فرق قاضی با بازپرس چیست؟ شرح کاملی از مقامات قضایی.

در ابتدا بهتر است با انواع پرونده‌های قضایی که قضات و دادرسان مسئولیت رسیدگی به آن‌ها را دارند، آشنا شویم. پرونده‌های قضایی، به‌طور کلی، به پرونده‌ی کیفری و پرونده‌ی حقوقی تقسیم‌بندی شده‌اند:

پرونده‌های حقوقی در دعاوی حقوقی تشکیل می‌شوند و به اجرا درآمدن این پرونده‌ها مستلزم طرح دعوا و تسلیم دادخواست خواهان می‌باشد؛ مانند دعاوی مربوط به ارث، حضانت، مهریه، نفقه، وصیت و غیره…

 پرونده‌های کیفری نیز در پی تحقق جرم به جریان خواهد افتاد؛ مانند پرونده‌های مربوط به قتل، سرقت، کلاهبرداری، ضرب و جرح و غیره…

تفاوت رسیدگی دعاوی حقوقی با دعاوی کیفری

پرونده‌های کیفری ابتدا در دادسرا مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و بعد از آن به دادگاه ارجاع داده خواهد شد اما پرونده‌های حقوقی مستقیم در دادگاه پیگیری خواهد شد و لازم نیست که در دادسرا در خصوص این پرونده‌ها رسیدگی اولیه صورت گیرد. هزینه‌ی دادرسی دعاوی کیفری، به‌جز هرینه دادرسی کیفری علیه صادرکننده چک بلامحل که باتوجه به مبلغ مندرج در چک تعیین می‌شود، در هر مرحله از رسیدگی، یکسان است؛ ولی هزینه‌ی دادرسی دعاوی حقوقی در دادگاه متغیر و متناسب با بهای خواسته‌ی خواهان می‌باشد. این هزینه، در هر مرحله از رسیدگی متفاوت بوده و میزان آن، همه‌ساله، در تعرفه‌های خدمات قضایی اعلام می‌گردد.

دریافت مشاوره حقوقی

در مرحله‌ی بعدی، به این موضوع می‌پردازیم که این پرونده‌ها توسط کدام مقام قضایی پیگیری می‌شود و وظایف آن‌ها چیست؟

همان‌طور که می‌دانیم در دعاوی کیفری شاکی با تنظیم شکوائیه در دادسرا تقاضای رسیدگی می‌کند؛ در دادسرا مقام حقوقی به نام بازپرس رسیدگی به شکوائیه را با تأیید دادستان بر عهده خواهد گرفت.

بازپرس کیست؟

بازپرس در واقع یک مقام قضایی در دادسرا می‌باشد که بعد از ثبت شکایت شاکی در دادسرا و تأیید دادستان شروع به کار می‌کند؛ شروع به انجام اقداماتی مانند کشف جرم و حفظ آثار و علائم ادله وقوع جرم، جلوگیری از فرار مجرم، جمع‌آوری مدارک و اسناد اثبات جرم، تحقیقات محلی در خصوص مطلعین به وقوع جرم و غیره… بعد از اتمام رسیدگی‌های انجام گرفته، اگر بازپرس درخصوص مجرمیت متهم ادله کافی داشته باشد، قرار جلب به دادرسی را صادر و نزد دادستان ارسال می‌کند. دادستان پرونده را بررسی و درصورت موافقت با نظر بازپرس، پرونده را برای رسیدگی به دادگاه صالح ارجاع خواهد داد. دادستان در صورت وجود دلایلی مانند عدم اثبات مجرمیت متهم و یا عدم وقوع جرم، قرار موقوفی تعقیب متهم صادر خواهد کرد. همچنین، ممکن است پرونده را برای تحقیقات بیشتر نزد بازپرس برگرداند.

ارسال پرونده از دادسرا به دادگاه و رسیدگی نهایی پرونده توسط قاضی

قاضی کیست؟

قاضی نیز یک مقام قضایی است که به تنهایی یا به عنوان عضوی از هیئت قضات، مسئولیت اداره جلسات رسیدگی دادگاه را برعهده دارد و پس از انجام بررسی‌های لازم، باتوجه به مواد قانونی، اقدام به صدور قرار، حکم یا دستور‌های قضایی می‌کند.

بعد از انجام رسیدگی‌های بازپرس و صدور کیفرخواست، پرونده از دادسرا به دادگاه ارسال خواهد شد. قاضی پرونده را با توجه به قرار صادر شده از طرف بازپرس و مدارک و اسناد موجود رسیدگی خواهد کرد و درصورت مکفی بودن مدارک، حکم قطعی مبنی بر مجازات مجرم یا برائت متهم صادر خواهد کرد.

 قاضی اجرای احکام

در هر حوزه قضایی، علاوه بر قاضی صادرکننده حکم، قاضی دیگری جهت اجرای مجازات در نظر گرفته شده است؛ یعنی وقتی پرونده بعد از رسیدگی اولیه به دادگاه منتقل می‌شود و قاضی دادگاه بنابر تحقیقات به‌عمل‌آمده توسط بازپرس پرونده و مدارک موجود، رأیی صادر می‌کند، از آنجایی که اجرای مجازات مجرم، یک مرحله‌ی حساس از دادرسی است، باید در آن توجه و دقت بیشتری صورت گیرد؛ از این رو برای نظارت بر اجرای این مرحله یک مقام قضایی مستقلی پیش‌بینی شده است که به اصطلاح به آن مقام قضایی، قاضی اجرای احکام کیفری می‌گویند.

کانال تلگرام لامینگو  

 تفاوت قاضی با بازپرس

با توجه به مطالبی که بیان شد، تفاوت جایگاه قاضی و بازپرس و همچنین نحوه‌ی رسیدگی آن‌ها به پرونده را مشخص کردیم. از دیگر تفاوت‌های قاضی با بازپرس، باید بگوییم که اگر چه قاضی و بازپرس هر دو به شغل قضاوت مشغول هستند و وظیفه‌ی هر دوی آن‌ها به عنوان یک مقام قضایی کیفری کشف جرم و جلوگیری از ضایع شدن حق مردم است، اما قاضی از نظر جایگاه نسبت به بازپرس از مقام قضایی بالاتری برخوردار است. بازپرس در پی رسیدگی به پرونده، قرار مشخصی را صادر خواهد کرد مانند: قرار جلب به دادرسی، قرار منع تعقیب متهم و غیره… اما قرارهای صادرشده از طرفه بازپرس، با تأیید دادستان، برای رسیدگی نهایی، به دادگاه ارسال خواهد شد و در نهایت این قاضی است که حکم نهایی را در خصوص پرونده‌ها صادر می‌کند.

برای مطالعه سایر مقالات می‌توانید به مجله حقوقی لامینگو مراجعه کنید. فراموش نکنید حتما نظراتتان را از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.