نوبت کاری در قانون کار چگونه تعریف شده است؟

یکی از موارد حقوقی مربوط به قانون کار نوبت کاری است. نوبت کاری هرچند در قانون به‌صورت شفاف تعریف شده اما ابهامات بسیار زیادی برای کارگران و کارکنان دارا است. از تداخل نوبت کاری با شب‌کاری گرفته تا نحوه محاسبه فوق العاده نوبت کاری و همچنین تداخل آن با روز‌های تعطیل را می‌توان ازجمله چالش‌ها و ابهامات اصلی دراین‌باره دانست. واقعیت این است که برای تعیین هر یک از این شرایط برای کارگران باید در کار مخصوص به آن‌ها بررسی شود. استفاده از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار یکی از بهترین راه‌حل‌ها را در این مواقع پیش پای شما خواهد گذاشت.

در این مقاله سعی داریم تا تمام موضوعات و مسائل مربوط به نوبت کاری را با شما در میان گذاشته و شما را از همه نکات مربوط به این روند آگاه سازیم. در شرایطی که استفاده از فوق العاده نوبت کاری تبدیل به یک چالش در میان کارگران و کارفرما شده است، دقت به چنین موضوعاتی می‌تواند شرایط بهینه‌ای برای شما رقم بزند.

نوبت کاری در قانون

در قانون کار ماده 56 به بررسی موضوعات مربوط به نوبت کاری و شیفت‌بندی آن می‌پردازد. شغل‌هایی در جامعه وجود دارد که بایستی خدمات خود را به‌صورت 24 ساعته به جامعه ارائه نمایند. در چنین مواردی که کارمندان نمی‌توانند تمام 24 ساعت را سر کار باشند و یا طی این زمان برای همه ممکن است ساعات ماهانه آن‌ها را خیلی افزایش دهد، استفاده از تکنیک شیفت‌بندی یا‌ همان نوبت کاری معمول است. در این شرایط کارکنان به دسته‌های مختلف تقسیم و برای هر یک به‌صورت گردشی شیفت‌هایی در نظر گرفته می‌شود. در ادامه به نحوه شیفت‌بندی و همچنین شرایط پذیرش نوبت کاری پرداخته خواهد شد.

این مطلب را بخوانید: همه‌چیز درباره مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار و مسائل مربوط به آن

لزوم استفاده از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار برای نوبت کاری

مشاوره قانون کار و یا مشاوره تأمین اجتماعی ازجمله خدماتی است که به وسیله آن کاربران می‌توانند نقطه نظرات مربوط به کار خود را با وکیل پایه یک دادگستری در میان گذاشته و اختلافات خود را نیز از این طریق با کارفرما حل نمایند. با توجه به اینکه اطلاع از همه موارد مربوط به نوبت کاری در قانون کار برای کاربران شخصی کمی مشکل است، ازاین‌رو استفاده از این خدمات می‌تواند یک تصمیم عالی برای این دسته از عزیزان باشد.

در موسسه حقوقی لامینگو این خدمات با بالاترین کیفیت برای کاربران فراهم آمده است تا از این طریق بتوانند با خیالی آسوده اقدام به حل مسائل و مشکلات خود دراین‌باره نمایند. تیم حقوقی لامینگو با سال‌ها تجربه و تخصص در زمینه قوانین مربوط به قانون کار مانند نوبت کاری، چالش‌های زیادی را برای کاربران حل کرده است. شما نیز می‌توانید برای دریافت این خدمات با مشاورین ما در تماس باشید.

دریافت مشاوره تامین اجتماعی و قانون کار

فوق العاده نوبت کاری چیست؟

یکی از نکات مهمی که درباره نوبت کاری وجود دارد، فوق العاده آن است. فوق العاده در نوبت کاری به این معنی است که کارکنانی که در این شرایط کار می‌کنند، به دلیل سختی کار حقوقی مازاد بر حقوق معمول دریافت می‌نمایند. درواقع حقوق هر ساعت کاری این دسته از عزیزان با یک شیفت افزایشی همراه است که بسته به نوبت و شرایط محاسبه می‌شود. مبنا و فلسفه محاسبه این فوق العاده به دلیل سختی کار در این شرایط است. در ادامه فوق العاده نوبت کاری را برای شیفت‌های مختلف بررسی خواهیم نمود.

انواع نوبت‌بندی کاری در قانون کار

در ماده 56 قانون کار انواع نوبت کاری به‌صورت کامل واضح با میزان فوق العاده آن‌ها تعریف شده است. به‌صورت کلی در این بند از قانون کار 4 نمونه شیفت یا نوبت کاری به شرح زیر تعریف شده است:

• شیفت صبح و عصر
• شیفت صبح، عصر و شب
• شیفت صبح و شب
• شیفت عصر و شب

هرکدام از شیفت‌های کاری در این قانون در طول 24 ساعت دارای 8 ساعت کار هستند. در ادامه شرایط هر یک این انواع نوبت کاری را با هم بررسی می‌کنیم.

شیفت صبح و عصر

شیفت صبح و عصر در نوبت کاری از ساعت 6 صبح آغاز و تا ساعت 14 بعدازظهر ادامه می‌یابد. عصر‌ها هم این شیفت کاری از ساعت 14 بعدازظهر آغاز و تا 22 شب ادامه پیدا می‌نماید. با توجه به اینکه این نوبت کاری بیشتر در طول روز قرار دارد، فوق العاده آن 10 درصد بیشتر از حقوق معمول در نظر گرفته شده است.

شیفت صبح، عصر و شب

این نوبت کاری دارای سه شیفت است. شیفت اول از ساعت 6 صبح آغاز و تا ساعت 14 بعدازظهر است. شیفت دوم از ساعت 14 تا 22 شب است و درنهایت شیفت سوم که به شیفت شب معروف است از ساعت 22 شب شروع شده و تا ساعت 6 صبح فردا ادامه خواهد داشت. فوق العاده این نوبت کاری طبق قانون 15 درصد بیشتر از حقوق معمول تعیین شده است. برای اطلاع دقیق از فرایند محاسبه این فوق العاده می‌توانید از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار استفاده کنید.

شیفت صبح و شب

شیفت صبح و شب نیز یکی دیگر از انواع نوبت کاری محسوب می‌شود که شیفت اول آن از ساعت 6 صبح تا 14 بعدازظهر  شیفت دوم آن از ساعت 22 شب تا 6 صبح فردا است. فوق العاده این نوبت کاری هم به دلیل شرایط سخت 22.5 درصد در نظر گرفته شده است.

شیفت عصر و شب

درنهایت آخرین نوع از انواع نوبت کاری هم شیفت عصر و شب است که دارای دو شیفت است. شیفت اول از 14 بعدازظهر تا 22 شب و شیفت دوم هم از 22 شب تا 6 صبح فردا است. فوق العاده نوبت کاری عصر و شب هم 22.5 درصد در نظر گرفته شده است.

روش محاسبه فوق العاده نوبت کاری برای هر نوبت

در این بخش قصد داریم تا روش محاسبه فوق العاده نوبت کاری برای هر نوبت را به زبان ساده معرفی کنیم. نحوه محاسبه حقوق در این شرایط بسیار ساده است. برای این منظور باید اقدامات زیر را به ترتیب انجام دهید:

• در قدم اول باید حقوق یک ساعت کارگر محاسبه شود. برای این منظور باید حقوق ماهانه را تقسیم بر تعداد ساعت کاری کل وی در یک ماه نمایید. برای محاسبه حقوق ماهانه نیز باید موارد مربوط به حق مسکن و از این دست را نیز محاسبه نمایید.
• در قدم دوم باید حقوق هر ساعت نوبت کاری را محاسبه کنید. برای مثال برای محاسبه نوبت کاری شیفت عصر و شب بعد از تعیین حقوق یک ساعت معمولی کارگر، به شرح زیر عمل کنید:
• حقوق یک ساعت معمولی را در ضریب 122.5 ضرب کنید. نتیجه نهایی حقوق یک ساعت کاری نوبت عصر و شب خواهد بود.
• حالا تنها کافی است کل میزان ساعت کاری در طول یک ماه را در عدد به دست آمده در مرحله قبل ضرب کنید تا میزان کل حقوق دریافتی فرد مشخص شود.

سؤالات رایج درباره نوبت کاری در خدمات مشاوره قانون کار

در این بخش نیز قصد داریم به کمک خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار اقدام به پاسخ‌گویی سؤالات رایج کاربران در زمینه نوبت کاری نماییم:

آیا کارگرانی که به‌صورت 24 ساعت کار و 24 ساعت استراحت هستند، نوبت کاری محسوب می‌شوند؟

خیر این دسته از عزیزان طبق قانون کار در گروه نوبت کاری محسوب نخواهند شد.

منظور از گردش در یک ماه کامل در نوبت کاری چیست؟

گردش در یک ماه به این معنی است که کل سیستم گردشی تعریف شده برای نوبت کاری باید در 4 هفته نه کمتر و نه بیشتر تنظیم شود. برای مثال اگر فردی 20 روز صبح و 15 روز شب‌کار باشد، در گروه نوبت کاری قرار نمی‌گیرد و فوق العاده آن را دریافت نخواهد کرد. زیرا چرخه وی بیشتر از یک ماه بوده است. یا مثلاً فرد دیگری را در نظر بگیرید که 10 روز صبح و 15 روز شب‌کار است و این روند به همین صورت در گردش است. این فرد نیز به دلیل اینکه چرخش نوبت کاری وی در کمتر از یک ماه انجام می‌پذیرد، در گروه نوبت کاری تقسیم‌بندی نخواهد شد.

تأثیر افتادن نوبت در روز جمعه یا ایام تعطیل در فوق العاده نوبت کاری چیست؟

در چنین مواقعی علاوه بر فوق العاده معمول نوبت کاری، کارکنان مستحق دریافت فوق العاده 40 درصد برای ‌این تعطیلی هم هستند. هم‌چنین این دسته از عزیزان یک روز تعطیلی در ایام هفته را نیز در اختیار خواهند داشت.

اضافه ‌کار نوبت کاری و مشاوره قانون کار برای آن

کارکنان باید در نظر داشته باشند که میزان کل ساعات کاری برای هر نوبت کاری از قبل مشخص است. برای مثال ساعت کاری نوبت عصر و شب در یک ماه برای هر نفر 176 ساعت است. درصورتی‌که میزان ساعت کاری فرد در طول یک ماه از این عدد بیشتر شود، بقیه ساعت‌ها به‌عنوان اضافه‌کاری محسوب شده و علاوه بر دریافت فوق العاده و حقوق معمول، اضافه‌کاری این ساعت‌ها نیز پرداخت خواهد شد. برای اطلاع دقیق از روند محاسبه اضافه‌کاری در شغل خود می‌توانید از خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار استفاده نمایید.

این مطلب را بخوانید:شکایت از کارفرما در قانون کار و همه نکات مربوط به آن

محدوده ساعت کاری کارگران در نوبت کاری در یک ماه چقدر است؟

ماده 57 قانون کار بیان می‌کند که میزان ساعت کاری کارگران در انواع نوبت کاری برای یک دوره 4 هفته‌ای 176 ساعت است.

میزان ساعت کاری کارگران نوبت کاری در ماه‌های 29، 30 و 31 روزه به چه صورت است؟

با توجه به اینکه در قانون کار دوره مشخصی شده برای میزان ساعت کاری به‌صورت 4 هفته‌ای است، بنابراین تعداد روزهای ماه در این روند تأثیری نخواهد داشت.

تفاوت شیفت شب با شب‌کاری چیست؟

شیفت شب یکی از انواع نوبت کاری است که شامل فوق العاده نوبت کاری می‌شود درحالی‌که شب‌کاری اصلاً نوبت کاری محسوب نشده و شامل فوق العاده مربوط به خود شب‌کاری می‌شود و البته محاسبه فوق العاده شب‌کاری و همچنین اینکه شغل فرد شامل این فوق العاده می‌شود یا خیر، موضوعی تخصصی است که در مقاله‌ای به همین مضمون در وبلاگ حقوقی لامینگو بررسی شده است.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

در انتها باید بدانید

در انتها باید بدانید که نوبت کاری یکی از پرچالش‌ترین موارد قانونی در قانون کار است که برای اطلاع دقیق از آن احتمالاً نیاز به خدمات مشاوره تأمین اجتماعی و قانون کار خواهید داشت. وکیل پایه یک دادگستری بهترین راهنمایی است که می‌تواند در این مواقع موارد لازم را به شما گوشزد نماید. کاربرانی هم که به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستند می‌توانند سایر مقالات ما را در بلاگ حقوقی لامینگو دنبال نمایند. در‌ بخش نظرات در انتهای این مقاله نیز امکان درج سؤالات و ابهامات برای کاربران فراهم آمده است.