مشاوره حقوقی دادگاه کیفری و تعریف جرایم کیفری و انواع آن!
به‌طور کلی، تنها اشخاصی براساس قانون مجازات می‌شوند که مرتکب جرمی شده باشند. در واقع هیچ کس را نمی‌توان بابت انجام عملی مجازات نمود مگر اینکه عمل وی در قانون مجازات، جرم‌انگاری شده باشد. در نتیجه هر زمان شخصی مرتکب عملی شد که در قانون جرم می‌باشد، عمل وی بر اساس قانون مجازات اسلامی، قابل مجازات است. جرایم کیفری انواعی از جرایم هستند که قانون مجازات اسلامی به آن‌ها پرداخته و آن‌ها را مشخص نموده است. به‌عبارت دیگر، جرایم کیفری دسته‌ای از جرایم هستند که در قانون مجازات مشخص شده‌اند و به این جرایم در دادگاه‌های کیفری رسیدگی می‌گردد. در مشاوره حقوقی دادگاه کیفری مباحثی از جمله مرجع رسیدگی به جرایم کیفری، انواع جرایم کیفری و تعریف جرم کیفری بررسی می‌گردد.
در این نوشتار با ما همراه باشید تا به بیان این مطالب بپردازیم! علاوه بر این، اگر تمایل به دریافت مشاوره حقوقی دادگاه کیفری دارید، می‌توانید با برقراری تماس با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو، مشاوره مزبور را دریافت نمایید.
مشاوره حقوقی دادگاه کیفری و طبقه‌بندی جرایم کیفری
همانطور که در بالا گفته شد، جرم کیفری عملی است که در قانون مجازت اسلامی جرم‌انگاری شده است و به این جرم در دادگاه‌های کیفری کشور رسیدگی می‌گردد. البته باید توجه داشت هر جرمی در صلاحیت یک دادگاه کیفری به‌خصوص است و مرجع قضایی رسیدگی به هر جرم، با توجه به شخصیت مرتکب و نوع جرم و میزان مجازات آن مشخص می‌گردد. اما جرایم کیفری به دو نوع عمومی و خصوصی تقسیم‌بندی می‌شوند. شناخت این تقسیم‌بندی به شناخت انواع جرم کیفری و مرجع رسیدگی به جرم مزبور کمک بسیاری می‌کند.
جرایم کیفری عمومی
جرایم کیفری عمومی جرایمی هستند که باعث جریحه‌دار شدن احساسات جامعه می‌شوند و در این نوع جرایم، جنبه عمومی بر جنبه خصوصی جرم غلبه دارد؛ یعنی با اینکه جرم مزبور سبب ایراد جنایت به یک شخص شده، اما عموم احساسات جامعه از ارتکاب این جرم خدشه‌دار شده و این جرم نظم عمومی جامعه را متشنج نموده است. قانون‌گذار در ارتباط با این جرایم سخت‌گیری بیشتری از خود نشان داده است؛ بدین معنا که اگر حتی شاکی خصوصی از مرتکب این جرایم گذشت کند، تعقیب و رسیدگی متوقف نخواهد شد و مدعی‌العموم شاکی این جرایم خواهد بود. جرایم کیفری عمومی، ممکن است شاکی خصوصی نداشته و ضابطان قضایی این جرم را اعلام نموده باشند. در این شرایط نیز پرونده این جرایم به جریان می‌افتد و رسیدگی آغاز می‌گردد. جرایمی مانند اسیدپاشی، قتل، حمل مواد مخدر، اختلاس و… از این دسته جرایم هستند.
جرایم کیفری خصوصی
جرایم کیفری خصوصی جرایمی هستند که تا زمانی‌که شاکی خصوصی طرح شکایت نکرده باشد، رسیدگی به این جرایم آغاز نخواهد شد. همچنین، رسیدگی به جرایم خصوصی تا زمانی ادامه خواهد داشت که شاکی خصوصی گذشت نکرده باشد و اگر شاکی خصوصی جرم، گذشت نماید پرونده مختومه اعلام می‌گردد. برای مثال، جرایمی مانند تخریب و سرقت از جمله جرایمی هستند که جنبه خصوصی آن‌ها غالب بوده و رسیدگی به این جرایم تنها با شکایت شاکی خصوصی آغاز خواهد شد. شناخت جنبه عمومی و خصوصی جرایم، یکی از مهم‌ترین مباحث مشاوره حقوقی دادگاه کیفری است.
این مطلب را نیز بخوانید: موانع مسئولیت کیفری را بهتر بشناسیم!
جرم کیفری چه انواعی دارد؟
جرایم کیفری به‌طور کلی بر اساس موضوع آن به چند دسته تقسیم می‌شود که هر دسته از این جرایم خود به چندین جرم تقسیم می‌گردد. شناخت انواع جرایم کیفری بسیار مهم است و در تعیین مجازات این جرایم و مرجع قضایی صالح در رسیدگی به این جرایم تأثیرگذار خواهد بود. انواع جرایم کیفری به شرح زیر است:
جرایم علیه اشخاص
این نوع از جرایم کیفری جرایمی هستند که سبب ورود آسیب جسمی یا روانی به اشخاص می‌شوند. در نتیجه، جرایم علیه اشخاص خود به دو دسته تقسیم می‌شود؛ جرایم علیه جسم اشخاص و جرایم علیه روان و آبرو و حیثیت اشخاص. برخی از مصادیق جرایم علیه جسم اشخاص عبارتند از قتل، تهدید به قتل، شروع به قتل، ضرب‌وجرح، آدم‌ربایی، کودک‌ربایی، جرایم پزشکی، اسیدپاشی، تجاوز جنسی، خودداری از کمک به مصدومین و سقط جنین. علاوه بر این، برخی از جرایم علیه حیثیت اشخاص عبارت است از توهین و افترا، نشر اکاذیب، قذف، مزاحمت و غیره.
جرایم علیه اموال
جرایم علیه اموال جرایمی هستند که در آن شخصی از طرق مختلف سبب ایراد خسارت مالی به دیگران می‌گردد. در این نوع از جرایم ممکن است به جسم و روان اشخاص نیز آسیب وارد آید که این آسیب، غیرمستقیم و در نتیجه از دست دادن اموال می‌باشد. برخی از جرایم علیه اموال عبارتند از سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، فروش مال غیر، ترک نفقه، اخاذی، معامله معارض، خرید مال مسروقه، صدور چک بلامحل و تخریب و اتلاف اموال دیگران.
جرایم سوء استفاده از قدرت
برخی از جرایم وجود دارد که مرتکبین آن‌ها اشخاصی هستند که در مناصب دولتی، عمومی و نظامی بوده و با قدرتی که دارند اقدام به ارتکاب جرایم مختلف می‌نمایند. در واقع این اشخاص از قدرتی که دارند سوء استفاده نموده و سبب ارتکاب جرم می‌شوند. جرایمی مانند اختلاس، رشاء و ارتشاء، تصرف در اموال دولتی، جرایم بودجه، فرار مالیاتی، پولشویی، بازداشت غیرقانونی اشخاص، شکنجه، جرایم انتخاباتی، جرایم نظام صنفی و سایر جرایمی که تنها اشخاصی می‌توانند مرتکب شوند که دارای قدرت و اختیاری می‌باشند. این موارد به تفصیل در مشاوره حقوقی دادگاه کیفری بررسی خواهد شد.
جرایم علیه نظم و امنیت عمومی
دسته‌ای دیگر از جرایم کیفری وجود دارند که ارتکاب آن‌ها سبب ایجاد هرج‌ومرج در جامعه و ایجاد اغتشاش در نظم و امنیت ملی کشور می‌شود. این جرایم عموماً مجازات‌های بسیار سنگینی داشته و جنبه عمومی این جرایم بر جنبه خصوصی آن‌ها غالب است. جرایمی از جمله محاربه، بغی، افساد فی‌الارض، تشکیل یا اداره یا عضویت در دسته یا جمعیت به قصد بر هم زدن امنیت کشور، تبلیغ علیه نظام، تبلیغ به نفع گروه‌های علیه نظام، جاسوسی، تحریک، بمب‌گذاری، همکاری با دول خارجی متخاصم، جرایم سیاسی، اخلال در نظم و آرامش عمومی، اخلال در نظام اقتصادی کشور، افشای اسناد محرمانه و سری دولتی، جرایم مطبوعاتی، تخریب و یا آتش زدن اموال دولتی و توهین به مقدسات، جرایم علیه امنیت و نظم عمومی می‌باشند.
جرایم رایانه‌ای
دسته دیگری از جرایم کیفری که در بحث مشاوره حقوقی دادگاه کیفری به آن پرداخته می‌شود، جرایم رایانه‌ای است. جرایم رایانه‌ای جرایمی هستند که با استفاده از ابزار رایانه و در سیستم‌ها و سامانه‌های اینترنتی و رایانه‌ای رخ می‌دهد. برخی از جرایمی که در فضای وب اتفاق می‌افتد عبارت است از تخریب رایانه‌ای، جاسوسی رایانه‌ای، هتک حیثیت رایانه‌ای، نشر اکاذیب از طریق سیستم‌های رایانه‌ای، سرقت رایانه‌ای و غیره.
مشاوره حقوقی دادگاه کیفری و مراجع رسیدگی به جرایم کیفری
جرایم کیفری بر اساس شخصیت مرتکب جرم، میزان مجازات و نوع جرم کیفری در مراجع کیفری متفاوتی رسیدگی می‌شوند. قانون آیین دادرسی کیفری به‌صورت تفصیلی مراجع قضایی کیفری را نام برده و حدود اختیارات و نحوه رسیدگی به جرایم در هر یک از این مراجع را توضیح داده است. به‌طور کلی مراجع قضایی کیفری عبارتند از دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه انقلاب، دادگاه ویژه اطفال و نوجوانان و دادگاه‌های نظامی. در ادامه مطلب به بررسی هر یک از این مراجع قضایی کیفری خواهیم پرداخت.
دادگاه کیفری یک
دادگاه کیفری یک در مرکز هر استان تشکیل می‌شود و جزو مراجع عمومی کیفری محسوب می‌گردد. دادگاه کیفری یک وظیفه رسیدگی به جرایمی با مجازات‌های سنگین را دارد. جرایمی مانند جرایم مستوجب مجازات سلب حیات از جمله قتل عمد، محاربه، زنای محصنه و غیره، جرایم مستوجب حبس ابد از جمله مجازات مستمسک در قتل، جرایم موجب مجازات قطع عضو یا جنایت عمدی علیه تمامیت جسمانی با میزان نصف دیه کامل یا بیش از آن، جرایم موجب مجازات تعزیری درجه سه و بالاتر، جرایم سیاسی و مطبوعاتی و جرایم حمایت مالی از تروریسم.
دادگاه کیفری دو
یکی دیگر از انواع مراجع قضایی عمومی کیفری، دادگاه کیفری دو می‌باشد. دادگاه کیفری دو صلاحیت رسیدگی به تمامی جرایم کیفری را دارد مگر جرایمی که قانون‌گذار از صلاحیت این دادگاه خارج نموده است. در مشاوره حقوقی دادگاه کیفری به‌تفصیل تشریفات رسیدگی به جرایم در دادگاه کیفری دو بررسی می‌گردد. دادگاه کیفری دو در حوزه قضایی هر شهرستان ایجاد می‌گردد.
دادگاه انقلاب
تخصصی شدن مراجع دادرسی سبب شده است تا هر مرجع، صلاحیت رسیدگی به برخی جرایم را داشته باشد و در نتیجه، دادرسی دقیق‌تر و تخصصی‌تر انجام می‌شود. یکی دیگر از مراجع قضایی کیفری، دادگاه انقلاب می‌باشد که مطابق با قانون دادگاه‌های عمومی و انقلاب تشکیل شده است. دادگاه انقلاب در مرکز هر استان و در مراکزی که تشکیل آن ضرورت دارد و به دستور رئیس قوه قضاییه تشکیل می‌گردد.
ماده ۵ قانون دادگاه‌های عمومی و انقلاب جرایمی را که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت دادگاه انقلاب می‌باشد شرح داده است که عبارتند از کلیه جرایم مرتبط با امنیت داخلی و خارجی کشور، جرایم محاربه، بغی و افساد فی‌الارض، جرم توهین به بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و مقام معظم رهبری، توطئه علیه نظام جمهوری اسلامی ایران، اقدام مسلحانه، ترور و یا تخریب به منظور مقابله با نظام، جاسوسی و تبلیغات برای دشمنان نظام، کلیه جرایم مرتبط با قاچاق و مواد مخدر و دعاوی مرتبط با اصل ۴۹ قانون اساسی.
دادگاه‌های نظامی
دادگاه‌های نظامی یکی دیگر از مراجع قضایی کیفری می‌باشند که بر اساس شخصیت مرتکب جرم و شرایط ارتکاب جرم، تشکیل شده‌اند. دادگاه‌های نظامی مطابق با قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح و آیین دادرسی جرایم نیروهای مسلح برای رسیدگی به جرایمی که نظامیان مرتکب می‌گردند تشکیل شده‌اند و وظیفه رسیدگی به جرایم نظامیان را دارند. این دادگاه‌ها به‌صورت کلی مراجع قضایی خاص محسوب می‌شوند که وظیفه رسیدگی به جرایم شاغلین به مشاغل نظامی را عهده‌دار بوده و مجزا از دادگاه‌های دستگاه قضایی دادگستری می‌باشند.
بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، انواع دادگاه‌های نظامی عبارتند از دادگاه نظامی یک، دادگاه نظامی دو، دادگاه تجدیدنظر نظامی، دادگاه نظامی یک در زمان جنگ، دادگاه نظامی دو در زمان جنگ و دادگاه تجدیدنظر نظامی در زمان جنگ که بر اساس قانون، صلاحیت رسیدگی به جرایم مربوط به وظایف خاص نظامی و انتظامی اعضای نیروهای مسلح به جز جرائم در مقام ضابط دادگستری را دارا می‌باشند.
دادگاه اطفال و نوجوانان
بر اساس قانون، افراد نابالغ مسئولیت کیفری نداشته و علاوه بر این، مسئولیت آن دسته از اشخاص که به سن بلوغ رسیده‌اند اما زیر 18 سال سن دارند، کمتر از مجازات بزرگسالان می‌باشد. از آنجایی که میزان مسئولیت اطفال و نوجوانان با اشخاص بزرگسال متفاوت می‌باشد و همچنین به دلیل اینکه این افراد گروه‌های حساس‌تری هستند، مرجع قضایی کیفری رسیدگی به جرایم اطفال و نوجوانان متفاوت است و یک مرجع تخصصی به جرایم این دسته از اشخاص رسیدگی می‌نماید.
دادگاه‌های اطفال و نوجوانان به جرایم اطفال و اشخاصی که زیر 18 سال سن دارند رسیدگی می‌کند. منظور از طفل، شخصی است که به حد بلوغ قانونی نرسیده است. سن بلوغ در ایران برای دختران 9 سال و برای پسران 15 سال تمام قمری می‌باشد. نوجوان نیز به شخصی اطلاق می‌گردد که طفل نیست اما زیر 18 سال سن دارد. علاوه بر این، تحقیقات مقدماتی در دادسرای ویژه و تخصصی اطفال و نوجوانان رسیدگی می‌گردد.
جمع‌بندی مبحث مشاوره حقوقی دادگاه کیفری
جرم کیفری، فعل یا ترک فعلی است که قانون برای آن مجازات در نظر گرفته است اما جرم مدنی هر گونه فعل زیانباری است که سبب ورود خسارت به اشخاص گردد. جرم کیفری به محض ارتکاب، مستحق مجازات است و ورود خسارت و زیان شرط مجازات شدن مرتکب نمی‌باشد. در حالی‌که جرم مدنی تنها زمانی به وقوع می‌پیوندد که سبب ایجاد خسارت و زیان گردد. علاوه بر این، برای تحقق جرم کیفری سوءنیت مجرمانه شرط است؛ بدین معنا که مرتکب جرم باید از جرم بودن عمل خود آگاه بوده و عمداً مرتکب جرم مزبور گردد. در صورتی‌که جرم مدنی بدون اراده مجرمانه و تنها بر مبنای تقصیر و خطای شخص نیز رخ می‌دهد. جرم کیفری در یکی از مراجع قضایی کیفری رسیدگی می‌شود و این مراجع بر اساس نوع جرم، میزان مجازات و شخصیت مرتکب تعیین می‌گردند.
دریافت مشاوره حقوقی دادگاه کیفری به شما کمک می‌کند تا جرم کیفری را بشناسید و در هنگام وقوع جرم، از حقوق خود آگاه باشید. برای دریافت این مشاوره حقوقی می‌توانید با مشاوران حقوقی لامینگو در ارتباط باشید. علاوه بر این، پیشنهاد ما به شما ورود به بلاگ حقوقی لامینگو و مطالعه سایر مطالب حقوقی این بلاگ است. اگر در ارتباط با این مطلب سؤالی دارید، می‌توانید پرسش خود را در قسمت مربوط به دیدگاه‌ها یادداشت نمایید تا همکاران ما در اسرع وقت به این پرسش‌ها پاسخ دهند.
.svg)
دیدگاه شما