شناخت انواع ضمانتنامه بانکی و موارد استفاده از آن‌ها

در دنیای اقتصادی امروز  و حرکت به سوی جهانی شدن اقتصاد، بانک‌ها می‌توانند با صدور ضمانتنامه به تسهیل معاملات اقتصادی و رشد اقتصاد جامعه کمک کنند و همواره از سود معاملات افراد بهره‌مند شوند.صدور انواع ضمانتنامه بانکی از سوی بانک به مشتریان خود، یکی از خدمات مهمی است که توسط بانک‌ها ارائه می‌شود. دراین مقاله قصد داریم که انواع ضمانتنامه بانکی، هدف آن‌ها و کاربردشان در معاملات کلان مالی را بررسی کنیم. با در نظرگرفتن بالا بودن مبلغی که بانک از مشتری خود ضمانت می‌کند و از همین جهت خطرات احتمالی و ریسک‌های فراوانی در صدور انواع ضمانتنامه بانکی وجود دارد، مشورت با افرادی متخصص و آگاه در این زمینه برای جلوگیری از هرگونه ریسک و خطر احتمالی خالی از لطف نیست. با این وجود می‌توانید با مراجعه به لینک زیر، وقت مشاوره خود را مشخص و با متخصصان حقوقی گروه حقوقی لامینگو ارتباط برقرار کنید:

دریافت مشاوره حقوقی

عقد ضمانت

عقد ضمانت یکی از قراردادهای رایج میان افراد می‌باشد که به واسطه عقد منعقد شده، فردی مسئولیت پرداخت بدهی بدهکار اصلی را برعهده می‌گیرد. عقد ضمان عقدی وابسته به تعهد اصلی بین مضمون‌عنه و شخص ثالث است؛ بدین صورت که فردی که مسئولیت پرداخت بدهی را برعهده می‌گیرد ضامن نامیده می‌شود و در صورت عدم پرداخت بدهی و عدم انجام تعهد توسط بدهکار اصلی (مضمون‌عنه) یا عدم استنکاف او ضامن به‌صورت قانونی بر مبنای قراردادی که منعقد کرده است، موظف به پرداخت بدهی می‌باشد.

ضمانتنامه بانکی

ضمانتنامه‌های بانکی یکی از انواع ضمانتنامه می‌باشد که در قراردادهای کلان مالی به جهت رونق تجارت و گاهی برای معاملات شخصی به کار می‌‎رود. شخص حقوقی بانک، ضامن مشتری خود می‎‌شود؛ یعنی به درخواست مشتری سندی صادر می‌شود تا بانک با توجه به ضمانتنامه بانکی، بدهی مشتری را در صورت عدم پرداخت او به صورت عندالمطالبه یا در سر رسید مشخص به ذی‌نفعی که مطالبه ضمانتنامه را انجام داده است، پرداخت کند.

ویژگی‌های انواع ضمانتنامه بانکی

بعد از تعریف ضمانتنامه‌های بانکی باید بیان کرد که انواع ضمانتنامه‌های بانکی به دلیل وجود خطرات و ریسک‌های احتمالی، دارای ویژگی‌های جزئی و خاصی می‌باشد، از جمله اینکه ضمانت غیر قابل بازگشت است؛ یعنی بانک به عنوان ضامن نمی‌تواند از تعهد خود رجوع کند و از سوی دیگر سند ضمانتنامه بانکی غیر قابل انتقال است؛ یعنی ذی‌نفع نمی‌تواند آن را به دیگری منتقل کند.
از دیگر ویژگی‌های انواع ضمانتنامه بانکی مستقل بودن این سند است؛ مطابق اصول حاکم بر عرف بازرگانی، انواع ضمانتنامه بانکی ارتباطی با قرارداد اصلی بین مشتری و ذی‌نفع ندارد و بانک موظف است بر مبنای استقلال ضمانتنامه، بدون قید و شرطی در صورت مطالبه ذی‌نفع، بدهی مشتری خود را پرداخت کند.

شرایط صدور انواع ضمانتنامه بانکی

برای صدور انواع ضمانتامه بانکی لازم است که مشتری درخواست صدور ضمانتنامه داشته باشد و بانک با ایجاد پرونده اعتباری، بررسی‌های لازم را به جهت وجود شرایط برای استفاده از انواع ضمانتنامه بانکی انجام دهد. پرونده اعتباری شامل بررسی عدم وجود چک برگشتی، عدم معوقات تسهیلاتی، عدم سابقه ورشکستگی و چنین مواردی است. شرایط دریافت انواع ضمانتنامه بانکی به شرح ذیل می‌باشد:
ضمانتنامه بانکی درخواست شده از جانب مشتری باید هم‌نوع با فعالیت مشتری باشد تا مشتری توانایی، تجربه و تخصص لازم را برای انجام کار مربوطه داشته باشد و از سوی دیگر مشتری باید توانایی ارائه وثیقه‌های مورد قبول بانک را داشته باشد.

هر آنچه را که لازم است در مورد ورشکستگی بدانید، با مطالعه مقاله همه چیز در مورد ورشکستگی به دست آورید!

وثیقه جهت دریافت انواع ضمانتنامه ‌بانکی

با توجه به احتمال پرداخت وجه ضمانت توسط بانک، لازم است مشتری وثیقه‌هایی را جهت دریافت انواع ضمانتنامه بانکی به بانک ارائه دهد. تعیین وثیقه با توجه به اهلیت مشتری و توانایی مالی او در هر نوع ضمانتنامه به تشخیص بانک صورت می‌گیرد. بانک می‌تواند با توحه شرایط مشتری، وثیقه را تغییر دهد و یا اینکه به صورت ترکیبی، چند وثیقه متفاوت از مشتری دریافت کند.

انواع وثیقه جهت دریافت انواع ضمانتنامه بانکی

بعد از بیان لزوم ارائه وثیقه از جانب مشتری به بانک، انواع وثیقه‌های مورد پذیرش بانک جهت صدور انواع ضمانتنامه بانکی به شرح ذیل است:
چک یا سفته به امضای متقاضی و پشت‌نویسی ضامن مورد قبول بانک، اسناد اموال غیر منقول به میزان مورد قبول بانک، ضمانتنامه بانکی و مؤسسات خارجی غیر بانکی، پول نقد و طلا، اوراق بهادار و اوراق مشارکت، گواهی سپرده سرمایه‌گذاری بانکی بلند مدت و تعهد شرکت‌های بیمه از نمونه وثیقه‌های مورد پذیرش جهت دریافت انواع ضمانتنامه‌ بانکی می‌باشد.

انواع ضمانتنامه بانکی

با توجه به مطالب ذکر شده و ماده 648 قانون مدنی، عقد ضمان عقدی است که شخصی مالی را که بر ذمه دیگری است به عهده بگیرد. متعهد ضامن، طرف دیگر مضمون‌له و شخص ثالث مضمون‌عنه یا مدیون اصلی نامیده ‌می‌شود. مالی را که ضامن از مدیون اصلی ضمانت می‌کند مضمون می‌گویند. در نتیجه بعد از درخواست مشتری جهت پرداخت تعهدات و دیون خود، بانک ضمانتنامه‌های متفاوتی صادر می‌کند مانند:

ضمانتنامه شرکت در مزایده

مزایده روندی رقابتی برای فروشندگان کالا و خدمات است تا محصولات خود را با بالاترین قیمت به سازمان‌ها و شرکت‌هایی که از طریق آگهی در مزایده شرکت کرده‌اند به فروش برسانند. در این حالت فروشندگان که معمولاً سازمان‌های دولتی هستند از شرکت‌کنندگان ضمانتنامه بانکی شرکت در مزایده دریافت می‌کنند تا در صورتی‌که متعهد در طول زمان به تعهد خود پایبند نباشد بتوانند وجه ضمان را از بانک مطالبه کنند.

کانال تلگرام لامینگو

ضمانتنامه شرکت در مناقصه

مناقصه روندی رقابتی برای واگذاری پروژه با پایین‌ترین قیمت به مجریان می‌باشد؛ در این حالت از شرکت‌کنندگان در مناقصه ضمانتنامه بانکی شرکت در مناقصه دریافت می‌شود تا در صورتی‌که در طول زمان اگر متعهد به تعهدات خود پایبند نباشد و خسارتی به مناقصه‌گزار وارد شود، امکان مطالبه وجه ضمان از بانک صادر کننده ضمانتنامه بانکی وجود داشته باشد.

ضمانتنامه حسن اجرای تعهدات

انجام درست و به موقع کار برای کارفرما از اهمیت بالایی برخوردار است به همین دلیل کارفرما می‌تواند از فرد درخواست ضمانتنامه بانکی حسن اجرای تعهدات داشته باشد تا فرد به تعهدات خود پایبند بوده و به درستی وظایف خود را انجام دهد؛ در این حالت کارفرما در هر مرحله از کار که نارضایتی داشته باشد و یا خسارتی به او وارد شود می‌تواند جهت دریافت خسارت، وجه ضمان را از بانک دریافت نماید.

ضمانتنامه بانکی گمرکی

ضمانتنامه بانکی گمرکی توسط بانک جهت ضمانت از وارد کننده کالا صادر می‌شود؛ بدین صورت که واردکننده کالا برای ترخیص کالای خود از گمرک باید مبلغی را تحت عنوان حق گمرکی پرداخت کند. در صورتی‌که واردکننده توانایی پرداخت حق گمرکی خود را به صورت نقدی نداشته باشد می‌تواند معادل حق گمرکی، از بانک ضمانتنامه بانکی دریافت کند تا در سر رسید معین، حق گمرکی توسط بانک پرداخت شود.

ضمانتنامه کسور وجه‌الضمان

در قراردادهای کاری بین کارفرما و پیمانکار این نوع ضمانتنامه رایج است؛ بدین صورت که پیمانکار در طول زمان انجام تعهدات خود، صورت وضعیتی را به کارفرما ارائه می‌کند تا هزینه‌های صورت گرفته را دریافت کند. در این حالت کارفرما از هر صورت وضعیت پیمانکار، 10 درصد کم می‌کند به جهت اینکه پیمانکار تعهد خود را به درستی انجام دهد و اگر خسارتی به کارفرما وارد شد از محل مبالغ کسر شده پرداخت شود. در این حالت بعد از اتمام کار و تحویل به کارفرما ممکن است کارفرمایی که ضمانتنامه کسور وجه‌الضمان را دریافت کرده است، مبالغ کسر شده را به پیمانکار تحویل دهد.

ضمانتنامه پیش پرداخت؛ یکی از انواع ضمانتنامه بانکی

در زمان آغاز به انجام کاری مانند تجهیز و تکمیل وسایل مورد نیاز، ساخت و ساز و تأمین مالی پروژه ممکن است کارفرما قبل از انجام تعهدات پیمانکار، مبلغی را به عنوان پیش‌پرداخت به حساب او واریز کند. در این حالت کارفرما از پیمانکار ضمانتنامه‌ای را تحت عنوان ضمانتنامه پیش پرداخت دریافت می‌کند و در اثنای عملیات اجرایی، مبلغ ضمانتنامه به مروز زمان کاهش پیدا می‌کند.

ضمانتنامه تعهد پرداخت

این نوع ضمانتنامه توسط بانک در جهت پرداخت بدهی و دیون مشتریان خود صادر می‌شود؛ در این صورت بانک ضامن می‌شود تا مبالغی را که ضمانت‌خواه از ذی‌نفع دریافت کرده است را در موعد معین پرداخت کند.

ضمانتنامه حسن انجام کار

این نوع ضمانتنامه در قراردادهای کاری و پیمانکاری رایج است؛ بدین صورت که به جهت حسن انجام کار توسط پیمانکار، در همان زمان انعقاد قرارداد کار معمولاً 10 درصد از مبلغ کل قرارداد از پیمانکار به عنوان تضمین برای حسن انجام کار دریافت می‌شود. تفاوت این نوع ضمانتنامه با ضمانتنامه اجرای تعهد در این است که در ضمانتنامه حسن انجام کار، کسر مبلغ صورت می‌گیرد ولی در ضمانتنامه حسن اجرای تعهدات، ضمانتنامه همانند وثیقه‌ای از پیمانکار دریافت می‌شود.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

سخن نهایی در خصوص انواع ضمانتنامه بانکی

در نوشته فوق ضمانتنامه بانکی به عنوان سندی مستقل، غیرقابل انتقال و غیر قابل رجوع شناخته شد که به درخواست مشتری (ضمانت‌خواه) با پشتوانه وثایقی که به بانک ارائه می‌دهد صادر می‌شود. البته برای صدور انواع ضمانتنامه بانکی، اعتبار سنجی‌هایی صورت می‌گیرد و شرایط و ویژگی‌ مشتری از جمله اهلیت او، توانایی در بازپرداخت و ارائه وثیقه بررسی می‌شود.
انواع ضمانتنامه بانکی که در جهت تضمین و ضمانت ضمانت‌خواه صادر می‌شود از جمله ضمانتنامه پیش پرداخت، ضمانتنامه حسن اجرای تعهد، ضمانتنامه گمرکی، ضمانتنامه شرکت در مزایده و مناقصه و ضمانتنامه کسور وجه‌الضمان است که هر کدام با هدف حمایت مالی از ضمانت‌خواه علی‌الخصوص در معاملات صورت می‌گیرد که هر یک کاربرد متفاوتی از دیگر ضمانتنامه‌های بانکی دارد.

باتوجه به اینکه انواع ضمانتنامه بانکی در معاملات کلان مالی صادر می‌شود و با آگاهی از قواعد و مقررات خاص و جزئی در این زمینه و وجود شباهت‌ها و تفاوت‌هایی در میان انواع ضمانتنامه بانکی، بهتر است از افراد متخصص در این زمینه راهنمایی‌های لازم و کافی را به دست آورید. برای کسب اطلاعات و مشاوره در این خصوص، به صفحه لامینگو و قسمت دریافت مشاوره مراجعه نمایید. همچنین اگر علاقه‌‌مند به کسب اطلاعات و افزایش دانش حقوقی خود هستید، به بلاگ حقوقی لامینگو مراجعه کرده و از سایر مطالب حقوقی دیدن نمایید. در صورت وجود هرگونه ابهام و سوال در خصوص متن فوق، سوالات خود را در قسمت دیدگاه‌ها با کارشناسان و متخصصان مجموعه در میان بگذارید. کارشناسان ما در سریع‌ترین زمان پاسخگوی شما عزیزان هستند.