آیا ویروس کرونا عاملی برای فورس ماژور محسوب می‌شود؟

حتما برای شما هم پیش آمده است که در قراردادها با ماده‌ای به نام فورس ماژور یا قوه قهریه مواجه شده باشید. این واژه که از حقوق فرانسه به حقوق ما آمده است درواقع بیانگر شرایطی است که در اثر آن تعهدات قراردادی به دلیلی خارجی که در اختیار طرفین نیست معلق می‌شوند و انجام داده نمی‌شوند.

همانطور که همگی مستحضر هستید با شیوع ویروس کرونا و تعطیلی بسیاری از مراکز در داخل کشور، تقریبا شمار زیادی از امور به حالت تعلیق درآمده‌اند از طرفی با بسته شدن بسیاری از مرزهای کشور با همسایگان خارجی امکان برقراری ارتباط با آن‌ها هم تقریبا معلق شده است. در این مقاله برآنیم تا با توضیح بیشتر به این نتیجه برسیم که آیا می‌توان ویروس کرونا را از موارد قوه قهریه یا فورس ماژور دانست؟

قبل از هرچیز به شرح توضیحات کلی از مفهوم فورس ماژور و موارد آن می‌پردازیم.

دریافت مشاوره حقوقی

فورس ماژور یعنی چه؟

فورس ماژور به حالتی گفته می‌شود که در اثر بروز یک اتفاق خارجی که معمولا به دلیل عدم مهار نیروهای طبیعی اتفاق می‌افتد تعهدات افراد در قرارداد و روابط قراردادیشان معلق می‌شود. نکات مهمی که باید در اینجا درنظر گرفته شود به ترتیب شامل موارد زیر است:

• غیر قابل پیش‌بینی بودن
• عدم توانایی در کنترل و دفع آن
• خارج از اراده طرفین بودن

اثری که فورس ماژور بر تعهدات افراد و قرارداد می‌گذارد به دو صورت است: 1- یا این تعهدات با توافق طرفین کان لم یکن فرض می‌شوند و درواقع طرفین توافق می‌کنند که قرارداد فسخ شود. 2- یا مهلت مناسبی برای متعهد درنظر گرفته می‌شود که در طی آن بتواند از حالت فورس خارج شده و به تعهدات خود جامه عمل بپوشاند.

نکته مهمی که لازم است در اینجا بیان شود این است که به هیچ وجه نمی‌توان از شخص متعهد به دلیل نقض تعهدات وی در حالت فورس ماژور طلب خسارت یا وجه التزام کرد.

کرونا یک عامل فورس ماژور!

بسیاری از قراردادهای بین‌المللی که فیمابین طرفین حاضر در کشورهای مختلف منعقد می‌گردد ناظر بر صادرات و واردات کالاهای مختلف است. بدین شکل که افراد موظف می‌گردند در تاریخ مشخصی کالاهای موضوع قرارداد را به کشور طرف مقابل ارسال کنند. با بروز شرایط اورژانسی در روزهای اخیر و سرعت باورنکردنی شیوع ویروس کرونا، طبیعی است که کشورهای مختلف برای جلوگیری از شیوع این ویروس خطرناک مرزهای کشور خود را مسدود کنند. همچنین بسیاری از کشورها و یا حتی شهرهای مختلف به حالت قرنطینه درآمده‌اند و اجازه و امکان جابه‌جایی برای آن‌ها وجود ندارد.

تصور کنید شرکتی در ایران با امضای قراردادی با یک شرکت ترکیه‌ای متعهد شده است کالای X را در ابعاد و شرایط مورد توافق تا پایان هفته به ترکیه ارسال کند. حال با وجود بسته شدن مرزها آیا ایشان متحمل پرداخت خسارت می‌گردند؟

با توجه به شرایط فورس پیش آمده و اینکه این روند از اراده ایشان خارج بوده و به دلیل سرعت شیوع و تصمیم‌گیری دولت‌مردان قابل پیش‌بینی نبوده است می‌توان با استناد به موارد فورس ماژور از پرداخت خسارت یا وجه التزام مشخص شده در قرارداد امتناع کرد و مهلت مقتضی برای رفع شرایط مذکور و انجام تعهد پس از آن مقرر کرد.

کانال تلگرام لامینگو

در پایان خواهشمندیم ضمن آرزوی سلامتی برای تمام هموطنان عزیز، به نکات بهداشتی که برای مقابله با ویروس کرونا در منابع مطمئن منتشر شده است توجه کافی مبذول فرمایید تا با یاری یکدیگر از سد این مشکل هم به خوبی عبور کنیم.

برای مطالعه سایر مقالات می‌توانید به مجله حقوقی لامینگو مراجعه کنید. فراموش نکنید حتما نظراتتان را از طریق کامنت با ما در میان بگذارید.