مشاوره حقوقی غبن و تفاوت‌های موجود میان غبن فاحش و افحش

خیار غبن یکی از انواع خیارات قانونی است که اختیار فسخ معامله را به خریدار می‌دهد. این خیار در شرایطی قابل اعمال است که اختلاف میان ارزش واقعی مورد معامله و ارزش قراردادی آن زیاد بوده و قابل اغماض نباشد. این خیار در صورتی‌که توسط طرفین قرارداد اسقاط نشده باشد، در شرایطی که این اختلاف فاحش وجود داشته باشد قابل اعمال است و سبب فسخ قرارداد خواهد شد. در ارتباط با خیار غبن افحش اما باید بدانید که اگر یکی از طرفین قرارداد متوجه این موضوع شود که مالی را به دو برابر قیمت خریده است و یا فروشنده متوجه شود که مال خود را به نصف قیمت فروخته است، در این صورت خیار غبن افحش در قرارداد وجود خواهد داشت. به‌صورت کلی، بر اساس مشاوره حقوقی غبن تفاوت میان خیار غبن فاحش و افحش در میزان ضرری است که متحمل یکی از طرفین قرارداد یعنی شخص مغبون می‌شود.

در این نوشتار قصد داریم درباره خیار غین فاحش و افحش صحبت کرده و به بررسی تفاوت این دو مورد بپردازیم. از آنجایی که خیار غین در قراردادهای بیع ایجاد می‌گردد و قرارداد بیع نیز یکی از رایج‌ترین قراردادهایی است که اشخاص در زندگی روزمره با آن مواجه می‌شوند، در نتیجه پیشنهاد می‌شود که این مطلب را به صورت کامل مطالعه کنید تا اگر در قراردادی با این مشکل مواجه شدید اطلاعات حقوقی لازم درباره اقداماتی که باید انجام دهید را داشته باشید. در این نوشتار سعی می‌کنیم تا مطالب کامل و جامعی را در ارتباط با خیار غبن فاحش و افحش بیان کنیم اما اگر پس از مطالعه این محتوا همچنان نیاز به دریافت اطلاعات بیشتری داشتید، می‌توانید با همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو در ارتباط باشید.
‌

ما را در اینستاگرام دنبال کنید

خیار غبن چیست؟

خیارات انواع مختلفی دارند که خیار غبن نیز یکی از همین موارد است. خیار غبن اختیاری است که در عقود معوض به طرفین قرارداد اعطا می‌‌گردد تا اگر مورد معامله، اختلاف قیمت زیادی با ارزش واقعی آن داشته باشد طرفی که از این موضوع متضرر شده است بتواند قرارداد را فسخ نماید. نکته بسیار مهمی که در ارتباط با خیار غبن باید بدانید این است که خیار غبن تنها در عقود معوض جاری می‌شود و علاوه بر این، تنها زمانی یکی از طرفین قرارداد می‌تواند به استناد خیار غبن معامله را فسخ کند که از ارزش واقعی مورد معامله بی‌اطلاع باشد. در نتیجه، اگر خریدار در قرارداد بیع اقدام به خرید مالی به بیش از قیمت واقعی آن نماید و در هنگام انعقاد معامله از ارش واقعی و بازاری مورد معامله مطلع باشد، در این صورت حق استناد به خیار غبن برای فسخ قرارداد را نخواهد داشت.

توجه داشته باشید که اعمال خیار غبن فاحش، توسط فروشنده نیز قابل اعمال است؛ به این معنا که اگر فروشنده متوجه شود که مال خود را به قیمت بسیار کمتری از بهای بازاری آن فروخته است، این شخص نیز حق استناد به خیار غبن را خواهد داشت.

موضوعی که باید به آن توجه داشته باشید این است که بسیاری از افراد بدون داشتن اطلاعات لازم حقوقی اقدام به تنظیم و عقد قرارداد می‌کنند و همین موضوع سبب می‌شود در معامله متضرر شوند. خیار غبن نیز یکی از همین مواردی است که طرفین در هنگام تنظیم و انعقاد قراردادهای معوض باید آن را در نظر داشته و حق استناد به خیار غبن را برای محفوظ دارند. به همین دلیل، پیشنهاد می‌شود تا ادامه نوشتار مشاوره حقوقی غبن را مطالعه کرده و با انواع خیار غبن یعنی خیار غبن فاحش و افحش نیز آشنا شوید.
‌

مشاوره حقوقی غبن فاحش و تعریف آن

در قسمت قبل به توضیح معنای خیار غبن پرداختیم و موارد اعمال آن را بیان کردیم و در این قسمت از مطلب قصد داریم به تعریف و توضیح خیار غبن فاحش بپردازیم. اگر در معامله، اختلاف ارزش مورد معامله با ارزش واقعی آن به قدری باشد که از نظر عرف این اختلاف قابل مسامحه و چشم‌پوشی نباشد، در این صورت این اختلاف یک غبن فاحش است. تشخیص غبن فاحش اصولاً با کارشناسان رسمی دادگستری است و در صورت تشخیص این اشخاص، استناد به خیار غبن فاحش ممکن خواهد بود. برای مثال، تصور کنید که مالک ملکی، ملک خود را که قیمت منظقه‌ای آن برای مثال یک میلیارد است را به قیمت یک میلیارد و 400 میلیون تومان می‌فروشد؛ در این شرایط، این اختلاف یک غبن فاحش است و قابل چشم‌پوشی نمی‌باشد.

با توجه به این توضیحات، متوجه این موضوع خواهیم شد که اگر در یک قرارداد معوض، اختلاف میان ارزش واقعی مورد معامله و ارزش قراردادی آن به اندازه‌ای باشد که این اختلاف قابل مسامحه نبوده و طرفی که بهای بیشتری را پرداخته است به‌صورت فاحش مغبون گردد، در این صورت این شخص حق فسخ قرارداد با استناد به خیار غبن فاحش را خواهد داشت منوط بر اینکه، خیار غبن را اسقاط نکرده باشد. موضوعی که باید به آن توجه داشته باشید این است که با وجود اینکه مثال‌های مطرح در این نوشتار غالباً در ارتباط با اعمال خیار غبن در قراردادهای بیع بود، اما خیار غبن در تمام عقود معوض مانند اجاره، جعاله و سایر عقود معوض قابل اعمال است.
‌

مشاوره حقوقی غبن افحش و تعریف آن

به‌صورت کلی، خیار غبن افحش به حالتی اطلاق می‌گردد که اختلاف میان ارزش مورد معامله و قیمت واقعی آن به مقداری باشد که از نظر هیچ فرد عاقلی این اختلاف قابل پذیرش نیست. به‌طور مثال، در عقد اجاره اگر موجر ملک خود را به دو برابر قیمت اجاره بدهد و مستأجر بدون اطلاع از ارزش واقعی منافع این ملک اقدام به اجاره آن نماید، در این صورت غبن افحش تحقق یافته است و مستأجر حق فسخ قرارداد اجاره را خواهد داشت. بسیاری از حقوقدانان معتقد هستند که تفاوت میان غبن فاحش و غبن افحش، در میزان اختلاف در ارزش واقعی و قراردادی است؛ به این معنا که هر زمان این اختلاف بیش از نصف باشد، غین افحش است.

یکی دیگر از نکاتی که باید در ارتباط با غبن افحش بدانید این است که از نظر حقوقدانان، حتی اگر طرفین قرارداد اقدام به اسقاط خیار غبن نمایند، باز هم قرارداد با استناد به غبن افحش قابل فسخ است، زیرا به نظر این افراد هیچ فرد عاقلی حاضر نیست که با اراده خود، اقدام به انجام عمل حقوقی‌ای نماید که اینچنین به ضرر او است.
‌

این مطلب را نیز بخوانید: مشاوره حقوقی فسخ قرارداد و نحوه اعمال انواع حق فسخ

اسقاط خیارات ولو غبن فاحش به چه معناست؟

یکی از موضوعاتی که در ذیل مشاوره حقوقی غبن قصد بررسی آن را داریم، معنی عبارت اسقاط خیارات است. در توضیح این موضوع باید بدانید که اگر در قرارداد این موضوع نوشته شود، به این معنا است که طرفین این قرارداد، حق استفاده از هیچ گونه خیار حقوقی و قراردادی را برای فسخ قرارداد ندارند. به عبارت دیگر، چنین قراردادی دیگر به وسیله استناد به خیارات قابل فسخ نمی‌باشد. در اینجا باید بر این موضوع تأکید شود که اطلاع از معانی اصطلاحات حقوقی در تنظیم قرارداد بسیار حائز اهمیت است و اگر شما در تنظیم قرارداد از معانی اصطلاحات مطلع و آگاه نباشید و برای مثال قراردادی که در آن ذکر شده است «اسقاط کافه خیارات» را امضا نمایید، شما دیگر حق استفاده از اختیارات قانونی خود مبنی بر اعمال خیارات و فسخ قرارداد را نخواهید داشت.

حال اگر در قراردادی این اصطلاح به این صورت نوشته شده باشد که «اسقاط کافه خیارات ولو خیار غبن فاحش» به این معنا است که شما حتی اگر در معامله‌ای به‌صورت فاحش و غیرقابل پذیرش مغبون شده باشید نیز حق فسخ چنین قراردادی را با اعمال خیار غبن نخواهید داشت. به عبارت دیگر، اگر شما قراردادی که متضمن این عبارت است را امضا کنید، حتی اگر شما در قرارداد به صورت فاحش نیز ضرر کرده باشید، حق فسخ چنین قراردادی را نخواهید داشت. بنابراین، در هنگام بستن قراردادها به این عبارت دقت و در پذیرفتن آن احتیاط کنید؛ چرا که پذیرش آن، به معنی اسقاط خیار غبن فاحش در قرارداد می‌باشد.
‌

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

در برخی شرایط ممکن است در معامله شرایطی ایجاد شود که یکی از طرفین معامله مغبون گردد. مغبون شدن به معنای این است که یکی از طرفین معامله پولی بیشتر بپردازد و یا در ازای فروش مال خود پول کمتری دریافت کند. در این شرایط قانونگذار برای حمایت از فردی که مغبون شده، اختیار فسخ معامله را به این شخص داده است که این اختیار خیار غبن نام دارد. در نوشتار مشاوره حقوقی غبن به این موضوع اشاره کردیم که این خیار تنها در عقود معوض جاری است. یکی دیگر از نکات مطرح در این مورد نیز این است که اشخاص تنها زمانی می‌توانند اقدام به اعمال خیار غبن و فسخ قرارداد از این طریق نمایند که در زمان تنظیم قرارداد از قیمت واقعی و بهای بازاری مطلع نباشند.

خیار غبن ممکن است غبن فاحش یا افحش باشد؛ به این صورت که اگر در معامله، اختلاف ارزش مورد معامله با ارزش واقعی آن به قدری باشد که از نظر عرف این اختلاف قابل مسامحه نباشد، در این صورت این اختلاف یک غبن فاحش است. اما اگر اختلاف میان ارزش مورد معامله و قیمت واقعی آن به مقداری باشد که از نظر هیچ فرد عاقلی این اختلاف قابل پذیرش نباشد، در این صورت این مورد یک خیار غبن افحش است. در این مطلب همچنین درباره اسقاط کافه خیارات و معنای این عبارت نیز صحبت کردیم و با این وجود، پیشنهاد می‌شود اگر سؤالی در ارتباط با این موضوع دارید پرسش خود را ما به اشتراک بگذارید.

شما می‌توانید ضمن مطالعه این مطلب، اقدام به دریافت مشاوره حقوقی به صورت حضوری یا تلفنی نمایید و اطلاعات خود را در این زمینه تکمیل نمایید. همکاران ما در تیم حقوقی لامینگو، آماده ارائه انواع خدمات حقوقی به شما عزیزان هستند.
‌

دریافت مشاوره حقوقی

بلاگ حقوقی لامینگو

اگر قصد کسب اطلاعات حقوقی در ارتباط با سایر مسائل حقوقی را داشته اما زمان کافی برای مراجعه به مشاورین حقوقی را ندارید، شما می‌توانید با مطالعه محتواهای حقوقی، دانش حقوقی خود را افزایش داده و اطلاعات لازم در زمینه‌های مختلف را کسب کنید. برای این کار شما باید موضوع مورد نظر خود را در اینترنت جست‌وجو کرده و مطالب مربوطه را از سایت‌های معتبر مطالعه کنید. پیشنهاد ما به شما ورود به بلاگ حقوقی لامینگو و مطالعه مطالب این بلاگ است. بلاگ لامینگو پلتفرم تولید محتوا است و همکاران ما در تیم تولید محتوای لامینگو همواره در تلاش هستند تا محتواهایی با موضوعات روز و پرکاربرد حقوقی تهیه و در این بلاگ منتشر کنند.

پس از ورود به بلاگ لامینگو و مطالعه مطالب، شما می‌توانید چنانچه پرسش یا ابهامی درباره هر یک از محتواها در ذهن دارید پرسش خود را برای ما بنویسید تا همکاران ما به آن پاسخ دهند. در پایان ضمن تشکر از زمان و توجه شما خواهشمندیم تا نظرات و انتقادات خود در ارتباط با هر نوشتار را در انتهای آن مطلب و در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید. شما می‌توانید از این طریق به ما در بهبود مطالب بلاگ کمک کنید. برای دریافت جدیدترین اخبار حقوقی، لامینگو را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید و ما را به دوستان و اطرافیان خود نیز معرفی نمایید.