مشاوره حقوقی جرم محاربه و شناخت شرایط تحقق این جرم!

در مشاوره حقوقی جرم محاربه به توضیح و تعریف این جرم و شرایط تحقق آن خواهیم پرداخت. در ادامه مطلب همچنین مجازات قانونی این جرم را با یکدیگر بررسی می‌کنیم. محاربه در لغت از ریشه حرب گرفته شده است و واژه حرب به‌معنای سلب و گرفتن است. محاربه یکی از جرایم علیه امنیت و نظم عمومی محسوب می‌گردد و از این رو مجازات سنگینی دارد. بر اساس قانون مجازات اسلامی، جرم محاربه عبارت است از استفاده از اسلحه با قصد کشتن، سرقت مال، وارد شدن به حریم ناموس و یا ترساندن مردم به طوری که امنیت جامعه را از بین ببرد و محارب کسی است که این اعمال را انجام دهد. جرم محاربه زمانی محقق می‌گردد که این اعمال جنبه عمومی داشته و با هدف ترساندن و ارعاب مردم باشد و اگر یک نفر بر اساس خصومت شخصی اقدام به ترساندن و ارعاب نماید، این عمل محاربه محسوب نمی‌شود.

همانطور که بیان شد و از عنوان مطلب نیز مشخص است، تحقق جرم محاربه شرایطی دارد و تنها در صورت وجود این شرایط جرم محقق خواهد شد. جرم محاربه از حساسیت بالایی برخوردار است و تحقیقات در ارتباط با وقوع این جرم باید بسیار دقیق صورت بگیرد. در غیر این صورت، ممکن است مجازات اشتباهی بر عملی که محاربه نیست وضع گردد. در مشاوره حقوقی جرم محاربه ما به دنبال آن هستیم تا ابعاد مختلف این جرم را بررسی کرده و اطلاعات کاملی در اختیار شما قرار دهیم. با این وجود، اگر همچنان به‌دنبال کسب اطلاعات بیشتری در ارتباط با این جرم هستید، می‌توانید با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در ارتباط بوده و ابهامات خود را رفع نمایید! لامینگو یک استارتاپ حقوقی است که خدمات گوناگونی ارائه می‌نماید و شما می‌توانید از این خدمات استفاده نمایید.

مشاوره حقوقی جرم محاربه

شرایط تحقق جرم محاربه در مشاوره حقوقی جرم محاربه

چنان‌که اشاره شد، جرم محاربه بنابر ماده ۲۷۹ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲، عبارت از کشیدن سلاح به‌قصد جان، مال یا ناموس مردم یا ارعاب آن‌هاست؛ به‌نحوی که موجب ناامنی در محیط شود. این جرم در صورتی تحقق می‌یابد که نتیجه آن؛ یعنی ایجاد ناامنی در محیط رخ دهد. بنابراین چنانچه به‌هر دلیل مجرم نتواند این نتیجه را ایجاد کند، محارب به‌شمار نمی‌رود. در ادامه ماده‌ی ۲۷۹ نیز این نکته بیان شده است که «هرگاه کسی با انگیزه شخصی به‌سوی یک یا چند شخص خاص سلاح بکشد و عمل او جنبه عمومی نداشته باشد و نیز کسی که به‌روی مردم سلاح بکشد، ولی در اثر ناتوانی موجب سلب امنیت نشود، محارب به‌شمار نمی‌رود». به‌کارگیری واژه مردم در این ماده دلالت بر آن دارد که برای صدق عنوان محاربه باید نوعی «عمومیت» در جرم وجود داشته باشد.

همانطور که مشاهده می‌کنید، قانون‌گذار در مواد قانون مجازات اسلامی به‌تفصیل درباره شرایط تحقق جرم محاربه صحبت کرده است. مطابق با قانون، جرم محاربه در شرایطی محقق می‌گردد که مرتکب دارای سلاح باشد، عمل محاربه با هدف ایجاد ارعاب عمومی صورت گرفته باشد و محارب از ارتکاب این جرم، نیت شخصی نداشته باشد. برای تحقق جرم محاربه، وجود عناصر قانونی، مادی و معنوی لازم است. در ادامه به بیان توضیحات کامل‌تری در ارتباط با هر یک از شرایط تحقق جرم محاربه خواهیم پرداخت.

داشتن سلاح

یکی از شرایط تحقق جرم محاربه داشتن سلاح است و به این مورد در مشاوره حقوقی جرم محاربه به‌تفصیل پرداخته خواهد شد. منظور قانون‌گذار از سلاح، هر نوع سلاح گرم و سرد است. هفت‌تیر، کلاشینکف و مسلسل از جمله سلاح‌های گرم و چاقو و قمه از جمله سلاح‌های سرد محسوب می‌شوند. توجه داشته باشید سلاح تنها به ابزارآلاتی اطلاق می‌گردد که به‌واقع سلاح باشد و ابزارها و اشیایی مانند سنگ، تیروکمان، عصا، قفل فرمان و غیره سلاح نبوده و نمی‌توان عبارت سلاح را بر آن‌ها اطلاق نمود.

در نتیجه، اگر فردی اقدام به ارعاب عمومی مردم با استفاده از سلاح‌ نماید و در نتیجه بتواند نظم جامعه را بر هم بزند، جرم محاربه محقق شده است، اما اگر فردی اقدام به حمله به مردم با سنگ و آجر نماید، در این صورت این عمل مجرمانه محاربه نبوده و عناوین مجرمانه دیگری خواهد داشت. داشتن سلاح یکی از عناصر مادی جرم محاربه است و محارب باید حتماً سلاح بکشد و حتی اگر از آن استفاده ننماید اما سلاح به نمایش گذاشته شود، در این صورت محاربه محقق می‌گردد. از سوی دیگر، اگر محارب، سلاحی را همراه خود داشته باشد اما از آن استفاده نکند، آن را به نمایش نگذارد و دیگران متوجه مسلح بودن او نشوند، در این صورت این شرط از شرایط محاربه محقق نخواهد شد.

برهم زدن امنیت عمومی

یکی دیگر از شرایط تحقق جرم محاربه، این است که محارب سبب ارعاب و ترساندن مردم شود و از این طریق، نظم عمومی جامعه را بر هم بزند. محارب ممکن است از طریق هتک حیثیت، حمله، کشتن افراد، سرقت مسلحانه و سایر اعمال این‌چنینی سبب برهم زدن نظم عمومی شود. برهم زدن نظم عمومی، نیاز به سوء نیت عام و خاص دارد؛ به این معنا که محارب باید با هدف و نیت ایجاد ارعاب عمومی اقدام به انجام اعمالی نماید. علاوه بر این، انجام عملیات مادی فعل ترساندن و ارعاب که ممکن است قتل، سرقت یا هر چیزی باشد، عنصر مادی جرم محاربه محسوب می‌گردد.

عبارت عمومی در این شرط اهمیت ویژه‌ای دارد؛ به این معنا که محارب باید قصد ایجاد ارعاب و ناامنی عمومی را داشته باشد و اگر این شخص اقداماتی را با انگیزه شخصی و با نیت آسیب رساندن به یک فرد خاص انجام دهد، حتی اگر این اقدامات در نهایت سبب برهم خوردن نظم عمومی شود، این عمل دیگر محاربه نخواهد بود. همانطور که مشاهده کردید، تحقق عنصر معنوی در این مورد اهمیت به‌سزایی دارد و محارب باید قصد ایجاد ناامنی عمومی را داشته باشد.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

برهم خوردن نظم و آسایش عمومی

همانطور که گفته شد، یکی از عناصر تحقق جرم محاربه این است که محارب باید نیت ایجاد ارعاب و برهم زدن نظم و آسایش عمومی را داشته باشد و افعالی را در این راستا انجام دهد. موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت و یکی دیگر از شرایط تحقق جرم محاربه محسوب می‌گردد، این است که محارب باید بتواند نظم عمومی را برهم بزند و اگر تنها اقدامی انجام دهد اما این اقدام در نهایت منجر به ایجاد ناامنی عمومی نشود، جرم محاربه محقق نمی‌گردد. برای مثال اگر یک نفر اقدام به تهیه سلاح جهت ایجاد ناامنی در جامعه نماید، اما توانایی استفاده از سلاح را نداشته و نتواند از این سلاح استفاده نماید و در نتیجه، ارعاب و ناامنی ایجاد نگردد، در این شرایط جرم محاربه محقق نشده است و مرتکب این جرم به عناوین محرمانه‌ دیگری محکوم و مجازات می‌شود.

مشاوره حقوقی جرم محاربه و مجازات این جرم!

محاربه ازجمله جرایمی است که مجازات حدی دارد. مجازات‌های حدی آن دسته از مجارات‌ها هستند که نوع، میزان و شرایط اجرای آن در قوانین و مقررات فقهی اسلام تعیین و مشخص شده است. به‌موجب ماده‌ی ۲۸۲ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، مجازات محاربه عبارت است از اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد. نفی بلد به‌معنای تبعید است و صلب نیز همان به‌صلیب‌کشیدن است. انتخاب اینکه کدام یک از این چهار مجازات اعمال و اجرا شود، بر عهده قاضی دادگاه است و البته آنچه در کشور ما عمومیت دارد، این است که محارب اعدام می‌شود. در رابطه با مجازات جرم محاربه توجه به این نکته ضروری است که اگر چند نفر با همکاری یکدیگر اقدام به محاربه نمایند، تعدد مرتکبین در مجازات آن‌ها تأثیر نداشته و همگی آن‌ها به اعدام یا یکی از آن چهار مجازات محکوم می‌شوند.

این مطلب را نیز بخوانید: شکواییه اخلال در نظم و آسایش عمومی در چه شرایطی تنظیم و ثبت می‌گردد؟

شرایط سقوط حد در جرم محاربه

پیش از این در مشاوره حقوقی جرم محاربه بیان شد که این جرم یکی از جرایم حدی به شمار می‌رود. در برخی از جرایم حدی، توبه سبب سقوط حد می‌شود. در جرم حدی محاربه نیز اگر مجرم پیش از دستگیری توبه نماید، حد محاربه ساقط می‌شود، اما اگر مجرم دستگیر شود، حتی اگر پیش از اثبات جرم توبه کند، حد محاربه ساقط نخواهد شد. نکته‌ای که وجود دارد این است که اگر اثبات جرم محاربه از طریق اقرار مجرم باشد و ادله دیگری جهت اثبات جرم وجود نداشته باشد، در این صورت قاضی پرونده می‌تواند عفو مجرم را از رئیس قوه قضاییه و مقام رهبری درخواست نماید.

همانطور که در بخش قبل بیان شد، یکی از راه‌های اثبات جرم محاربه، اقرار متهم است. البته باید توجه داشت که تنها اقرار محاربی مورد پذیرش است و سبب اثبات جرم می‌شود که این شخص عاقل، بالغ، مختار و قاصد باشد و اقرار در شرایطی مانند اجبار و اکراه، پذیرفته‌شده نخواهد بود. علاوه بر این، جرم محاربه از طرق دیگری نیز قابل اثبات خواهد بود. شهاد دو نفر مرد عاقل و بالغ و علم قاضی، از جمله سایر ادله اثبات محاربه هستند. علم قاضی، از طرقی مانند تحقیقات محلی، گزارش ضابطان، اظهارات مطلعین، فیلم دوربین مداربسته و امارات و قرائن دیگر قابل اثبات خواهد بود.

جرم محاربه چه تفاوتی با جرم افساد فی‌الارض دارد؟

بر اساس تعریف جرم افساد فی‌الارض ماده ۲۸۶ قانون مجازات اسلامی «هرکس به‌طور گسترده، مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، جرائم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور، نشر اکاذیب، اخلال در نظام اقتصادی کشور، احراق و تخریب، پخش مواد سمی، میکروبی و خطرناک یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آن‌ها گردد به‌گونه‌ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی، یا سبب اشاعه فساد یا فحشا در حد وسیع شود، مفسد فی‌الارض به‌شمار رفته و به مجازات اعدام محکوم می‌شود».

بر اساس این تعریف، مفسد فی‌الارض شخصی است که در ابعاد وسیع اقدام به ارتکاب جرایمی علیه امنیت، جان، مال مردم و همچنین اقدام به ارتکاب رفتاری علیه نظام اقتصادی، امنیت کشور و غیره نماید. همانطور که مشخص است، عنصر گستردگی در جرم افساد فی‌الارض عنصری بسیار مهم جهت تحقق این جرم است و اگر این عنصر حذف شود، هر کدام از مصادیقی که در ماده قانونی بیان شده است، خود جرمی مجزا محسوب می‌شوند. برای مثال اگر شخصی اقدام به تأسیس مراکز فساد و فحشا در ابعاد گسترده نماید، این عمل جرم افساد فی‌الارض محسوب می‌گردد، اما اگر وصف گستردگی را نداشته باشد، عنوان مجرمانه جدایی دارد. مهم‌ترین تفاوت این جرم با جرم محاربه نیز همین موضوع می‌باشد.

جرم بغی چه تفاوتی با جرم محاربه دارد؟

قانون‌گذار ایران در قانون مجازات اسلامی، قیام مسلحانه علیه حکومت و اساس نظام جمهوری اسلامی ایران را در ردیف جرایم حدی و تحت عنوان «بغی» جرم‌انگاری نموده و طی موادی مجزا، برای آن مجازات اعدام و تحت شرایطی حبس تعزیری پیش‌بینی کرده است. با توجه به این توضیح، می‌توان چنین نتیحه گرفت که اگر محارب قصد قیام و شورش علیه اساس حکومت اسلامی را نداشته باشد، باغی نبوده و به مجازات محاربه مکوم می‌گردد. علاوه بر این، چنانچه شخصی با ارعاب و ایجاد ناامنی عمومی، قصد مقابله با حکومت را داشته باشد، در این صورت این شخص مرتکب جرم بغی شده است و به مجازات این جرم محکوم می‌گردد.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی مشاوره حقوقی جرم محاربه

همانطور که از این مطلب متوجه شدیم، جرم محاربه عبارت است از انجام اقداماتی به‌منظور ایجاد ارعاب عمومی در جامعه که سبب ایجاد ناامنی عمومی می‌شود. همانطور که از این تعریف مشخص است، جرم محاربه یک جرم مقید است و این جرم برای تحقق به شرایطی نیاز دارد که از جمله این شرایط عبارت است از همراه داشتن سلاح، انجام افعال مادی جهت ایجاد ناامنی و برهم خوردن نظم عمومی. قانون‌گذار در قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم محاربه را بیان کرده است اما آنچه معمولاً در رویه قضایی حقوق ایران اتفاق می‌افتد، اعدام محارب است. در این مطلب سعی شد تا اطلاعات کاملی در ارتباط با جرم محاربه را در اختیار شما قرار دهیم! با این وجود، شما می‌توانید برای دسترسی به اطلاعات جامع‌تر درباره این جرم با وکلا و مشاوران حقوقی لامینگو در ارتباط باشید!

در پایان، از توجه شما به این مطلب و مطالعه آن سپاسگزاریم. شما می‌توانید چنانچه به مطالعه سایر مطالب و محتواهای حقوقی علاقه‌مند هستید، وارد بلاگ حقوقی لامینگو شده و سایر مطالب این بلاگ را نیز مطالعه نمایید. در این بلاگ، سعی شده است تا روزانه مطالب مختلفی با موضوعات حقوقی منتشر شود. در صورتی‌که در ارتباط با این مطلب یا سایر موضوعات حقوقی پرسشی در ذهن دارید، می‌توانید پرسش خود را در انتها برای ما بنویسید تا همکاران ما به این سؤالات پاسخ دهند.