.

تعزیرات حکومتی و ضوابط آن

چنانچه گفته شد تعزیرات حکومتی را دولت بر اساس صلاح‌دید جامعه و برقراری نظم و عدالت وضع می‌کند. به این نوع مجازات‌ها، مجازات بازدارنده نیز گفته می‌شود. کیفر تعزیرات حکومتی معمولا حبس، جریمه نقدی، لغو پروانه، منع از کسب و… می‌باشد. در ادامه به ذکر و تعریف نمونه‌ای از این دسته را اشاره خواهیم کرد:

احتکار: نگهداری و انبار کردن اجناس و امتناع از عرضه در بازار جرم است. متخلف در بار اول به اخذ کالا و جریمه تا ده در صد از ارزش کالا، در بار دوم جریمه تا بیست تا صد در صد ارزش کالا، بار سوم به جریمه از یک تا سه برابر ارزش کالا، قطع تمام یا قسمتی از خدمات یا سهمیه تا شش ماه و لغو پروانه می‌شود.

گران فروشی: عرضه کالا به بهای بیشتر از نرخ‌های تعیین شده و مقررات قیمت‌گذاری، گران فروشی محسوب می‌شود. جریمه گران فروشی تا بیست هزار ریال در بار اول جریمه پنج هزار ریال تا پنج برابر اندازه گران فروشی و مهر تخلف در پرونده را در پی دارد. جریمه در بار دوم ده هزار ریال تا ده برابر اندازه گران فروشی، قطع برخی خدمات و مهر تخلف دوم در پروانه را به دنبال دارد. در بار سوم نیز جریمه بیشتر از بار دوم، لغو پروانه و نصب پارچه به عنوان گران فروش جریمه او خواهد بود. گران فروشی بیشتر از مبلغ بیست هزار ریال تا دویست هزار ریال و تا یک میلیون ریال نیز در قانون جریمه‌های تعزیرات حکومتی لحاظ شده است.

تعزیر اطفال: تعزیر و یا تنبیه کودک از ده شلاق بیشتر جائز نیست. البته برای اثبات جرم نیز اقرار دو مرتبه و یا شهادت دو فرد عادل نیاز است.

تقلب در فروش یا کم فروشی: عرضه کالا بی کیفیت و تقلب در نوع و جنس و مارک آن نیز مجازات تعزیری حکومتی به دنبال دارد که براساس نرخ و میزان تعیین خواهد شد.

حبس تعزیری چیست؟

حبس تعزیری را خداوند در شرع مشخص نکرده است و توسط قانون‌گذار برای مجازات یا تنبیه برخی از جرائم وضع شده است.  این حق بر طبق شرع در اختیار حاکم یا همان قاضی می‌باشد.

کانال تلگرام لامینگو

نتیجه گیری

جرائم تعزیری حکومتی توسط قانون‌گذار وضع شده است و با متخلف بر اساس مجازات ذکر شده در قانون رفتار خواهد شد. تعیین میزان مجازات بر طبق آن چه در قانون آمده است، به عهده قاضی می‌باشد. مجازات تعزیرات در شرایطی قابل تخفیف و بخشش، قابل تقلیل و تعلیق و همچنین آزادی مشروط است. دانش حقوقی، دانشی همگانی نیست بنابراین پیشنهاد ما در مواجهه با هر مسئله حقوقی یا تخلف‌هایی که مستوجب مجازات تعزیری می‌باشند نیز رجوع به کارشناس یا وکلای کارآزموده و مشاوره حقوقی تعزیرات است.

با مراجعه و مشاوره از متخصصین لامینگو می‌توانید در سریع‌ترین زمانه ممکن پرونده‌های حقوقی خود را حل نمایید. برای اطلاع بیشتر ازآنچه در این مقاله ذکر کردیم و یا چنانچه به سوالات حقوقی دیگری نظیر اطلاع از میزان جرایم نقدی در تعزیرات برخورد کردید، کافیست با مشاوره حقوقی تعزیرات تماس حاصل فرمایید. در بلاگ لامینگو مقالات دیگری درمورد تعزیزات موجود که پیشنهاد میکنیم مطالعه کنید. در پایان نظرات خود را برای ما ارسال نمایید.