رای داوری چه میزان اعتبار دارد؟

داوری فرایندی است که به‌منظور رسیدگی سریع به پرونده‌های قضایی و حل‌وفصل اختلاف طرفین دعاوی حقوقی طراحی شده است تا بدین‌وسیله از حجم کار دادگاه‌ها کاسته شده و زمان رسیدگی به پرونده‌های دعاوی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند. به همین منظور، طرفین دعوا گاهی امور مربوط به حل‌وفصل اختلافات خود را به داوری ارجاع می‌دهد تا داور یا داوران با رسیدگی به پرونده در راستای حل اختلاف طرفین کوشیده و رأی خود را اعلام کنند. ارجاع پرونده به داوری و نحوه انتخاب داور برای رسیدگی به دعاوی مراحلی دارد که می‌توانید با مراجعه به مشاوره حقوقی نهاد داوری با تمامی این شرایط و مراحل آشنا شوید.

اما یکی از مسائل مهمی که در داوری مطرح می‌شود، اعتبار رأی داوری است. اینکه رأی صادرشده توسط داور یا داوران چه میزان اعتبار دارد و در چه حالتی از اعتبار ساقط خواهد شد. به همین منظور، در ادامه به بررسی شرایط اعتبار رأی داور می‌پردازیم.

دریافت مشاوره از لامینگو

برای دریافت اطلاعات بیشتر و آشنایی با جزئیات این موارد، می‌توانید از مراکز و مؤسسات حقوقی فعال در این زمینه کمک بگیرید. لامینگو از جامع‌ترین و معتبرترین مراکز حقوقی است که تمام خدمات مشاوره‌ای و حقوقی را ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره حقوقی نهاد داوری از این مجموعه، بر روی لینک زیر کلیک کنید.

دریافت مشاوره حقوقی نهاد داوری

شرایط اعتبار رای داور

اعتبار رای داور یا داوران به برخی شرایط بستگی دارد. البته این شرایط در زمانی است که داور یا داوران واجد شرایط داوری بوده‌اند تا ازاین‌جهت ایرادی به رأی صادرشده از سوی آنان وارد نباشد. بر همین اساس و بر اساس ماده 489 قانون آئین دادرسی مدنی کشور، شرایطی وجود دارد که در این شرایط رأی صادرشده از سوی داور یا داوران باطل بوده و قابلیت اجرایی نخواهد داشت. این موارد عبارت‌اند از:

1. رأی صادرشده از سوی داور یا داوران مخالف با قوانین موجد حق باشد؛
2. داوران در امر داوری نسبت به موضوعی رأی صادر کرده باشند که موضوع داوری نبوده است؛
3. داور یا داوران خارج از حدود و اختیارات خود رأی صادر کرده باشند که در این حالت بخشی از رأی که خارج از اختیار داوران بوده باطل شده و قابلیت اجرایی ندارد؛
4. داور رأی خود را پس از پایان رسیدن مهلت داوری صادر کرده باشد؛
5. رأی به‌وسیله داورانی صادر شده باشد که مجاز به صدور رأی نبوده‌اند؛
6. قرارداد ارجاع پرونده دعاوی به داوری بی‌اعتبار باشد؛
7. رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا دفتر ثبت آمده است، مخالف باشد.

در امر داوری، پرونده‌های دعاوی رأی داوران باید با نظر اکثریت آن‌ها صادر شده باشد و همچنین رأی صادره باید مدلل و موجه باشد. درصورتی‌که هر یک از این شرایط در داوری و رأی صادره رعایت نشده باشد، رأی داور بی‌اعتبار بوده و قابلیت اجرایی نخواهد داشت.

این مطلب را حتماً بخوانید: همه چیز درمورد حل اختلاف ازطریق داوری

رأی صادره قابل‌اجرا

رأی صادره توسط داوران در فرایند رسیدگی، در صورت رعایت موارد زیر، از اعتبار قانونی برخوردار بوده و قابل‌اجرا خواهد بود:

صدور رأی از طرف داوران دارای صلاحیت

وفق ماده 466 قانون آیین دادرسی مدنی، اشخاصی که فاقد اهلیت قانونی هستند یا به‌موجب حکم قطعی دادگاه یا در اثر آن از داوری محروم شده‌اند، نمی‌توانند به‌عنوان داور انتخاب شوند.

عدم مخالفت رأی با قوانین موجد حق

رای داور نباید با مقررات آمره کشور در تضاد باشد. منظور از قوانین در این بخش، قوانین ماهوی است نه شکلی.

صدور و تسلیم رأی داوری در مهلت مقرر

بر اساس قانون، مهلت قانونی برای داوری و صدور رأی حداکثر 3 ماه است؛ اما این مدت‌زمان می‌تواند با توافق طرفین دعوا تمدید شود. همچنین طرفین می‌توانند از ابتدا در قرارداد فی‌مابین، مدت‌زمان داوری برای رسیدگی به اختلاف را کمتر یا بیشتر از 3 ماه تعیین کنند. این مدت به این معنی است که در زمان تعیین‌شده باید رأی داوری را صادر کرده و تسلیم دادگاه کند. درصورتی‌که رأی در مهلت قانونی صادر نشده و یا به دادگاه تسلیم نشود، رأی داوری بی‌اعتبار بوده و قابل‌اجرا نخواهد بود.

رأی داور با آنچه در دفتر املاک یا دفتر ثبت آمده است مخالف باشد

منظور از این شرایط، حالتی است که طرفین دعوا توافق می‌کنند که رأی داور را در هر حالتی بپذیرند؛ حتی اگر این رأی مخالف دفتر املاک یا توافقات رسمی آن‌ها در گذشته باشد. این حالت به‌معنی نادیده گرفتن حاکمیت اراده طرفین است. رأی داور به‌خودی‌خود نمی‌تواند با آنچه که در دفتر املاک آمده یا طی توافق بین طرفین در دفتر اسناد رسمی ثبت شده، مخالف باشد.

داوری‌پذیری اختلاف

یکی دیگر از شروط اعتبار رأی داور است، این است که موضوع دعوا باید موضوعی باشد که قابلیت ارجاع به داوری داشته باشد. دعاوی که قابلیت ارجاع به داوری ندارند، در ماده‌های 457 و 496 اصل 139 قانون آئین دادرسی مدنی کشور آمده است. دعاوی مربوط به اموال عمومی و دولتی، دعاوی مربوط به ورشکستگی، نکاح، طلاق و نسب از جمله دعاوی می‌باشند که قابلیت ارجاع به داوری را ندارند.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

بر اساس آنچه گفته شد، درصورتی‌که دعوایی قابلیت ارجاع به داوری را داشته باشد، با توافق طرفین ارجاع شده و در این شرایط، داور یا داوران در مهلت تعیین‌شده باید موضوع اختلاف و دعوا را بررسی کرده و رأی نهایی خود را صادر و تسلیم نمایند. درصورتی‌که هریک از موارد گفته‌شده در این مقاله در خصوص رأی داوری رعایت نشود، رأی صادرشده فاقد اعتبار بوده و قابل اجرا نخواهد بود. بر همین اساس، فرایند داوری و انتخاب داوران برای رسیدگی و صدور رأی، فرایندی پیچیده است که با استفاده از مشاوره حقوقی نهاد داوری و شناخت بهتر این فرایند می‌توان از پیچیدگی‌های آن تا حد ممکن کاست. برای دریافت اطلاعات بیشتر به وبلاگ لامینگو مراجعه کنید.