سقط قانونی جنین چگونه امکان‌پذیر است؟ | شرایط سقط قانونی جنین

سقط جنین همواره از اعمال مذموم و ناپسند است؛ از منظر فقهی و شرعی سقط جنین چون قتل نفس و سلب حیات از موجودی زنده است. حتی در قوانین کشور ما این موضوع جرم‌انگاری شده است و برای کسی که به‌صورت غیرقانونی اقدام به سقط جنین می‌نماید مجازات در نظر گرفته شده است. اما باید توجه داشت که تحت شرایطی خاص، عمل سقط جنین نه تنها جنبه کیفری خود را از دست می‌دهد، بلکه جنبه قانونی نیز پیدا می‌نماید. در این گفتار درصدد هستیم تا شرایط سقط قانونی جنین را بررسی نماییم.

دریافت مشاوره حقوقی

سقط جنین

همانطور که بیان شد در قانون مجازات اسلامی سقط جنین جرم‌انگاری شده است. مواد 623 و 624 قانون تعزیرات مصوب 1375 به این موضوع پرداخته است. نکته شایان ذکر این است که هیچ گاه سقط جنین برای مادر جرم‌انگاری نشده است؛ یعنی اگر مادر با رضایت خود اقدام به این کار نماید، مجازاتی متوجه وی نخواهد بود.

مجازاتی که قانون مجازات اسلامی برای جرم سقط جنین در نظر گرفته است، متوجه افرادی است که موجب سقط جنین مادر از طرق مختلف، از جمله استعمال دارو یا ادویه‌ای خاص می‌گردند. این مجازات برای افراد عادی شش ماه تا یک سال حبس و برای پزشک و ماما و افراد متخصص به دلیل لزوم رعایت اخلاق حرفه‌ای، دو تا پنج سال حبس می‌باشد.

ابن مطلب را نیز بخوانید: مشاوره حقوقی دادگاه کیفری و تشریفات رسیدگی در دادگاه کیفری دو

سقط قانونی جنین

ماده واحده قانون سقط درمانی مصوب 1384 قانونی است که به بررسی شرایط سقط قانونی جنین پرداخته است. به موجب این ماده واحده، سقط قانونی جنین با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی امکان‌پذیر خواهد بود. علت سقط جنین نیز بایستی عقب‌افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن جنین باشد که بعدها موجب حرج و سختی مادر گردد و یا اینکه مادر بیمار بوده و بارداری توأم با تهدید جانی مادر باشد.

علاوه بر شرایط فوق، سقط جنین تنها با رضایت مادر و پیش از چهار ماهگی (ولوج روح) امکان‌پذیر می‌باشد. سن بارداری از این منظر اهمیت بسیاری پیدا می‌نماید، زیرا از منظر اعتقادی پس از چهار ماهگی روح در بدن جنین دمیده می‌گردد. دمیده شدن روح در بدن جنین مانع از سقط قانونی جنین تحت هر شرایطی می‌گردد. یعنی چنانچه سایر شرایط مندرج در قانون سقط درمانی وجود داشته باشد، اما سن بارداری بیش از چهار ماه باشد، دیگر مجوز سقط درمانی اعطا نخواهد شد.

نکاتی در خصوص قانون سقط درمانی

ماده واحده سقط درمانی رضایت مادر را جهت سقط قانونی جنین کافی برشمرده است، بنابراین نیازی به رضایت پدر جنین یا شخص دیگری نمی‌باشد. اما در عمل، مطابق آنچه در دستورالعمل اجرایی این ماده واحده آمده است و پس از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، رضایت زوج (پدر جنین) نیز لازم می‌باشد.

علاوه بر این، در صورت عدم رعایت شرایط قانونی سقط جنین از جمله احراز بیماری جنین یا مادر، عمل سقط جنین جرم خواهد بود. درخصوص بیماری جنین، پزشکی قانونی موظف است احراز نماید که این بیماری پس از تولد جنین، قابلیت درمان نخواهد داشت و عوارضی به دنبال خواهد داشت که موجب رنج و سختی شدید مادر می‌گردد.

سقط قانونی جنین به موجب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت

قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400 نیز در ماده 56 به بحث سقط قانونی جنین پرداخته است. به موجب این قانون تغییراتی در خصوص شرایط سقط درمانی جنین به وجود آمده است. ماده 56 این قانون در سه مورد صدور مجوز سقط درمانی را صحیح دانسته است که عبارت است از:

1. در صورتی‌که جان مادر به شکل جدی در خطر باشد و راه نجات مادر منحصر در سقط جنین بوده و سن جنین کمتر از چهار ماه باشد و نشانه‌ها و امارات ولوج روح در جنین نباشد.

2. در مواردی که اگر جنین سقط نشود، مادر و جنین هر دو فوت می‌کنند و راه نجات مادر منحصر در اسقاط جنین است.

3. چنانچه پس از اخذ اظهارات ولی، جمیع شرایط زیر احراز شود: رضایت مادر، وجود حرج (مشقت شدید غیرقابل تحمل) برای مادر، وجود قطعی ناهنجاری‌های جنینی غیرقابل درمان در مواردی که حرج مربوط به بیماری یا نقص در جنین است، فقدان امکان جبران و جایگزینی برای حرج مادر، فقدان نشانه‌ها و امارات ولوج روح و کمتر از چهار ماه بودن سن جنین.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

مراحل صدور مجوز سقط جنین

تا پیش از تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، وجود حکم قاضی جهت سقط قانونی ضرورتی نداشت. اما با تصویب این قانون در سال 1400 حکم قاضی از جمله موارد الزامی جهت صدور مجوز سقط جنین به شمار آمد.

مادرانی که خواستار سقط قانونی جنین خود می‌باشند، بایستی درخواست خود را به کمیسیون سقط قانونی موجود در مراکز پزشکی قانونی شهر خود تقدیم نمایند. این کمیسیون متشکل از یک قاضی، یک پزشک متخصص متعهد و یک متخصص پزشکی قانونی می‌باشد.

پس از وصول درخواست سقط قانونی، این کمیسیون ظرف یک هفته تشکیل جلسه داده و پس از انجام بررسی‌های لازم، قاضی عضو کمیسیون رأی جواز یا عدم جواز سقط قانونی را صادر می‌نماید. رأی صادره توسط قاضی کمیسیون ظرف یک هفته قابل اعتراض در شعبه یا شعب اختصاصی دادگاه تجدیدنظر می‌باشد.

شایان ذکر است که مجوز سقط جنین قانونی حداکثر پانزده روز اعتبار دارد. ظرف این مدت مادر می‌تواند با مراجعه به بیمارستان‌های مورد تأیید سازمان پزشکی قانونی، سقط قانونی جنین را انجام دهد. در شرایطی که سن بارداری نزدیک به چهار ماه باشد، ممکن است اعتبار مجوز سقط کمتر از پانزده روز باشد.

مدارک لازم جهت صدور مجوز سقط درمانی

مادران متقاضی دریافت مجوز سقط درمانی، جهت ارائه درخواست خود با مراکز پزشکی قانونی بایستی مدارکی را به همراه داشته باشند، این مدارک عبارتند از:

1. اسناد هویتی مادر از قبیل شناسنامه و کارت ملی

2. سونوگرافی اوایل بارداری

3. مدارک پزشکی که اثبات‌کننده ناهنجاری و بیماری جنین باشند، مانند اکوکاردیوگرافی، سونوگرافی‌های لازم، نتایج آزمایشات ژنتیک و غیره

4. در صورتی‌که علت تقاضای صدور مجوز سقط درمانی، بیماری مادر باشد وجود مدارک پزشکی که وجود بیماری را اثبات نماید ضروری می‌باشد.

کانال تلگرام لامینگو

کلام آخر

در قوانین کشور ما سقط جنین بر دو قسم قانونی و غیرقانونی تقسیم شده است. سقط جنین غیرقانونی جرم‌انگاری شده است و مرتکب آن مستوجب مجازات‌های مندرج در قانون می‌باشد. اما تحت شرایطی خاص که به تفصیل بیان شد، به دلیل رعایت مصلحت مادر و جنین، سقط جنین قانونی محسوب شده و مجوز سقط قانونی جنین توسط قاضی صادر می‌گردد. باید توجه داشت که احراز شرایط سقط قانونی، امری دشوار است و تحت هر شرایطی ممکن نیست که این مجوز صادر گردد.

امید است که مطالب بیان شده در خصوص سقط درمانی مفید واقع شده و شما را با شرایط و مراحل صدور مجوز سقط درمانی آشنا نموده باشد. شما می‌توانید جهت دریافت مشاوره تخصصی در این حوزه با مراجعه به قسمت دریافت مشاوره از خدمات مشاوره‌ای متخصصان این حوزه بهره‌مند شوید و یا اینکه سؤالات و ابهامات خود را در قسمت دیدگاه‌ها بیان نموده تا کارشناسان ما در اسرع وقت اقدام به پاسخ‌گویی نمایند. در پایان پیشنهاد می‌شود جهت افزایش دانش حقوقی خود و کسب اطلاعات بیشتر در حوزه‌های مختلف حقوقی به بلاگ لامینگو مراجعه نموده و مطالب مورد نیاز و علاقه خود را مطالعه نمایید.