تهمت دزدی چگونه جرمی است و این جرم چه مجازاتی دارد؟

تهمت زدن یعنی امری که جرم است و یا از رذائل اخلاقی محسوب می‌شود را به دیگران نسبت دهیم، در حالی‌که آن فرد در حقیقت آن کار را انجام نداده و آنچه که به او نسبت داده شده خلاف واقع است. در عرف اجتماع، تهمت زدن امری بسیار نکوهیده است و اگر تهمت زدن شرایط خاصی داشته باشد، مطابق با قانون مجازات اسلامی جرم نیز محسوب می‌شود. در نتیجه، شخصی که به او تهمت زده شده است، می‌تواند مطابق با قوانین و مقررات از شخصی که تهمت ناروا به او نسبت داده شکایت کند. مطابق با قانون و حقوق ایران، به تهمت زدن به دیگری افترا گفته می‌شود و افترا چه به صورت ساده و چه عملی، جرم محسوب می‌شود. در این نوشتار قصد داریم تا به بررسی جرم تهمت دزدی و یا همان جرم تهمت سرقت بپردازیم.

در این مقاله با ما همراه باشید تا ضمن بررسی جرم تهمت دزدی به بررسی مجازات تهمت دزدی بر اساس قانون مجازات اسلامی بپردازیم. اگر شما جزو اشخاصی هستید که مورد افترای سرقت یا دزدی قرار گرفتید و قصد شکایت از کسی را دارید که این تهمت را به شما وارد کرده است، پیشنهاد می‌شود این مقاله را تا انتها مطالعه کنید تا با روش شکایت از این جرم و مجازات مرتکب آن آشنا شوید. در صورتی‌که پس از مطالعه این مطلب همچنان سؤالی درباره این جرم داشتید و نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه داشتید، می‌توانید با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در ارتباط بوده و اطلاعات بیشتر را از این افراد بخواهید.

دریافت مشاوره حقوقی

جرم تهمت دزدی چیست؟

به عمل تهمت زدن در عالم حقوق افترا گفته می‌شود. البته باید توجه داشته باشید که تهمت زدن باید شرایطی داشته باشد که بتوان گفت این جرم، افترا است. افترا دایره شمول عامی دارد و هر زمان که شخصی عمل مجرمانه‌ای را به دیگری نسبت دهد که طرف مقابل مرتکب آن عمل نشده، در این شرایط جرم افترا ارتکاب یافته است. با این وجود اما در این مقاله قصد داریم تا به‌صورت خاص درباره جرم تهمت دزدی و یا همان افترای سرقت صحبت کنیم و بررسی کنیم که شرایط تحقق این جرم چیست. پیش از آن اما لازم است تا ابتدا به تعریف کامل جرم افترای ساده و افترای عملی بپردازیم.

افترا همان تهمت و یکی از اشکال توهین است با این تفاوت که در ارتکاب حرم افترا، مرتکب جرم مستقیماً ارتکاب جرمی را به دیگری نسبت می‌دهد در حالی که طرف مقابل، مرتکب این جرم نشده است. برای مثال، اگر کسی به دیگری بگوید که تو دزد هستی و مالی را سرقت کرده‌ای، در این شرایط این تهمت سرقت یک افترا محسوب می‌شود. جرم افترا به دو دسته تقسیم می‌شود که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

افترای ساده

ماده 697 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی در تعریف جرم افترا اینچنین بیان کرده است که «هر کس به وسیله اوراق چاپی یا خطی یا به وسیله درج در روزنامه و جرائد یا نطق در مجامع یا به هر وسیله دیگر به کسی امری را صریحاً نسبت دهد یا آن‌ها را منتشر نماید که مطابق قانون آن امر جرم محسوب می‌شود و نتواند صحت آن اسناد را ثابت نماید، جز در مواردی که موجب حد است به یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و یا یکی از آن‌ها حسب مورد محکوم خواهد شد». مطابق با این توضیح، اگر شخصی با استفاده از وسایل مذکور در این ماده اقدام به نسبت دادن جرم دزدی به دیگری نماید، در این شرایط این شخص مرتکب جرم افترای ساده سرقت یا همان تهمت دزدی شده است و به مجازات این جرم محکوم خواهد شد.

افترای عملی

نوع دیگر جرم افترا، افترای عملی است. افترای عملی در ماده 699 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی به این شکل تعریف شده است که «هر کس عالماً و عامداً به قصد متهم نمودن دیگری آلات و ادوات جرم یا اشیایی را که یافت شدن آن در تصرف یک نفر موجب اتهام او می‌گردد بدون اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به او است بگذارد یا مخفی کند یا به نحوی متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل شخص مزبور تعقیب گردد، پس از صدور قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن شخص، مرتکب به حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق محکوم می‌شود».

مطابق با این تعریف قانون از افترای عملی، متوجه می‌شویم که در افترای عملی، مرتکب جرم افترا اقدام به انجام اعمالی می‌نماید که بدین وسیله بتواند جرمی را به دیگری نسبت دهد. برای مثال، اگر شخصی مالی را به قصد تهمت زدن به دیگری داخل جیب یا کیف او قرار دهد و سپس اقدام به نسبت دادن جرم دزدی به این فرد نماید، در حالی‌که طرف مقابل اطلاعی از وجود آن مال ندارد، در این صورت این شخص مرتکب جرم افترای عملی سرقت شده است و به مجازات مزبور در قانون محکوم خواهد شد. نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که یکی از شرایط تحقق جرم افترای عملی، این است که در اثر این افترا، شخص مورد تعقیب کیفری قرار بگیرد و سپس ثابت شود که این شخص مرتکب این جرم نشده است.

ارکان تشکیل‌دهنده جرم تهمت دزدی چیست؟

برای ارتکاب هر جرمی، ارکانی باید وجود داشته باشد و اگر ارکان تشکیل‌دهنده جرم وجود نداشته باشد، در این صورت نمی‌توان به عمل ارتکابی عنوان مجرمانه را نسبت داد. ارکان تشکیل‌دهنده جرایم عبارت‌اند از رکن قانونی، رکن مادی و رکن معنوی. نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که برای تحقق یک جرم، وجود هر سه رکن در کنار هم لازم است. در ادامه به بررسی ارکان تشکیل‌دهنده جرم افترای سرقت خواهیم پرداخت.

1. رکن قانونی

رکن قانونی تحقق جرم به این معنا است که عمل ارتکابی تنها زمانی مجرمانه تلقی می‌شود که در قانون جرم‌انگاری شده باشد. به‌عبارت دیگر، تنها زمانی می‌توان افراد را به دلیل ارتکاب فعل یا ترک فعل، مجازات کرد که قانون آن فعل یا ترک فعل را مجرمانه دانسته و برای آن مجازات در نظر گرفته باشد. در ارتباط با رکن مادی جرم تهمت دزدی، قانونگذار در ماده697 و 699 بخش تعزیرات، افترا به دیگران مبنی بر ارتکاب جرم را مجرمانه دانسته و در نتیجه، رکن قانونی این جرم محقق شده است.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

2. رکن مادی

عنصر مادی هر جرم، رفتار مادی یا فیزیکی می‌باشد که شخص برای ارتکاب جرم باید آن را انجام دهد و در صورتی‌‌که این عمل انجام نشود، جرم مزبور محقق نمی‌گردد. در همین راستا عنصر مادی جرم تهمت دزدی عبارت است از بیان مطلبی در روزنامه یا سایر جراید و یا در یک جمع و اتهام دزدی زدن به دیگری در این حین و یا انجام عملی که سبب تعقیب کیفری فردی برای ارتکاب سرقت باشد. به‌عبارت دیگر، تنها زمانی می‌توان فردی را به اتهام ارتکاب جرم افترای سرقت مجازات کرد که فعل لازم برای انجام شدن این جرم را مرتکب شده و انجام داده باشد.

در نتیجه، اگر شخصی قصد تهمت زدن به دیگری و بردن آبرو و خدشه‌دار کردن اعتبار او را داشته باشد، اما هرگز عملی در این راستا مرتکب نشود، در این صورت مجازات این فرد ممکن نمی‌باشد حتی اگر قصد وی جهت انجام این عمل محرز شود.

3. رکن معنوی

همانطور که پیش از این بیان شد، برای تحقق جرم تهمت دزدی وجود ارکانی لازم است. یکی دیگر از عناصر تشکیل‌دهنده جرم، عنصر معنوی است. عنصر معنوی جرم اتهام دزدی این است که شخصی که اتهام سرقت را به دیگری وارد می‌کند و عملی را برای انتساب جرم سرقت به دیگری انجام می‌دهد، باید قصد ضرر زدن به آن شخص و یا قصد از بین بردن آبروی آن شخص را داشته باشد و در غیر این صورت، این جرم محقق نخواهد شد. علاوه بر این، جرم مزبور در صورتی محقق می‌شود که انجام فعل مادی این جرم، سبب تعقیب کیفری شخصی شود که مورد افترا قرار گرفته است. بنابراین اگر فردی اقدام به اتهام زدن به دیگری نماید، اما نتیجه مورد نظر حاصل نشود، در نتیجه جرمی انجام نشده است.

جرم تهمت دزدی چه مجازاتی دارد؟

همانطور که پیش از این نیز بیان شد، اگر شخصی مرتکب جرم تهمت دزدی به دیگری شود، مطابق قانون مجازات خواهد شد. قانونگذار به این دلیل این عمل را جرم‌انگاری کرده است و برای آن مجازات در نظر گرفته است که تهمت زدن به دیگری، سبب خدشه‌دار شدن آبرو و اعتبار آن شخص می‌شود و بر اساس حقوق ایران، آسیب زدن به آبروی دیگری نیز مانند آسیب زدن به جان و مال دیگری، عملی مجرمانه بوده و مستوجب مجازات خواهد بود.

بر همین اساس، مطابق با قانون مجازات اسلامی، مجازات جرم تهمت سرقت بسته به اینکه افترای ساده سرقت باشد و یا افترای عملی سرقت، متفاوت خواهد بود و مجازات جرم افترای ساده جز در مواردی که‌ موجب حد است، یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و یا حسب مورد یکی از آن هاست و مجازات جرم افترای عملی، حبس از شش ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق است.

این مطلب را نیز بخوانید: همه چیز درباره ثبت آنلاین شکواییه سرقت + شرح مراحل و جزئیات آن

اثبات جرم دزدی چگونه است؟

برای آن که بتوان از مرتکب جرم تهمت دزدی شکایت کرد، باید ابتدا این جرم را مانند سایر جرایم دیگر اثبات کرد. بر اساس قانون، شاکی جرم تنها زمانی می‌تواند از جرمی شکایت کند که ادله کافی برای اثبات آن داشته باشد و در غیر این صورت، پیگیری این جرم ممکن نخواهد بود. به‌صورت کلی، قانونگذار در قانون آیین دادرسی کیفری برخی از ادله جرم را بیان کرده است که این موارد عبارت‌اند از شهادت شهود، اقرار، قسامه، سوگند و در مواردی علم قاضی. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که این ادله اثبات دعوا در اثبات تمامی جرایم قابل استفاده نبوده و برای مثال، قسامه و سوگند در اثبات جرایم تعزیری مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. از آنجایی که جرم افترا یکی از جرایم تعزیری قانون مجازات است، در نتیجه در اثبات این جرم نمی‌توان به قسامه و سکوگند استناد کرد.

مطابق با توضیحاتی که بیان شد، می‌توان اینطور نتیجه گرفت که اگر شخصی مورد تعقیب برای سرقت قرار گرفت و بی‌گناهی او اثبات شد و قصد شکایت از شخص تهمت‌زننده را داشت، می‌تواند از شهادت شهود و یا اقرار خود مرتکب جرم برای ارتکاب جرم تهمت دزدی استفاده کند. علاوه بر این، در برخی موارد ممکن است علم قاضی نیز به قاضی پرونده برای رسیدگی به شکایت از افترای سرقت و مجازات تهمت دزدی کمک کند. علم قاضی از مستنداتی ایجاد می‌شود که شاکی به دادگاه ارائه می‌دهد و در نتیجه اگر شخصی که مورد افترای سرقت قرار گرفته بتواند مدارکی در دادگاه دال بر وقوع این جرم ارائه نماید، ممکن است این مدارک و مستندات برای قاضی قابل اعتنا بوده و قاضی اقدام به صدور حکم بر این اساس نماید.

نحوه شکایت از جرم تهمت دزدی چگونه است؟

برای شکایت از هر جرمی، در اولین مرحله شاکی جرم باید شکواییه تنظیم کرده و به مراجع صالح رسیدگی به جرم ارائه دهد. پس از اینکه بی‌گناهی شخصی که مورد افترای سرقت قرار گرفته است اثبات شد، این شخص می‌تواند به دفاتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کرده و شکواییه‌ای تنظیم نماید. در این شکواییه شاکی باید مدارک خود مبنی بر وقوع جرم را نیز ذکر نماید. پس از تنظیم شکواییه در دفاتر خدمات قضایی، شکایت شاکی از طریق این دفاتر به دادسرا ارسال می‌شود تا در آنجا مورد بررسی قرار گیرد. پس از ارجاع شکایت به دادسرا، مقامات دادسرا اقدام به انجام تحقیقات مقدماتی برای احراز جرم می‌نمایند و اگر وقوع جرم در دادسرا احراز شود، کیفرخواستی صادر می‌گردد و پرونده برای صدور حکم به دادگاه ارسال خواهد شد.

همانطور که گفته شد، پس از بررسی جرم در دادسرا، قرار جلب به دادرسی صادر می‌شود و پس از اینکه این قرار به اطلاع دادستان رسید، پرونده به دادگاه صلاحیت‌دار برای رسیدگی بیشتر و صدورحکم ارسال می‌شود. پس از این مرحله، دادگاه زمان رسیدگی به جرم را مشخص می‌کند و زمان دادرسی به طرفین دعوا و وکلای آن‌ها ابلاغ خواهد شد. در مرحله بعد، جلسه رسیدگی به شکایت آغاز می‌شود و در این جلسات دادرسی، طرفین دعوا می‌توانند بدون وکیل یا همراه با وکیل خود حاضر شده و اظهارات خود را بیان نمایند. دادگان نیز باید به این اظهارات و دفاعیات گوش کرده و تصمیم مقتضی را بر این اساس بگیرد. پس از اینکه جلسات استماع اظهارات طرفین به پایان برسد، دادگاه باید حکم مقتضی را متناسب با ادله موجود در پرونده صادر نماید.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

در این نوشتار به این پرسش پاسخ دادیم که اگر شخصی به دیگری تهمت سرقت بزند، آیا این یک عمل مجرمانه است و مجازاتی به دنبال دارد یا خیر. مطابق با آنچه در این مطلب گفته شد، تهمت زدن به دیگری مبنی بر اینکه دیگری مرتکب سرقت شده است، یکی از مصادیق جرم افترا است و مطابق قانون مجازات اسلامی این جرم مجازات دارد. افترا ممکن است به شکل ساده یا عملی باشد و در هر صورت، این عمل مجرمانه می‌باشد. در نتیجه، اگر شخصی مورد اتهام دزدی قرار بگیرد، می‌تواند از شخصی که مرتکب چنین عملی شده است شکایت کند. طرح شکایت در این مورد منوط بر این است که شاکی بتواند وقوع جرم را ثابت کند. برای طرح شکواییه اتهام دزدی، شاکی باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و شکواییه مربوط را تنظیم نماید. این شکواییه سپس از طریق این دفاتر به دادسرا ارسال خواهد شد.

در همین راستا، پیشنهاد می‌شود که اگر قصد طرح شکایت علیه شخصی را دارید که به شما اتهام دزدی زده است، بهتر است ابتدا با مشاوران حقوقی مشورت کرده و پس از اطلاع از مقررات قانونی و اصول حقوقی، اقدام به طرح شکایت نمایید. مشاوران حقوقی در این زمینه به شما کمک می‌نمایند که ادله اثبات دعوای لازم برای اثبات وقوع جرم را داشته باشید و بتوانید ادعای خود را اثبات کنید. توجه داشته باشید که اگر بدون دریافت مشاوره حقوقی لازم اقدام به طرح شکایت کیفری نمایید، ممکن است شکایت شما به جایی نرسد و قرار منع تعقیب صادر گردد. چنانچه تمایل به دریافت مشاوره حقوقی در ارتباط با امور کیفری دارید، می‌توانید با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در ارتباط باشید و مشاوره حقوقی لازم را به صورت تلفنی، حضوری و آنلاین دریافت نمایید.

بلاگ حقوقی لامینگو را دنبال کنید!

اگر قصد دارید تا سایر محتواهای حقوقی با موضوعات کیفری و به خصوص تنظیم شکواییه کیفری را مطالعه کرده و اطلاعات خود در این زمینه را افزایش دهید، پیشنهاد می‌شود وارد بلاگ حقوقی لامینگو شوید و سایر مطالب این بلاگ را نیز مطالعه کنید. همکاران ما در تیم تولید محتوای لامینگو روزانه مطالبی را در موضوعات مختلف کیفری در این بلاگ منتشر می‌کنند و توصیه می‌شود مطالعه این مطالب را از دست ندهید. شما می‌توانید پس از مطالعه هر مطلب، نظرات و انتقادات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک گذاشته و از این طریق به بهبود کیفیت مطالب کمک کنید.

در پایان پیشنهاد می‌شود چنانچه پرسش یا ابهامی در ارتباط با این مطلب در ذهن دارید، سؤال خود را برای ما بنویسید تا همکاران ما به آن پاسخ دهند. لامینگو را به دوستان و اطرافیان خود نیز معرفی کنید و برای دریافت جدیدترین اخبار حقوقی، ما را در شبکه‌های اجتماعی از جمله توییتر، تلگرام و اینستاگرام دنبال نمایید.