سیر تا پیاز آنچه نياز است درمورد خصوص عقد رهن بدانید

امروزه علم حقوق برای انجام تمامي امور اقتصادی و غير اقتصادي عقود مختلف و متنوعی را تعریف و در اختیار عموم جامعه قرار داده‌ است. این عقود داراي تعریف، شرایط و ملزومات خاصی هستند که تمامی این موارد توسط قانون‌گذار در قالب رسمی و شناخته‌شده‌ای تعریف شده است. یکی از این عقود که امروزه در بین مردم کاربرد بسیاری دارد قرارداد رهن یا عقد رهن می‌باشد. به دليل اهمیت و پیچیدگی‌هایی این قرارداد، وتعدد بند و مفاد قانوني که توسط قانون‌گذار برای آن وضع شده شایسته است توسط وکلا و کارشناسان متبحر مورد نقد و بررسی قرار بگیرد. در همين راستا عموم افراد جامعه می‌توانند از طریق مشاوره حقوقی عقد رهن با شرایط این مبحث آشنا شوند. پیشنهاد می‌کنید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید تا با تا به اصول، تعاریف و ارکان این نوع از عقد آشنا شوید.

تعریف کلی عقدر رهن

رهن در لغت به معنای دوام و ثبات تعریف و گاه نیز در مقام بازداشت یا حبس نيز معنا مي‌شود. این در حالی است که در علم حقوق رهن به قراردادی اطلاق میشود که در آن فردي به عنوان راهن وجه یا مالی را به عنوان وثیقه نزد طلبکار(مرتهن) خود قرار میدهد تا درصورت عدم توانایی پرداخت یا بازدادن مال طلبکار، او بتواند طلب خود را از آن مال وصول کند. باید به در این مطلب متذکر شد که تعریفی که از رهن در ذهن عموم جامعه قرارداد گرفته مربوط به این قرارداد نیست و آن در حقیقت بخشی از قرارداد اجاره است که با عنوان پول پیش از آن یاد می‌شود.

تیم حقوقی لامینگو یک مؤسسه حقوقی معتبر  متشکل از حقوق‌دان‌ها و وکلای پایه‌یک دادگستری است. از همین رو وكلاي لامينگو می‌توانند بهترین خدمات را باکیفیت بالا به موكلين خود ارائه دهند. این تیم این امکان را برای شما و کاربران عزیز فراهم آورده تا در صورت نیاز از خدمات مشاوره‌اي استفاده نمایيد. به عنوان نمونه شما می‌توانید با مشاورین و وکلای ما در لامینگو درباره مشاوره حقوقی عقد رهن صحبت نمایید. در اين مشاوره شما می‌توانید با مشاورین ما درباره رهن وثیقه خود، شرايط و… به گفتگو پرداخته و در عین دریافت نظرات کارشناسی، بهترین شرایط را نیز برای خود در نظر بگیرید تا از این بابت خیالی آسوده داشته باشید. در لینک زیر برای دریافت خدمات مشاوره حقوقی عقد رهن در کنار شما هستیم.

دریافت مشاوره حقوقی عقد رهن

ویژگی‌های عقد رهن

هر قراردادی داراي ويژگي‌هايي است كه عقود رهن نيز از مجموعه ويژگي هاي مختص به خود تشکیل‌شده است. ويژگي عموما عقود رهن عبارت است از:

1- رهن یک عقد عینی است و دادن مال به‌عنوان وثیقه به طلبکار (قبض) شرط صحت آن است.

2- دردادن وثیقه به طلبکار باید دینی وجود داشته باشد تا به‌تبع آن مالی به طلبکار تعلق بگیرد.

3- عقد رهن تجزیه ناپذیر است و بدهکار نمی‌تواند با پرداخت بخشی از دین خود وثیقه  يا بخشي از آن را از طلبکار یا مرتهن باز پس بگیرد.

شرایط عقد رهن

باید توجه کرد که هر قرارداد اقتصادی و غیراقتصادی دارای شروط و مفادی است که افراد می‌توانند از طریق مشاوره حقوقی از این شروط آگاهی پیدا کنند. قرارداد عقد رهن نیز از این قضیه مستثنا نیست و افراد می‌بایست از طریق مشاوره حقوقی عقد رهن از تمامی بندها و مفاد آن مطلع شوند. به‌صورت خلاصه شروط عقد رهن عبارت است از:

1-  در این قرارداد طرفین آن می‌توانند به این توافق برسند که در صورت عدم بازپرداخت طلب توسط بدهکار، طلبکار می‌تواند مال مورد وثیقه را بفروشد و طلب خود را وصل کند. همچنین درصورتی‌که مال فروخته‌شده بیشتر از طلب فرد باشد، طلبکار باید مابقی پول را به بدهکار بازگرداند.

2- در خصوص ارزش مالی وثیقه طرفین می‌توانند به توافق برسند که در صورت افرایش ارزش مال، متعلق به صاحب وثیقه یا راهن است یا ارزش مال بر وثیقه اضافه خواهد شد و تا زمان بازپرداخت طلب در اختیار طلبکار خواهد ماند. همچنين طرفین می‌توانند در این خصوص شروط دیگری را نیز قرار دهند.

3- در این قرارداد بدهکار نمی‌تواند شرط کند که طلبکار حق فروش وثیقه را ندارد. زیرا اساس این قرارداد بر این است که طلبکار بتواند در صورت دریافت نکردن طلب خود، آن را از فروش وثیقه تأمین کند.

انواع عقد رهن

قرارداد عقد رهن مانند بسیاری از عقود دارای شاخه و انواع متعددی است که هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند. ازاین‌رو لازم است در پیش از تنظیم قرارداد افراد با کارشناسان این حوزه مشورت نمایند. به‌صورت خلاصه این قرارداد دارای انواع متعددی شامل موارد زیر است:

1-  رهن مال مشاع (مال شریکی): طبق ماده 475 قانون مدنی درصورتی‌که فردی بخواهد بخشی از مالی را که با دیگران شريك است را به‌عنوان وثیقه قرار دهد می‌بایست رضایت دیگر شرکاء را نيز داشته باشد.

2-رهن مکرر: در این قرارداد بدهکار می‌تواند مال خود را براي دین دیگری نیز به رهن گذارد و چنانچه لازم به فروش مال، مرتهنِ (رهن گیرنده)‌ اولی بر سایر طلبکاران اولویت دارد و ابتدا باید طلب او را به‌صورت کامل پرداخت کند. این نوع رهن خود دارای زیرمجموعه‌هایی چون تعدد مرتهن، تعدد راهن و تعدد دیون است.

3- رهن موقت: درصورتی‌که مدت‌زمان رهن کمتر از مدت‌زمان مال قرض گرفته‌شده  باشد، رهن و شرط هر دو باطل‌اند چون نشان می‌دهد طرفین قصد جدی بر رهن نداشته‌اند. اما چنانچه مدت رهن بیشتر از مدت دین باشد رهن باطل نیست.

4- رهن قهری بدل مال مورد رهن: طبق ماده 791 قانون که توسط قانون‌گذار مشخص‌شده است، درصورتی‌که عین مرهونه (مال به رهن گذاشته‌شده) به‌واسطه عمل خود راهن یا شخص دیگری تلف شود، تلف کننده باید بدل آن را بدهد و آن بدل، رهن خواهد بود. ازآن‌رو به این بدل جدید، قهری گفته می‌شود که خودبه‌خود جایگزین رهن قبلی می‌شود و نیازی به انعقاد عقد رهن مجدد ندارد.

شرایط ابطال رهن

یکی از موضوعاتی که در خصوص رهن یا وثیقه موردبحث و تبادل‌نظر مابین مشاوران و کارشناسان این حوزه قرارداد ابطال سند رهنی است. عموماً تنظیم این نوع عقود در دفاتر اسنادی رسمی و زیر نظر کارشناسان متبحر این حوزه صورت می‌گیرد. بااین‌حال ممکن است به دلایلی فرایند قانونی برای این قرارداد صورت نگیرد. افراد ميتوانند از طريق مشاوره حقوقی عقد رهن از اين موارد مطلع شوند. موارد زیر تنها خلاصه‌ای از موارد ابطال عقود رهنی می‌باشند.

1- در رهن قرارداد وثیقه یا ملک دیگری به‌جای وثیقه اصلی: در این حالت فرد با سند شخص دیگری ملک وی را در رهن شخص حقیقی یا حقوقی قرار دهد. این عمل غیرقانونی و مالک اصلی می‌تواند ادعای شکایت از فرد خاطی داشته باشد.

2- در رهن قرار دادن ملک توسط فروشنده همان ملک: در این حالت طرفین یک سند عادی را وسیله مورد رهن قرار می‌دهند. این در حالی است که فروشنده، ملک را بدون اطلاع خریدار در رهن شخص دیگری قرار دهد. که این کار نیز غیرقانونی بوده و از طرف خریدار ملک قابل‌پیگیری خواهد بود.

البته باید توجه كرد که ابطال عقد رهن تنها به این دو مورد ختم نمی‌شود. همان‌گونه كه اشاره شد مرتهن نقش مهمي در اين نوع قرارداد دارد و تنها مرنهن می‌تواند قرارداد را فسخ کند و راهن تنها با پرداخت بدهی خود می‌تواند قرارداد  را به‌پایان و ابطال کند.

تأثیر فوت مرتهن در رهن

طبق قانون درصورتی‌که یکی از طرفین قرارداد فوت کنند، قرارداد از بین نمی‌رود. به‌عنوان نمونه درصورتی‌که مرتهن فوت کند، راهن می‌تواند تقاضای خود مبنی به انتقال وثیقه را به شخص دیگری جز ورثه مرتهن داشته باشد. البته باید به یادداشت که راهن نمی‌تواند در رهن تصرفاتی کند که منافی با حق مرتهن باشد، داشته باشد. همچنین درصورتی‌که وثیقه توسط راهن یا شخص ثالثی از بین رود، بدل آن را باید شخص ثالث یا مرتهن پرداخت شود.

عقد رهن مدت دار

در زمان انعقاد قرارداد لازم است بين طرفين قرارداد، زمان تسويه دين توسط راهن مشخص گردد. همچنين آنها مي‌توانند براي وثيقه متناسب با زمان پرداخت دين، موعد معینی را مشخص كنند. در اين حالت مرتهن ميبايست تازمان موعد مقرر صبر و درصورت عدم پرداخت دين توسط راهن ملك مورد وثيقه را به فروش برساند. همچنين همانگونه كه در پيشتر بيان شده بهتر است مدت زماني كه براي رهن قرار گرفته شده از مدت زمان پرداخت دين بيشتر باشد. زيرا در صورتي كه اين مدت زمان كمتر زمان پرداخت دين باشد قرارداد از نظر قانون باطل است.

عقد رهن با سند عادی چیست؟

در ابتدا لازم است با تعريف كلي سند عادي آشناشويد. طبق قانون هرگاه سند بوسیله یکی از ماموران رسمی تنظیم اسناد تهیه شده لیکن مامور صلاحیت تنظیم آن سند را نداشته و یا رعایت ترتیبات مقرره قانونی را در تنظیم سند نکرده باشد و تنها داراي امضاء یا مهر طرفين معامله باشد، سند مزبور يك سند عادی است. حال با توجه به اين تعريف بيان شده و برتري اسناد رسمي، افراد ميتوانند وثيقه را در سند عادي تنظيم و سند را با امضا واثر انگشت خود معتبر كنند. البته بايد توجه كرد كه در اين حالت اين امكان وجود دارد كه راهن ملك را به صورت مكرر مورد رهن قراردهد و در آينده براي براي مرتهن هاي احتمالي مشكلاتي به وجودآيد.

رهن مال مشاع چیست؟

همان‌گونه که در پیش‌تر بیان شد عقد رهن مال مشاع دارای خصوصیات و ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که هم راهن و هم مرتهن می‌بایست از آن مطلع و آن را رعایت کنند. به‌صورت کلی مال مشاع مالی است که مالکیت هر جز از مال بین دو یا چند نفر مشترک می‌باشد. در این مالکیت تصرف و بهره‌برداری از هیچ بخشی در انحصار یک شریک نیست و تمامی شرکاء بر اساس سهم خود در مال مشاع شريك هستند. به همین دلیل وثیقه قرارداد مال مشاع نیازمند رضایت تمامی شراکاء می‌باشد.

حکم رهن منفعت چیست؟

با توجه به مسائل بیان‌شده توسط فقهای دین و تبعیت قانون‌گذاران به نظرات آنها، شرط صحت عقد رهن وجود قبض در آن است. درصورتی‌که در یک قرارداد عقد رهن به این شرط توجه نشود، این عقد باطل می‌باشد.

کانال تلگرام لامینگو

جمع‌بندی

همان‌گونه که مشاهده کردید در این مطلب سعی شد به‌صورت خلاصه به‌تمامی حوزه‌های مربوط به عقود رهنی بپردازیم. هرچند نیاز است درصورتی‌که فردی مایل باشد ملکی را به‌عنوان وثیقه نزد فرد دیگر قرار دهد، با تمامی جزئيات از مفاد، شرایط و نکات آن آشنا شود. به همین جهت لازم است در این خصوص و پیش از انعقاد هرگونه قراردادی با مشاوران و کارشناسان این حوزه مشورت و صحبت کند. این افراد می‌توانند از طریق مشاوره حقوقی عقد رهن با تمامی زاویه‌های این قرارداد آشنا شوند. این عمل هم باعث جلوگيري از اختلافات درآينده مي‌شود و هم هيچگونه ابهامي را در زمان قرارداد براي طرفين باقي نمي‌گذارد.

از اين رو درصورتي‌که به دنبال تکمیل اطلاعات خود در خصوص مشاوره حقوقی عقد رهن هستید، می‌توانید به‌صورت ریزتر و جزئی‌تر نکات مربوط به عناوین درج‌شده در این مقاله را از طریق مشاوران و کارشناسان تیم لامینگو مطلع شوید. تیم حقوقی لامینگو دارای متخصصان متبحر و بهترین وکلای پایه‌یک دادگستری است و از طرفی تجربه زیادی در حیطه حقوقی دارند؛ می‌توانند یک انتخاب مناسب برای دریافت مشاوره حقوقی باشند. همچنین توصیه می‌کنیم که حتماً با اعضای تیم در تماس باشید و از خدمات مختلف لامینگو مطلع شوید. شما مي‌توانيد براي كسب  اطلاعات بیشتر به وبلاگ لامینگو  مراجعه کنید و مقالات دیگر را نیز مطالعه کنید. در انتهای این مقاله نیز می‌توانید نظرات و سؤالات خود را با ما در لامینگو در میان گذاشته و پاسخ‌های مشاورین ما را درباره آنها جویا گردید.