همه چیز درباره مشاوره حقوقی توقیف اموال و شرایط آن!

همه ما تا کنون حتماً عبارت توقیف اموال را شنیده‌ایم. حتی اشخاصی که تا به حال با فرآیندهای حقوقی و قانونی توقیف اموال سروکار نداشته‌اند نیز این واژه را شنیده‌اند و املاکی نظیر خانه، باغ، ویلا و غیره را دیده‌اند که توقیف شده‌ است. موضوع مهم اما این است که تا زمانی که شما در معرض توقیف اموال قرار نگیرید، در جریان اقدامات حقوقی و قانون آن نیز نخواهید بود. توقیف اموال به‌طور کلی به این معنا است که مالی بازداشت شود و مالک آن دیگر حق دسترسی به آن را نداشته باشد. در مشاوره حقوقی توقیف اموال بیان می‌شود که توقیف اموال یک فرآیند قانونی و قضایی است که از سوی نهادهای قضایی انجام می‌شود و اشخاص خصوصی حق توقیف اموال دیگران و طلبکاران خود را ندارند.

زمانی که مالی از شما توقیف می‌شود، شما باید برای رفع توقیف از مال خود اقدامات لازم را انجام دهید، اما این کار بدون داشتن اطلاعات حقوقی لازم ممکن نمی‌باشد. به همین دلیل، قصد داریم تا با ارائه مشاوره حقوقی توقیف اموال در این نوشتار، آنچه را که لازم است درباره توقیف اموال بدانید، بیان کنیم و شما را با مفاهیم و موضوعات مرتبط با توقیف اموال آشنا کنیم. توصیه ما به شما این است که این نوشتار را تا انتها مطالعه کنید و در صورتی‌که نیاز به کسب اطلاعات بیشتری در این زمینه داشتید، با همکاران ما در تماس باشید.

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

نهاد قانونی توقیف اموال به چه دلیل ایجاد شده است؟

پیش از آنکه وارد توضیحات لازم درباره اقدامات قانونی و حقوقی توقیف اموال شویم، لازم است تا ابتدا با مفهوم توقیف اموال و ضرروت و لزوم آن به‌صورت کامل آشنا شوید. تصور کنید شخصی به دیگری بدهی‌ دارد و طلبکار از بدهکار خود نزد مراجع قانونی شکایت می‌کند. در این شرایط، دادگاه پس از بررسی پرونده، در صورتی‌که بدهی فرد احراز شود، حکم به پرداخت بدهی می‌دهد. اما موضوعی که باعث نگرانی بسیاری از افراد می‌شود این است که اگر بدهکار با وجود حکم دادگاه، اقدام به انتقال اموال خود به دیگران برای امتناع از انجام حکم نماید، در این صورت چاره چیست؟ در واقع، افراد به‌دنبال این هستند که چه ضمانتی برای عدم انتقال اموال توسط بدهکار وجود خواهد داشت و به همین دلیل، نهاد قانونی توقیف اموال ایجاد شده است.

با توجه به توضیحات بیان‌شده در مشاوره حقوقی توقیف اموال، متوجه این موضوع خواهیم شد که توقیف اموال، با هدف جلوگیری از تضییع حقوق افراد انجام می‌شود. اگر قاضی به‌حکم قانون، اختیار صدور حکم به توقیف اموال اشخاص را نداشته باشد، احقاق حق افراد در جهت رسیدن به طلب خود بسیار دشوار وحتی در شرایطی غیرممکن خواهد بود. توقیف اموال این امکان را به دادگاه می‌دهد که زمینه اجرای حقوق افراد را فراهم نماید.

توقیف اموال به چه معنا است؟

در معنای حقوقی، توقیف اموال به‌معنای بازداشت مال توسط مرجع قضایی و جلوگیری از دسترسی مالک آن به مال است. به‌عبارت دیگر در توقیف اموال، قاضی دادگاه حکم به توقیف دارایی شخص می‌دهد و پس از آن اجازه تصرف و دسترسی به دارایی از مالک آن گرفته می‌شود. مالی که توقیف می‌شود ممکن است هر چیزی اعم از پول، ملک، مغازه، مرکز خرید و یا هر چیز دیگری باشد. حال ممکن است از خود بپرسید که در چه شرایطی دادگاه حکم به توقیف اموال می‌دهد؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که هر زمان شخصی از پرداخت بدهی‌های خود امتناع نماید و یا دادگاه تشخیص دهد که این شخص ممکن است در آینده بدهی خود را نپردازد، در این صورت اموال وی توقیف خواهد شد. با توجه به این توضیحات می‌توان نتیجه گرفت که دادگاه برای تأمین خواسته شاکی، اقدام به توقیف اموال اشخاص خواهد نمود.

توقیف اموال چه اقسامی دارد؟

حال که با ضرورت و کاربرد توقیف اموال آشنا شدید و دانستید که معنای توقیف اموال چیست، در این بخش قصد داریم تا به توضیح انواع توقیف اموال بپردازیم. توقیف اموال در حقوق ایران به دو دسته توقیف اموال اجرایی و توقیف اموال تأمینی تقسیم خواهد شد. در ادامه مطلب به توضیح و تعریف هر یک از این موارد خواهیم پرداخت.

1. توقیف تأمینی اموال

پس از اینکه طلبکار از بدهکار خود نزد دادگاه شکایت می‌کند، پرونده توسط دادگاه بررسی می‌شود و قاضی پس از احراز طلب، حکم به پرداخت آن می‌دهد. در این شرایط، اجراییه صادر می‌شود و دادگاه سپس 10 روز به محکم‌علیه (کسی که باید طلب محکوم‌له را پرداخت کند) فرصت می‌دهد تا محکوم‌به را بپردازد. اما در طی این 10 روز، محکوم‌علیه ممکن است برای فرار از پرداخت محکوم‌به، اموال خود را به نزدیکانش انتقال داده و یا آن‌ها را مخفی کند و یا هر اقدام دیگری برای امتناع از پرداخت انجام دهد. در این صورت، اگر این شخص موفق به انجام این کار شود، محکوم‌له امکان دریافت محکوم‌به را از دست خواهد داد.

در همین راستا، قانون سازوکاری برای جلوگیری از ایجاد این شرایط پیش‌بینی کرده است و آن سازوکار نیز این است که محکوم‌له می‌تواند اموال محکوم‌علیه را به دادگاه معرفی کند و از دادگاه درخواست توقیف اموال محکوم‌علیه را داشته باشد. حال اگر دادگاه اقدام به صدور حکم توقیف اموال نماید، این توقیف یک توقیف تأمینی خواهد بود.

2. توقیف اجرایی اموال

اگر مهلت زمانی که قانون به شخص محکوم‌علیه جهت پرداخت طلب خود داده است، به پایان برسد و این شخص همچنان محکوم‌به را پرداخت نکرده باشد، در این شرایط دادگاه می‌تواند بر اساس قانون اجرای احکام مدنی، حکم به توقیف اجرایی اموال محکوم‌علیه دهد. برای مثال، تصور کنید شخصی 500 میلیون به دیگری بدهکار است و پس از گذشت مهلت زمانی پرداخت طلب، همچنان این طلب را نپرداخته است. در این شرایط دادگاه می‌تواند با صدور حکم توقیف اموال، مالی از محکوم‌علیه که هم‌قیمت با مبلغ طلب اوست را توقیف کرده و این دارایی را به شاکی بدهد. به این نوع توقیف، توقیف اجرایی اموال گفته می‌شود.

دریافت مشاوره حقوقی

مشاوره حقوقی توقیف اموال و الزامات حقوقی توقیف اموال

توقیف اموال و دارایی‌های شخص محکوم، مراحل و الزاماتی دارد که این الزامات باید رعایت شود. در این بخش از مطلب قصد داریم به توضیح این موضوع بپردازیم که توقیف اموال اشخاص چگونه صورت می‌گیرد. در ابتدا باید توجه داشته باشید که فقط اموالی قابل توقیف است که در لیست اموال غیرقابل توقیف نباشد. قانونگذار در ماده 65 قانون اجرای احکام مدنی به توضیح اموالی پرداخته است که غیرقابل توقیف هستند.

نکته بعدی که باید در توقیف اموال به آن توجه داشت این است که شخصی که از دیگری طلبکار است، نمی‌تواند خود اقدام به توقیف اموال بدهکار نماید و به حریم خصوصی وی تجاوز کند. توقیف اموال تنها به حکم قانون و به‌وسیله مرجع قضایی صورت می‌گیرد و در نتیجه، شخصی که از دیگری طلب دارد باید نزد مراجع قضایی از بدهکار شکایت کرده و مرجع قضایی پس از رسیدگی به شکایت، در صورت لزوم حکم به توقیف اموال می‌دهد و سپس این حکم توسط ضابطان قضایی اجرا خواهد شد.

توقیف اموال اشخاص چه مراحلی دارد؟

برای اینکه ظابطان قضایی اقدام به توقیف اموال نمایند، باید مراحلی طی شده باشد. اولین مرحله از توقیف اموال اشخاص، استعلام اموال و دارایی‌های شخص است. مرجع قضایی، استعلام هر مالی را باید از مرجع ذی‌صلاح آن مال بگیرد؛ برای مثال در ارتباط با توقیف املاکی که تحت تملک محکوم‌علیه است، مرجع قضایی باید استعلام این املاک را از سازمان ثبت اسناد و املاک کشور بگیرد. همینطور در ارتباط با وسایل نقلیه‌ای که شخص محکوم‌علیه مالک آن‌هاست، استعلام این موارد باید با دستور پلیس راهور از سازمان راهنمایی و رانندگی گرفته شود. توجه داشته باشید که هم مرجع قضایی و هم شخص شاکی، اختیار أخذ استعلام را دارا هستند. اگر شاکی قصد داشته باشد استعلام حساب‌های بانکی محکوم‌علیه را دریافت کند، این شخص باید با داشتن دستور قاضی، به بانک‌های مختلف رجوع نماید. علاوه بر این، طلبکار می‌تواند از خطوط تلفن بدهکار نیز استعلام بگیرد.

پس از اینکه از تمام اموال بدهکار استعلام لازم گرفته شد، اجراییه‌ای برای فرد بدهکار صادر خواهد شد و به این شخص 10 روز زمان برای پرداخت قروض خود داده می‌شود. پس از گذشت این مهلت 10 روزه، در صورتی‌که بدهکار همچنان دیون خود را نپرداخته باشد، مأموران و ضابطان قضایی اقدام به توقیف اموال این شخص خواهند نمود. مأمور توقیف اموال، پس از حاضر شدن در محل مال مورد توقیف، باید مشخصات کامل مال را در صورت‌جلسه قید نموده و ذیل آن را امضا نماید. علاوه بر این، در صورتی‌که شخص ثالثی نسبت به مال مزبور ادعای حقی داشته باشد، این موضوع نیز باید در صورت‌جلسه ذکر شود. پس از تکمیل فرآیند توقیف اموال، محکوم‌علیه می‌تواند در هر زمان اقدام به پرداخت طلب خود و رفع توقیف از مال نماید.

این مطلب را نیز بخوانید: نکاتی مهم در خصوص معامله صوری و رد پای آن در سند اجاره نامه!

اموال منقول و غیرمنقول چگونه توقیف خواهند شد؟

اموال به دو دسته منقول و غیرمنقول تقسیم می‌شوند و اموال منقول، اموالی هستند که قابل جابجایی بوده و این انتقال به مال آسیبی وارد نخواهد کرد. اموال غیرمنقول اما اموالی هستند که غیرقابل انتقال فیزیکی بوده و امکان جابجایی بدون ورود خسارت و آسیب این اموال وجود نخواهد داشت. با توجه به تفاوت‌هایی که اموال منقول و غیرمنقول با یکدیگر دارند، باید بدانید که نحوه توقیف این اموال نیز با یکدیگر متفاوت خواهد بود. در توقیف اموال منقول، مأمور اجرای حکم، محکوم‌علیه را از توقیف مال مطلع می‌نماید و اگر محکوم‌علیه در محل مال حاضر نباشد، مأمور توقیف خود اقدام به بازداشت مال کرده و سپس توقیف را به اطلاع محکوم‌علیه می‌رساند.

در توقیف اموال غیرمنقول اما امکان جابجایی و توقیف فیزیکی مال وجود نداشته و در نتیجه، پس از توقیف مال توسط دادگاه، این امر به اطلاع اداره ثبت اسناد و املاک کشور خواهد رسید و در دفتر ثبت خواهد شد. پس از توقیف مال غیرمنقول مانند خانه، اگرچه مال در موقعیت خود قرار دارد، اما این مال دیگر در اختیار محکوم‌علیه نبوده و این شخص حق هرگونه استفاده و تصرف مال را تا اطلاع ثانوی از دست خواهد داد.

مشاوره حقوقی توقیف اموال قابل توقیف

همانطور که پیش از این گفته شد، در فرآیند تأمین خواسته شاکی، اموال محکوم‌علیه قابل توقیف است. این موضوع اما استثنائاتی داشته و باید بدانید که تمام اموال محکوم‌علیه، قابل توقیف نمی‌باشد. اموالی که قابل توقیف نیستند را قانونگذار با توجه به شرایط محکومین و وضعیت زندگی خود آن‌ها و خانواده آن‌ها مشخص کرده است. همه اموال منقول و غیرمنقول فرد در هنگام بازداشت و توقیف مورد بررسی قرار می‌گیرد و لیست کامل این اموال همراه با مشخصات آن‌ها در صورت‌جلسه قید می‌شود و سپس آن اموالی که قابل توقف هستند، مشخص خواهد شد. قیمت و ارزش منطقه‌ای هر یک از این اموال نیز در هنگام صورت‌جلسه شدن مشخص و محاسبه خواهد شد.

مطابق با توضیحات ذکرشده در مشاوره حقوقی توقیف اموال و براساس قانون ایران، اموال قابل توقیف و بازداشت عبارت‌اند از املاک که شامل خانه، مغازه، زمین و غیره می‌شود، پول نقد و غیرنقد در حساب‌های بانکی، سهام، حقوق دریافتی، مطالبات و سایر اموالی که پیش از این توقیف نشده باشد. در نتیجه، ضابطان قضایی اختیار این را دارند که در صورتی‌که محکوم‌علیه دارای هر یک از اموال فوق باشد، آن مال را توقیف نموده و مانع از تصرف و دسترسی مالک به آن شوند.

مشاوره حقوقی توقیف اموال و اموال غیرقابل توقیف

در بخش قبل، به توضیح و ذکر اموال قابل توقیف در تأمین خواسته پرداختیم. در این بخش اما قصد داریم تا با هم به بررسی اموالی که مطابق با ماده 65 قانون اجرای احکام مدنی غیرقابل توقیف هستند، بپردازیم. پیش از بررسی و ذکر این اموال، بهتر است مجدداً بیان شود که اموال غیرقابل توقیف، غالباً اموالی هستند که شخص برای گذران زندگی خود به آن‌ها احتیاج داشته و توقیف این اموال، معاش این شخص را با مشکلات جدی روبه‌رو خواهد ساخت.

اموال غیرقابل توقیف عبارت هستند از منزل مسکونی محکوم‌علیه که مناسب با شأن این شخص است، وسایل مورد نیاز و ضروری زندگی برای شخص و خانواده وی، وسایل و ابزار کار که برای گذران معاش محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل او مورد نیاز است، آذوقه لازم و مورد نیاز برای محکوم‌علیه و خانواده او، تلفن مورد نیاز و مبلغی از حقوق این شخص که برای پرداخت اجاره‌بهای مسکن لازم است. اموالی که ذکر شد جزو اموال غیرقابل توقیف هستند و مأمور توقیف اموال باید از بازداشت و توقیف این اموال امتناع نماید.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی مشاوره حقوقی توقیف اموال

توقیف اموال یکی از سازوکارهای قانون برای احقاق حق محکوم‌له دعوای مالی است. بسیاری از افراد که دینی به دیگری داشته و باید طلب خود را پرداخت کنند، از پرداخت این طلب امتناع کرده و دین خود را نمی‌پردازند. در این شرایط، شخص شاکی امکان طرح شکایت مطالبه وجه و دریافت طلب را دارد، اما حتی در صورت طرح شکایت و محکوم شدن بدهکار نیز، محکوم‌علیه ممکن است اقدام به انتقال اموال خود به دیگران نموده و ادعای اعسار و ناتوانی در پرداخت طلب نماید. به همین دلیل، لازم است تا اقداماتی از سوی مراجع قانونی صورت گرفته و این امکان از بدهکار سلب شود. در این شرایط، مرجع قضایی به درخواست محکوم‌له (شاکی) و به دستور قاضی، اقدام به بازداشت و توقیف اموال بدهکار تا زمان پرداخت طلب می‌نماید. توقیف اموال تنها با دستور دادگاه و مطابق با ماده 65 قانون اجرای احکام مدنی صورت خواهد گرفت.

نهاد قانونی توقیف اموال برای هر دو طرف دعوا؛ یعنی محکوم‌له و محکوم‌علیه پیچیدگی‌هایی دارد. تفاوتی ندارد که شما شاکی پرونده باشید و قصد توقیف اموال بدهکار را داشته باشید و یا شخصی باشید که اموال وی توقیف شده است. در هر حال، فرآیند توقیف اموال موضوعی است که غالب اشخاص با جزئیات آن آشنایی کافی نداشته و در نتیجه، لازم است که اگر در جریان این پروسه قرار گرفتید، حتماً از مشورت و مشاوره حقوقی توقیف اموال متخصصین حقوقی استفاده نمایید. طرح درخواست توقیف اموال و یا درخواست رفع توقیف از اموال، نیاز به اطلاعات جامع و کامل حقوقی و آشنایی با رویه قضایی دادگاه‌ها دارد و شما می‌توانید مشاوره حقوقی لازم را از همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو دریافت نمایید.

بلاگ حقوقی لامینگو را دنبال نمایید!

اولین قدم در ایجاد آگاهی نسبت به مسائل حقوقی، مطالعه در این زمینه است. شما در صورتی‌که قصد دارید دانش حقوقی خود را افزایش دهید، لازم است تا مطالب و محتواهای حقوقی با موضوعات مختلف را مطالعه نمایید. علاوه بر این، مطالعه مطالب حقوقی به شما کمک خواهد کرد تا در هنگام مواجهه با مسائل حقوقی و در هنگام انجام اقدامات حقوقی و قانونی، با چگونگی انجام این موارد آشنایی داشته باشید. در همین راستا پیشنهاد ما به شما این است که اگر مطالعه این مطلب برای شما مفید و رضایت‌بخش بوده است وارد بلاگ حقوقی لامینگو شوید و سایر مطالب این بلاگ را نیز مطالعه نمایید. بلاگ حقوقی لامینگو پلتفرم تولید محتوای حقوقی است و شما می‌توانید سؤالات حقوقی خود را ذیل هر مطلب بنویسید. در پایان، توصیه می‌شود لامینگو را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید و ما را به دوستان، آشنایان و اطرافیان خود نیز معرفی نمایید.