مهم‌ترین نکاتی که در شناخت تفاوت‌ میان جرائم سرقت و کلاهبرداری به کارتان می‌آید.

مشاوره حقوقی کلاهبرداری در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد. یکی از آن‌ها آگاهی از تفاوت‌های میان کلاهبرداری و سایر جرائم مشابه آن است. به‌طور کلی سرقت، کلاهبرداری و خیانت در امانت مهم‌ترین جرائم علیه اموال محسوب می‌شوند که آگاهی از جزییات حقوقی هرکدام و تفکیک آن‌ها، تشخیص دقیق جرم واقع‌شده و مجازات آن را آسان‌تر می‌نماید. در این مطلب تلاش شده است تا تفاوت‌های میان سرقت و کلاهبرداری را برای شما مخاطبان محترم، بیان نماییم.

هریک از جرائم سرقت و کلاهبرداری در قانون چه تعریفی دارند؟

براساس ماده 267 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 سرقت عبارت‌از ربودن مال متعلق به غیر است. سرقت به دو نوع حدی و تعزیری تقسیم می‌شود.

این مطلب را بخوانید: انواع سرقت و تفاوت آن‌ها با یکدیگر

براساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب 1367، کلاهبردار کسی است که از راه حیله و تقلب مردم را به وجود شرکت‌ها یا تجارت‌خانه‌ها یا کارخانه‌ها یا مؤسسات موهوم یا به داشتن اموال و اختیارات واهی‌ فریب دهد؛ یا به امور غیرواقع امیدوار نماید، یا از حوادث و پیش‌آمدهای غیر واقع بترساند، و یا اسم و یا عنوان مجعول اختیار کند و به یکی از وسایل‌ مذکور و یا وسایل تقلبی دیگر وجوه و یا اموال یا اسناد یا حواله‌جات یا قبوض یا مفاصاحساب و امثال آنها تحصیل کرده و از این راه مال دیگری را ببرد.

این مطلب را نیز بخوانید: کلاهبرداری و مجازات آن از منظر حقوقی

منظور از مال غیر در جرائم سرقت و کلاهبرداری چیست؟

جرم سرقت، تنها درباره اموال منقول واقع می‌شود. بنابراین مال مسروقه حتماً باید قابل جابه‌جایی و انتقال باشد. بعد از ارتکاب سرقت، مال باید به تصرف سارق درآید. کلاهبرداری هم درباره اموال منقول (مانند وجوه نقد و خودرو) و هم غیرمنقول (مانند خانه و باغ) صورت می‌گیرد. بعد از ارتکاب کلاهبرداری، باید مجرم از مال منتفع شود.

نکته: مال در هر دو جرم باید متعلق به دیگری باشد. بنابراین ارتکاب سرقت یا انجام مانور متقلبانه برای تصاحب مالی که متعلق به خود فرد است، جرم محسوب نمی‌شود.

مهم‌ترین تفاوت‌های میان جرائم سرقت و کلاهبرداری چیست؟

الف- عنصر اصلی تحقق جرم سرقت، ربایش است یعنی مال بدون رضایت صاحب آن به تملک سارق درمی‌آید. حال‌آنکه عنصر اصلی تحقق جرم کلاهبرداری، مانور متقلبانه است و از این طریق، قربانی که فریب‌خورده، با اراده و اختیار مال خود را به مجرم تسلیم می‌کند.

ب- مال مورد بحث در کلاهبرداری، برخلاف سرقت، اعم از مال منقول است.

ج- زمان و مکان وقوع جرم سرقت در تشدید مجازات مجرم مؤثر است. مثلاً براساس قانون، سرقت در شب مجازات بیشتری دارد. اما در کلاهبرداری زمان و مکان وقوع جرم باعث تشدید یا تخفیف مجازات نمی‌شود.

د- در سرقت بنابه ماده 662 قانون، مداخله در اموال مسروقه حبس از شش ماه تا سه سال و تا 74 ضربه شلاق را در پی دارد. اما در قانون برای خریدوفروش اموال ناشی از کلاهبرداری جرم‌انگاری نشده است پس مداخله در اموال حاصل از کلاهبرداری قابل تعقیب نیست، زیرا براساس ماده 2 قانون مجازات اسلامی تنها رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است، جرم محسوب می‌شود.

تفاوت میان دو جرم سرقت و کلاهبرداری، جزییات دیگری نیز دارد که لازم است برای آگاهی از آن‌ها از توضیحات یک فرد خبره در حوزه حقوق استفاده شود. پیشنهاد ما به شما دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری از تیم لامینگو است.

دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری

مجازات مجرمان هریک از جرائم سرقت و کلاهبرداری چیست؟

نکته: باتوجه به وجود شروط خاص در وقوع سرقت حدی و مجازات خاص آن، از این بخش از مطلب، منظور از سرقت، سرقت تعزیری است.

بررسی مواد 651 تا 667 قانون مجازات اسلامی نشان می‌دهد کمترین میزان مجازات سرقت سه ماه و بیشترین آن بیست سال حبس و 74 ضربه شلاق است. همچنین براساس ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، مجازات کلاهبردار حبس از یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است، خواهد بود. وجه مشترک هر دو جرم این است که مجرم علاوه‌بر تحمل کیفر، موظف به ردّ مال به صاحب آن است.

مجازات جرم شروع به این جرائم از منظور قانون چیست؟

مجازات شروع به جرم سرقت، در مواد 651، 652، 653 و 654 تا پنج سال حبس و شلاق تا 74 ضربه است. سایر موارد شروع به جرم سرقت در قانون جرم‌انگاری نشده است.

براساس ‌تبصره 2 ماده 1 مجازات شروع به جرم کلاهبرداری حسب مورد، حداقل مجازات مقرر در همان مورد خواهد بود و در صورتی که نفس عمل انجام شده نیز‌ جرم باشد، شروع کننده به مجازات آن جرم نیز محکوم می‌شود.

این مطلب را نیز بخوانید: منظور از شروع به جرم سرقت چیست و چه مجازاتی دارد؟

آیا جرائم سرقت و کلاهبرداری جزء جرائم قابل گذشت محسوب می‌شوند؟

باید توجه داشت که سرقت و کلاهبرداری هردو جزء جرائمی هستند که علاوه‌بر جنبه خصوصی، یک جنبه عمومی هم دارند. بنابراین حتی با گذشت شاکی خصوصی، به‌علت باقی‌ماندن جنبه عمومی جرم، مجازات تعلیق نمی‌شود. سرقت از جمله جرائم غیرقابل گذشت است که رضایت شاکی پرونده یکی از موارد تخفیف مجازات محسوب می‌شود.

‌همچنین، تبصره 1 ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری بیان می‌کند در صورت وجود جهات و کیفیات مخففه دادگاه می‌تواند با اعمال ضوابط مربوط به تخفیف، مجازات ‌مرتکب را فقط تا حداقل مجازات مقرر در این ماده (‌حبس) و انفصال ابد از خدمات دولتی تقلیل دهد اما نمی‌تواند به تعلیق اجرای کیفر حکم دهد.

آیا این دو جرم مشمول مرور زمان می‌شوند؟

منظور از مرور زمان سپری‌شدن زمانی است که بعد از آن، ثبت شکایت، تعقیب متهم، صدور حکم و اجرای آن ممکن نیست. مرور زمان شامل انواع شکایت، تعقیب، دادرسی و اجرای حکم است.

باتوجه به گسترده‌بودن طیف مجازات‌ها در اقسام جرم سرقت، مدت زمان چشم‌پوشی از هرکدام از این موارد نیز متفاوت است. کمترین میزان از لحاظ مرور زمان، 7 سال برای تعقیب و صدور حکم و 10 سال برای اجرای مجازات است.

در مورد جرم کلاهبرداری مرور زمان تفاوت‌هایی دارد. براساس بند ب ماده 109 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 فقط کلاهبرداری بیش از یک میلیارد ریال مشمول ممنوعیت مرور زمان است. یعنی هیچ‌کدام از انواع مرور زمان در جرم کلاهبرداری با این حد نصاب مالی اعمال ‌نمی‌شود. اما کلاهبرداری کمتر از نصاب مذکور مشمول مقررات مرور زمان خواهد شد.

جزییات مرور زمان را حسب درجه جرائم تعزیری می‌توانید در مبحث مرور زمان از ماده 105 تا 113 قانون مجازات اسلامی مطالعه بفرمایید.

اهمیت دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری در شناخت تفاوت سرقت و کلاهبرداری

سرقت و کلاهبرداری هر دو جزء مهم‌ترین جرائم علیه اموال و مالکیت افراد است که از منظر قانون مجازات خاص خود را دارند. نحوه ثبت شکایت در هرکدام از این جرائم و روند پیگیری پرونده تا استرداد مال، نکات حقوقی خاص خود را دارد که آگاهی از آن‌ها نیاز به دانش حقوقی دارد. زیرا بسته به جزییات پرونده می‌توان درباره سرقت یا کلاهبرداری بودن جرم واقع‌شده قضاوت کرد و متناسب با آن اقدام نمود. به‌علت اینکه معمولاً طی‌کردن این روند برای قربانیان جرم سرقت و کلاهبرداری خسته‌کننده است، شاید استخدام یک وکیل گزینه بهتری محسوب ‌شود. بااین‌حال یک راهکار ارزان‌تر هم وجود دارد. دریافت مشاوره حقوقی کلاهبرداری از تیم لامینگو، تا حد قابل‌توجهی در کاهش نگرانی‌های شما مؤثر است.

لطفاً نظرات و پرسش‌های خود پیرامون این مطلب را با ما با اشتراک بگذارید و سایر مطالب بلاگ لامینگو را مطالعه کنید.