همه‌چیز درباره مطالبه مهریه به نرخ روز و شیوه محاسبه آن

ازدواج، منشأ حقوق و تکالیف مالی و غیرمالی برای زن و شوهر می‌باشد. از جمله تکالیفی که بر عهده‌ زوج می‌باشد، پرداخت مهریه است. این تکلیف از لحظه‌ انعقاد عقد نکاح تا زمان پرداخت بر عهده‌ زوج می‌باشد که باید آن را به همسرش پرداخت نماید و زوجه می‌تواند مهریه خود را مطالبه نماید. سکه، طلا، مسکن، ملک، وجه نقد و هر آن‌چه که ارزش مالی داشته‌باشد، می‌تواند به عنوان مهریه قرار گیرد. با گذشت زمان و تورم، ارزش پول کاهش می‌یابد و لذا وجه نقدی که در زمان انعقاد نکاح به عنوان مهریه تعیین شده‌است، در زمان مطالبه ارزش قبلی را ندارد و به همین علت باید ارزش آن را به روز نمود.

‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

مهریه چیست؟

مهریه یا صداق از حقوقی است که برای زوجه مقرر شده‌است و زوج با عقد ازدواج موظف به پرداخت آن می‌باشد. مطابق ماده 1078 قانون مدنی هر چیزی که مالیت داشته و قابل تملک باشد، می‌تواند به عنوان مهر قرار گیرد. میزان مهریه از طریق تراضی طرفین معین می‌گردد.

منظور از مالیت داشتن، داشتن ارزش مادی و اقتصادی برای آن مال می‌باشد. می‌توان گفت هر چیزی که در میان دو طرف به شکلی ارزش داشته‌باشد و دو طرف حاضر باشند در برابر دریافت آن شئ، هزینه نمایند و یا آن را با کالای باارزشی معاوضه نمایند آن کالا دارای مالیت می‌باشد. منظور از قابلیت تملک داشتن نیز آن است که بتوان آن را در اختیار و تملک شخصی قرار داد و به دیگری انتقال داد. مهریه برای این که قابل مطالبه باشد و از نظر حقوقی صحیح باشد باید این دو ویژگی را داشته‌باشد و کاملاً مشحص است که تعیین آن، از طریق توافق طرفین عقد انجام می‌گیرد.
‌ ‌

برای آشنایی بیش‌تر با مفهوم مهریه این مطلب را مطالعه نمایید: هدف از پرداخت مهریه و انواع آن | یک بررسی کامل و جامع

اموال موضوع مهریه

همانگونه که گفته‌شد، هر آن‌چه که دارای ارزش اقتصادی و قابل تملک باشد، می‌تواند به عنوان مهریه قرار گیرد و در مجموع، اموالی که می‌توانند موضوع مهریه قرار گیرند به دو دسته اموال غیرمنقول و اموال منقول تقسیم می‌گردند.

1.‌ اموال غیرمنقول

اموال غیرمنقول، اموالی می‌باشند که قابلیت جابه‌جایی ندارند، مانند مسکن. این دسته از اموال می‌توانند موضوع مهریه قرار گیرند، اما برای این‌که موضوع مهریه قرار گیرند باید در زمان انعقاد عقد ازدواج وجود داشته‌باشند و در صورتی که سند ثبتی داشته‌باشند باید پیش از ثبت ازدواج، سند آن به نام زوجه ثبت گردد. به همین جهت، می‌توان گفت که این اموال با انعقاد عقد ازدواج به ملکیت زوجه در خواهند آمد و دیگر مطالبه‌ بعدی آن‌ها مطرح نخواهد شد.

2.‌ اموال منقول

اموال منقول، اموال قابل انتقال و جابه‌جایی می‌باشند. می‌توان گفت هر مالی که در دسته اموال غیر منقول نگنجد، منقول می‌باشد. این دسته از اموال مانند طلا یا سکه، سابقه‌ ثبت ندارند و بر خلاف اموال منقول با عقد ازدواج به ملکیت زوجه درنمی‌آیند. در صورتی که زوج با اراده‌ خود این اموال را بعد از مطالبه‌ زوجه به او نپردازد، لازم است از طریق مطالبه از طریق دادگاه یا اجرای ثبت اقدام نمود. مهریه وجه نقد نیز از این دسته از اموال می‌باشد که برای اخذ آن باید آن را مطالبه نمود.

‌

برای آشنایی بیشتر با نحوه‌ مطالبه مهریه این مطلب را بخوانید: مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه چه تفاوتی دارد؟

انواع مهریه

وجود مهریه درهر دو نوع عقد دایم یا موقت ضروری می‌باشد با این تفاوت که عدم تعیین مهریه در ازدواج موقت، منجر به بطلان کل عقد می‌گردد. در صورت عدم تعیین مهریه در عقد نکاح دائم، عقد صحیح می‌باشد و طرفین بعد از عقد می‌توانند مهریه را تعیین نمایند. به شکل کلی، دو نوع مهریه در قوانین پیش‌بینی شده‌است.

1.‌ مهریه عندالمطالبه

در این نوع مهریه، با انعقاد عقد نکاح، زوجه در هر زمانی می‌تواند مهریه خود را مطالبه نماید، بدون توجه به این مسئله که همسر او توانایی پرداخت مهریه را دارا می‌باشد یا خیر.

2.‌ مهریه عندالاستطاعه

در این نوع مهریه، پرداخت مهریه مقید به توانایی زوج در پرداخت مهر شده‌است. زوجه در صورت توانایی همسرش در پرداخت مهریه، می‌تواند پرداخت مهریه را از او بخواهد و در صورتی که همسر او توانایی یا استطاعت پرداخت مهریه را نداشته‌باشد، او باید تا زمانی که همسرش توانایی پرداخت را پیدا می‌نماید صبر کند.

دریافت مشاوره حقوقی

مهریه وجه نقد چیست؟

وجه نقد نیز مانند سایر اموال دارای ارزش می‌تواند موضوع مهریه قرار گیرد. مشکلی که در خصوص وجه نقد وجود دارد، آن است که ارزش پول با گذر زمان کاهش می‌یابد. برای مثال، ارزش و قدرت خریدی که ده میلیون تومان در 20 سال پیش داشته‌است با ارزشی که امروز دارد، متفاوت می‌باشد. برای مثال در 20 سال پیش با ده میلیون تومان امکان خرید مسکن وجود داشته‌است، در حالی‌که، امروز با این میزان وجه نقد، امکان خرید مسکن وجود ندارد.

از طرف دیگر، در کشور ما زنان هنگام عقد ازدواج، مهریه خود را مطالبه نمی‌نمایند و معمولاً با تصمیم طرفین بر طلاق، مسئله مهریه مطرح می‌گردد یا حتی بعد از فوت زوج، زوجه مهریه خود را مطالبه می‌نماید. همچنین در مهریه عندالاستطاعه، مرد باید توانایی پرداخت مهریه را داشته باشد و ممکن است سال‌ها بعد از ازدواج، این توانایی را پیدا نماید.

در نتیجه، در کشور ما میان انعقاد عقد ازدواج و مطالبه مهریه ممکن است سال‌ها فاصله باشد و وجود این فاصله‌ زمانی، باعث کاهش ارزش مهریه وجه نقد می‌گردد. به همین علت قانونگذار در تبصره ماده 1082 قانون مدنی بیان داشته‌است «چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد؛ محاسبه و پرداخت خواهدشد مگر این‌که زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده‌باشند.»

این ماده پیش‌بینی به روز ساختن مهریه‌ای که وجه نقد باشد را می‌نماید و شیوه محاسبه آن را نیز معین نموده‌است. نکته‌ای که وجود دارد آن است که ممکن است زوجین در زمان انعقاد عقد نکاح، مهریه به نرخ روز را نپذیرند. در این صورت می‌توانند در همان زمان عقد این مسئله را مشخص نمایند که آیا خواهان به روز شدن مهریه در زمان پرداخت مهریه می‌باشند یا خیر.

مطالبه‌ مهریه پس از فوت همسر

ممکن است که زوجه بعد از فوت همسر خود تصمیم به مطالبه‌ مهریه خود بگیرد و بین تاریخ فوت همسر تا تاریخ مطالبه مهریه فاصله وجود داشته‌باشد. در این‌صورت، اگر مهریه وجه نقد باشد برای به روز کردن مهریه، تاریخ فوت زوج ملاک قرار می‌گیرد و مهریه تا روز فوت همسر او به نرخ روز محاسبه می‌گردد.

آیا می‌توان در زمان پرداخت مهریه خواستار به روز نشدن مهریه وجه نقد شد؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت که بعد از انعقاد عقد نکاح، پرداخت مهریه با میزان مشخص‌شده‌ آن، بر عهده‌ زوج می‌باشد و به‌روز رسانی مهریه وجه نقد نیز حقی است که قانونگذار جهت حفظ منافع زن وضع نموده‌است. چنین حقی مانند بسیاری از حقوق، قابل‌گذشت می‌باشد و بنابراین زوجه می‌تواند از دریافت وجه نقد مهریه خود، به نرخ روز خودداری نماید، اما این امر صرفاً یک گذشت از جانب زوجه می‌باشد و تراضی طرفین تأثیری بر آن ندارد.

چگونه مهریه به نرخ روز را محاسبه نماییم؟

برای محاسبه مهریه به نرح روز، باید از شاخص بانک مرکزی استفاده نمود. به‌ این شکل که شاخص تورم بانک مرکزی در سال وقوع عقد را تقسیم بر شاخص تورم بانک مرکزی در سال قبل از سال مطالبه‌ مهریه می‌نماییم و حاصل را در مبلغ مهریه ضرب می‌نماییم. عدد به‌ دست آمده، میزان مهریه به نرخ روز خواهدبود.

محاسبه مهریه به نرخ روز، ممکن است برای برخی دشوار باشد. به همین علت، اداره کل ارتباطات مردمی قوه‌قضائیه سامانه‌ای را به این منظور طراحی نموده است که با وارد نمودن میزان وجه نقد مهریه، سال وقوع عقد ازدواج و سال قبل از سال مطالبه‌ مهریه، مهریه به نرخ روز را محاسبه می‌نماید. شما از طریق  این لینک می‌توانید به این سامانه دسترسی پیدا نمایید.

مطابق آیین‌نامه اجرایی قانون الحاق یک تبصره به ماده 1082 قانون مدنی، بانک مرکزی موظف است شاخص‌های بهای سال‌های مختلف را تهیه و در اختیار قوه‌قضاییه قرار دهد و همچنین باید شاخص بهای هر سال را تا خرداد سال بعد تهیه و در اختیار قوه‌قضائیه قرار دهد.

کانال تلگرام لامینگو

سخن پایانی

مهریه، یکی از حقوقی می‌باشد که برای زنان در هنگام ازدواج مطرح می‌گردد و مردان در نتیجه انعقاد عقد ازدواج مکلف به پرداخت آن می‌باشند و به طور کلی می‌توان گفت یکی از مسائل مهمی می‌باشد که در ازدواج مطرح می‌گردد. وجه نقد نیز می‌تواند به عنوان مهریه قرار گیرد. گذشت زمان و تورم باعث کاهش ارزش وجه نقد می‌گردد و لذا قانونگذار به روزرسانی نرخ مهریه را پیش‌بینی نموده و شیوه محاسبه آن را نیز تعیین نموده‌است. در مجموع، ازدواج از مسائل مهم زندگی می‌باشد و مهریه نیز به تبع آن اهمیت می‌یابد و آشنایی با مسائل حقوقی آن برای همه‌ افراد جامعه لازم و ضروری می‌باشد. کارشناسان حقوقی مجموعه لامینگو آماده‌ ارائه‌ مشاوره حقوقی در این مورد می‌باشند و پیشنهاد ما دریافت مشاوره حقوقی تلفنی یا حضوری از مشاوران ما در خصوص مسائل ازدواج و مهریه می‌باشد.

بلاگ حقوقی لامینگو را دنبال نمایید. در بلاگ حقوقی لامینگو مطالب گوناگونی در خصوص موضوعات گوناگون حقوقی تهیه شده‌است که آشنایی با آن‌ها منجر به افزایش دانش حقوقی شما می‌گردد. به‌علاوه، شما می‌توانید نظرات، پیشنهادات یا سوالات خود را در قسمت دیدگاه شما مطرح نمایید. کارشناسان ما آماده پاسخگویی به سؤالات شما و دریافت نظرات و پیشنهادات شما می‌باشند.