هبه و هبه نامه

هبه به چه معناست؟

بر اساس ماده ۷۹۵ قانون مدنی “هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را به رایگان به شخص دیگری تملیک می‌کند، به زبان ساد‌ه‌تر یعنی مال خود را به طور مجانی در مالکیت فرد دیگری در می‌آورد.”

اجزای تشکیل دهنده عقد هبه

1. واهب

واهب کسی است که مالش را به صورت مجانی در مالکیت دیگری قرار می‌دهد.

2. متهب

متهب کسی است که مال واهب به مالکیت او در می‌آید.

3. عین موهوبه

عین موهوبه مالی است که مورد هبه واقع می‌شود.

دریافت مشاوره حقوقی

چه زمانی می‌توان گفت عقد هبه درست واقع شده است؟

زمانی می‌توانیم بگوییم که عقد هبه درست واقع شده است که متهب (هبه گیرنده) مالی را که واهب می‌خواهد به طور مجانی به مالکیت او درآورد، قبول کرده و آن را قبض (دریافت) کند. اگر متهب آن مال را قبول نکرده و آن را قبض نکند، در واقع عقد هبه درست واقع نشده است. بر اساس ماده ۷۰۹ قانون مدنی ” اگر هبه برای صغیر یا مجنون یا سفیه باشد، قبض آن توسط ولی صورت می‌گیرد.”

آیا واهب می‌تواند مالی را که به دیگری هبه کرده باز پس گیرد؟

ویژگی خاصی که عقد هبه را از دیگر عقود متمایز کرده، این است که با وجود یک سری شرایط، امکان پس گرفتن مال برای واهب وجود دارد. اما اینکه واهب بتواند مال خود را پس بگیرد یا نه بسته به دو حالت دارد: در حالت اول اگر متهب مالی را که واهب قصد داشته مجاناً به او بدهد، قبول کرده ولی هنوز قبض نکرده باشد، واهب می‌تواند اظهار پشیمانی کرده و آن مال را به ملکیت متهب در نیاورد.

در حالت دوم اگر متهب مالی را که واهب قصد داشت مجانا در اختیار او قرار دهد، قبول کرده و آن را نیز قبض کرده باشد؛ در این صورت واهب زمانی می‌تواند از عقد رجوع کرده و مال خود را پس بگیرد که اولا عین موهوبه موجود باشد و اگر از بین رفته باشد حق رجوع برای واهب وجود ندارد. دوما حق رجوع واهب از بین نرفته باشد؛ مثلاً در مواردی که واهب مال موهوبه را به پدر، مادر یا فرزند خود هدیه دهد یا این‌که کسی که مال موهوبه را دریافت کرده، خود آن را به شخص دیگری هدیه دهد و یا در مال هبه شده تغییری به وجود آید، مانند این‌که زمین زراعتی تبدیل به استخر ماهی شود و یا اینکه در ازای مالی که به متهب داده، از او تقاضای انجام کاری داشته باشد، مثلاً در مواردی که زن با بخشیدن تمام یا قسمتی از مهریه‌ی خود از شوهرش بخواهد که او را طلاق دهد. در همه‌ی موارد بیان شده، واهب حق رجوع به مال مورد هبه را ندارد و دیگر نمی‌تواند آن را پس بگیرد.

این مطلب را نیز بخوانید: رجوع از هبه چیست و تحت چه شرایطی امکان‌پذیر نمی‌باشد؟

انواع هبه نامه

هبه نامه رسمی: هبه‌نامه ای است که در دفتر اسناد رسمی به ثبت رسیده باشد.

هبه نامه غیر رسمی: هبه نامه‌ای است که به صورت رسمی به ثبت نرسیده و به صورت عادی بین افراد تنظیم شده باشد.

تفاوت هبه نامه رسمی و هبه نامه غیر رسمی

هبه نامه رسمی همانطور که از نام آن پیداست نسبت هبه نامه غیر رسمی رسمیت بیشتری دارد و در مراجع حقوقی از اعتبار بیشتری برخوردار می‌باشد. با وجود هبه نامه رسمی دیگر نیازی به اثبات عقد هبه‌ی صورت گرفته نمی‌باشد. هبه نامه غیر رسمی نیز می‌تواند معتبر باشد ولی نه به اندازه‌ی هبه نامه رسمی؛ و ممکن است در دادگاه در هنگام مواجهه با یک دعوای حقوقی قابلیت استناد نداشته باشد. بر خلاف هبه نامه رسمی، اثبات اصالت هبه نامه غیر رسمی دشوار است و باید مورد تأیید دادگاه واقع شود.

کانال تلگرام لامینگو

برای مطالعه سایر مقالات می‌توانید به مجله حقوقی لامینگو مراجعه کنید. فراموش نکنید حتما نظراتتان را از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.