قرارداد اجاره مال موقوفه چگونه تنظیم می شود؟ | شرایط اجاره مال موقوفه

عقد اجاره از جمله عقود معین است که به موجب آن عین مال متعلق به مالک بوده و منافع مال در طول مدت اجاره به مالکیت مستأجر درمی‌آید. حال این سؤال مطرح می‌گردد که آیا اموال وقفی می‌توانند به عنوان مال‌الاجاره یک قرارداد اجاره قرار گیرند یا خیر؟ پاسخ به این پرسش مثبت است و باید گفت که اجاره اموال موقوفه بلااشکال است. به همین دلیل در این گفتار سعی داریم تا شرایط و نحوه تنظیم قرارداد اجاره مال موقوفه را بررسی نماییم.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

وقف چیست؟

وقف از جمله امور پسندیده است که همواره سفارش بسیاری بدان شده است. وقف بدین معنی است که شخص مالی را از مالکیت خود خارج نماید اما اجازه نقل و انتقال اصل مال را هم ندهد، بلکه منافع حاصل از مال را صرف امری خاص نماید. وقف می‌تواند به نفع شخص یا اشخاص خاصی باشد، مثل وقف به نفع فرزندان که این نوع وقف، وقف خاص نامیده می‌شود و یا اینکه وقف به نفع عموم جامعه باشد که وقف عام نامیده می‌شود، مثل وقف یک مدرسه یا بیمارستان.

مالک اولیه مال که اقدام به وقف مال خود نموده است، واقف نامیده می‌شود. واقف برای اداره مال موقوفه شخص یا اشخاصی را معین می‌نماید که این شخص یا اشخاص متولی نامیده می‌شود. امروزه سازمان اوقاف و امور خیریه انجام این امر را به عهده گرفته است.

قرارداد اجاره مال موقوفه چیست؟

از ماده 499 قانون مدنی برداشت می‌شود که متولی می‌تواند با لحاظ صرفه وقف، مال موقوفه را اجاره دهد. این قرارداد از لحاظ ماهیتی یک قرارداد اجاره محسوب می‌گردد، اما با سایر قرادادهای اجاره تفاوت‌هایی دارد. به همین دلیل شرایط اجاره مال موقوفه را بایستی در دو بخش شرایط عمومی و شرایط خاص بررسی نماییم.

شرایط عمومی قرارداد اجاره مال موقوفه

شرایط عمومی قرارداد اجاره مال موقوفه همان شرایطی است که بایستی در تمام قراردادهای اجاره وجود داشته باشد. اجاره عقدی است معین و لازم، یعنی اینکه هیچ یک از طرفین عقد اجاره نمی‌توانند پیش از پایان مدت اجاره، قرارداد را فسخ کرده یا خاتمه دهند. همچنین جهت صحت عقد اجاره بایستی طرفین (موجر و مستأجر) اهلیت و اراده انعقاد عقد را داشته و آن را اظهار و اعلام نمایند و اینکه مدت اجاره بایستی کاملاً مشخص و معلوم باشد. علاوه بر این، مال موضوع اجاره نیز بایستی شرایطی داشته باشد که عبارت است از:

1. مال‌الاجاره بایستی به نحوی باشد که در برابر استیفای منفعت، عین مال باقی بماند. یعنی اینکه مال با استفاده از بین نرود، به همین دلیل برخی از اموال همچون خوراکی‌ها قابل اجاره نیستند.

2. منفعت مالی که اجاره داده می‌شود بایستی ملک موجر باشد.

3. مورد اجاره باید معلوم و معین باشد.

4. منفعت مال بایستی مشروع بوده و قابلیت تسلیم داشته باشد.

جهت تنظیم قرارداد اجاره از طریق لینک زیر وارد شوید:

تنظیم قرارداد سفارشی
‌

شرایط خاص قرارداد اجاره مال موقوفه

در قرارداد اجاره مال موقوفه، علاوه بر شرایط عمومی قراردادهای اجاره، به دلیل ماهیت خاص نهاد وقف، بایستی شرایط خاصی نیز رعایت گردد. این شرایط عبارتند از:

الف. رعایت مصلحت مال موقوفه

قرارداد اجاره مال موقوفه بایستی به نحوی تنظیم شده باشد که مصلحت مال موقوفه تا حد ممکن در آن رعایت شده و این قرارداد در جهت منافع وقف باشد. برای مثال قرارداد اجاره مال موقوفه می‌تواند با هدف افزایش درآمد حاصل از منافع وقف و صرف در راستای مصالح موقوفه منعقد شده باشد.

ب. رعایت نیت واقف

نیت واقف مهم‌ترین و اصلی‌ترین علت وقوع وقف است، بنابراین نباید به علتی جز نیت واقف، مال موقوفه اجاره داده شود.

ج. رعایت شروط واقف

گاه ممکن است واقف خود شروطی را جهت اجاره مال موقوفه تعیین نموده باشد. چنانچه این شروط صحیح بوده و اجرای آن‌ها بلااشکال بوده باشد، لازم‌الاتباع بوده و در تنظیم قرارداد اجاره مال موقوفه بایستی رعایت گردند. شایان ذکر است که وظیفه اجاره مال موقوفه بر عهده متولی بوده و عقد اجاره با فوت متولی باطل نخواهد شد.

مدت زمان قرارداد اجاره مال موقوفه

پیش از انقلاب، اجاره اموال وقفی برای زمان بیش از 10 سال مشروط به موافقت شورای عالی اوقاف بلااشکال بود. این موضوع تبدیل به یک رویه شده بود و برخی از موقوفات با اجاره‌های طویل‌المدت اجاره داده می‌شدند. این موضوع موجب تضییع حقوق موقوفه می‌گردید. به همین دلیل با تصویب لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجاره املاک و اموال موقوفه در سال 1358، کلیه قراردادهای اجاره مابین مستأجرین و اوقاف فسخ گردید. به موجب این لایحه به مستأجرین اخطار داده شد تا ظرف سه ماه از تصویب این لایحه، جهت تعیین تکلیف قراردادهای اجاره و تعدیل اجاره بها به نرخ عادله روز به اداره اوقاف محل وقوع ملک مراجعه نمایند. در صورتی‌که مستأجر در این زمان مقرر به اداره اوقاف مراجعه نمی‌نمود دیگر شایستگی تصرف در مال وقفی را نداشت.

این مطلب را نیز بخوانید: این نکات کلی را درباره قرارداد اجاره در نظر داشته باشید!

اجاره بهای اموال موقوفه

ماده 2 آیین نامه لایحه قانونی تجدید قرارداد و اجاره املاک و اموال موقوفه ترتیب زیر را جهت تعیین اجاره بهای اموال موقوفه معین نموده است:

1. املاک و مستغلات مشمول قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1356 بر اساس اجاره بهای قبلی و احتساب درصد شاخص کل بهای کالا و خدمات مصرفی است که همه ساله از طرف بانک مرکزی ایران منتشر می گردد.

2. در محل‌هایی که قانون روابط موجر و مستأجر اجرا نشده و یا درصد شاخص از طرف بانک مرکزی تعیین و اعلام نگردیده اجاره عادله عبارتست از هشت درصد ارزش معاملاتی عرصه و ده درصد ارزش معاملاتی اعیانی که از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی تعیین و تصویب شده یا می‌شود.

3. نسبت به املاک مزروعی و باغات اعم از شهری و روستایی که فاقد ارزش معاملاتی است میزان اجاره عادله با جلب نظر کارشناسی تعیین خواهد شد که اجاره برآوردی شش درصد ارزش ارزیابی شده خواهد بود.
‌

کانال تلگرام لامینگو

سخن پایانی

با مطالعه و بررسی نکات بیان شده درمی‌یابیم که اجاره اموال موقوفه با رعایت شرایطی خاص صحیح و بلااشکال است. برخی از این شرایط، همان شرایطی است که در خصوص کلیه قراردادهای اجاره (شرایط عمومی) بایستی رعایت گردند و برخی دیگر شرایط اختصاصی تنظیم قرارداد اجاره مال موقوفه می‌باشند. امید است که توانسته باشیم شما را با شرایط تنظیم قرارداد اجاره مال موقوفه آشنا نموده باشیم.

شما می‌توانید پرسش‌ها و ابهامات خود در این خصوص را در قسمت دیدگاه‌ها مطرح نموده تا کارشناسان ما نسبت به پاسخ‌گویی آن‌ها اقدام نمایند. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر و تخصصی‌تر نیز می‌توانید با مراجعه به قسمت دریافت مشاوره از خدمات مشاوره‌ای مجموعه لامینگو بهره‌مند شوید. علاوه بر این، مجموعه لامینگو این امکان را برای شما فراهم نموده است تا با مراجعه به قسمت تنظیم قراردادهای سفارشی در تنظیم قرارداد اجاره مال موقوفه از این خدمت نوین نیز بهره‌مند شوید. در پایان شما می‌توانید با مراجعه به بلاگ لامینگو مطالب حقوقی مختلف در حوزه‌های گوناگون را مطالعه نموده و دانش حقوقی خود را افزایش دهید.